r & > 1 " ■» ' ^
Jt ••■ l . ■>*■«*
SACRORTJM , m
CONCILIOEUM
NOVA ET AMPLISSIMA COLLBCTIO.
TOMUS QUMQUAGESIMUS PRIMUS
SAOROSANOTI OECUMENIOI CONOILII VATIOANI
PARS SECUNDA ACTA SYNODALIA (Congreg, XXX- L, pars prima).
f#
Scliool of Divinity Obrary; St Louis, Missouri 63103'
A ffotre Yenerable Frere LOUIS Archeveque d'Athenes PIE XI PAPE.
Venerable Frere, salut et benediction apostolique. La continuation de la Collection des saints Conciles de J. Dominique Mansi, qu'avec 1'aide de l'abbe J. B. Martin vous avez entreprise chez l'6diteur Hubert Welter, dont le concours a cette belle oeuvre se montre si genereux, semble desormais, par vos soins, toucher a sa fln, comme Nous l'avons eonstatS avec'joie, tout dernierement, en feuilletant les deux volumes que vous Nous avez gracieusement offerts, et contenant, l'un, les Actes Presynodaux du Concile (Ecumenique du Vatican, 1'autre, les Actes Synodaux depuis la premiere Congregation jusqu'a la fln de la vingt-neuvieme. En les parcourant, Nous ne songions pas seulement a tout ce quavait du vous eouter d'effort et de peine cet enorme travail, mais Nous concevions encore le bon et agreable espoir que les autres volumes restant a publier ne tarderaient pas a voir le jour. En effet, comme 1'^glise ne de- mande qu'une chose, a nc pas Stre condamnee sans avoir <ite' entendue, plus les Actes de ce dernier Concile seront connus du public, ou tout au moins des hommes d'etude, et plus il sera aise de constater de quelle ignorance, de quelle lfigerete, de quelle effronterie ont fait preuve les ennemis de 1'Iilglise en critiquant l'initiative de Notre predecesseur Pie IX de sainte memoire et les resultats de cette meme initiative. En verite, quiconque prendra la peine d'examiner avec soin
les documents relatifs soit a la longue preparation du Concile, soit aux travaux eux-m6mes de cette importante et grandiose assemblee d'ev8ques, devra forcement, a moins d'etre absolu- ment hostile a la religion ou aveuglfi par des prejuges, finir par reconnaitre et par confesser que ce n'est point sans une inspiration et une protection d'en haut que le Concile du Va- tican ait pu dans son ensemble etre prepare, annoncS, tenuj et que le Pontife, dont tant de titres perp&tuent et immorta- lisent le nom, n'a pas seulement, malgre les denegations de critiques a courte vue, pourvu aux besoins de son epoque, mais qu'il a encore entrevu et pressenti les necessites de 1'avenir. Aussi tout en vous exprimant Nos plus vifs remerciements. Nous vous excitons, s'il en est encore besoin, a redoubler d'ar- deur dans la continuation d'une ceuvre aussi utile; et quand vous l'aurez achevee, vous ne vous serez pas seulement elevfe a vous-meme un monument plus durable que l'airain, mais vous aurez encore eminemment meritg de la Sainte laglise de Dieu. Puisse la divine sagesse, cette collaboratrice des bons ouvriers. vous assister de ses lumieres dans ce travail : c'est notre vceu. Comme gage de cette faveur et en temoignage de Notre pater- nelle bienveillance, Nous vous accordons de tout coeur a vous- meme, Venerable Frere, ainsi qu'a votre clerg6 et a votre peuple la benedictiou apostolique.
Donne a Bome pres Saint-Pierre le 5 du mois de novembre de 1'annee 1924, la troisieme de Notre Pontificat.
PIE XI PAPE.
Translation of a Letter of His Holiness Pope PIUS XI to H. E. Msgr. Lonis PETIT, Archbishop of Athens,
Venerable Brother. Health & Apostolic Benediction. We noticed with great pleasure a short time ago while turning over the volumes which you so dutifully presented to Us, one including the Pre-synodal Aets of the Vatican (Ecu- menieal Council, the other the Synodal Acts, from the first to the 29th session inclusive, that the Collection of the Sacred Councils by J.-D. Mansi, which you were carrying on with the help of Bev. J.-B. Martin and with the splendid assistance in your praiseworthy object of the publisher Hubert Welter, was now, under your direction, approaching completion. As We were reading, the thought occured to Us how much effort and labour this vast work has cost; the hope was also there that the other volumes would shortly make their appearance. As the Church asks especially not to be condamned unheard, the more easily the Acts of the last Council reach the hands of the multitude, or at least the hands of the learned, the more clearly will it be seen with what lack of foresight, temerity and absence of restraint the Enemies of the Church have acted when accusing the policy and the effects of the policy of Pius IX, Our predecessor of happy memory. Anyone who carefully consults the
literary monuments referring to the painstaking preparation of the Council and to the task of the conference of learned Bishops must admit, unless he is animated by religious hatred or blinded by prejudiced opinion, that the whole of the Vatican Council's proceedings could not have been prepared nor sue- cesfully carried out without Divine help and inspiration. He must also reeognize that the Pope, who deserves eternity and immortality for so many reasons, has rendered valuable service not only to His time — which is narrowmindedly contested by His opponents — but has also foreseen and anticipated the needs of posterity.
Eor all these reasons We are indebted to you and en- courage you if you need any encouragement, to continue with ardour your most useful work. By its completion you will have made for yourself a monument more durable than bronze, for which Qod's Holy Church will be greatly indebted to you. We pray that you may be led by the Light of Heavenly wisdom which assists good workers. To further your undertaking and as a sign of Our Patherly Goodwill We grant to you, your clergy and people the Apostolic blessing.
Bome, by St. Peter, 5th of November 1924, 3d year of Our Pontiflcate.
PIUS XI.
Papa PIO XI» Al Venerabile Fratello LUIGI Arcivescovo <Ji Atene.
Venerabile Pratello, salute ed apostolica benedizione.
Con vera gioia abbiamo appreso, or non e molto, osser- vando i due volumi che devotamente ci hai offerto, di cui uno contiene gli Atti Presinodali del Concilio Vaticano e 1' altro gli Atti Conciliari dalla prima alla ventinovesima adunanza compresa, come la Collezione dei Sacri Concili di G. Domenico MANSI, che ti eri assunto di continuare con 1' aiuto del sacer- dote G. B. Martin e la magnifica collaborazione tipografica in cosi lodevole impresa del Signor Uberto Welter, e ormai vicina, grazie alla tua premura, al suo termine. Esaminando i detti volumi, non solo abbiamo subito rilevato quanto studio e fatica ti debba esser costato un tal lavoro, ma ci sorrise anche la buona e lieta speranza, che in breve vengano pure stampati gli altri volumi, che ancora restano a pubblicarsi. — E cosi, poiche la Chiesa non ehiede che di non esser condannata senza conoscerla, quanto piu facilmente perverra nelle mani di tutti, o almeno degli studiosi, la relazione degli Atti di quel Concilio, tanto piu chiaramente apparira eon quanta ignoranza, temerita e impudenza agirono i nemici della Chiesa, biasimando il pensiero del mio antecessore di s. m. PIO IX0 e 1' attuazione di detto pensiero. Chiunque infatti esamini bene i documenti
di studio, che si riferiscono e appartengono alla lunga pre- parazione del Concilio non che agli stessi lavori di quell'im- ponente e celebre consesso di Vescovi, deve necessariamente riconoscere ed ammettere — purche non sia di animo ostile all* religione o acceeato da pregiudizi — che il Concilio Vaticano fu preparato, indetto e tenuto non senza ispirazione e aiuto di- vino, e inoltre che quel Papa — per tanti titoli degno di im- mortalita — provvide non solo ai bisogni dell' eta sua, ci6 che- i suoi censori con ben scarso acume negavano, ma presenti e prevenne anche i bisogni delle et& future. Mentre quindi ti ringraziamo vivamente, ti esortiamo anche — se pure di esor- tazione v' e bisogno — a proseguire con alacrita 1' utilissimo lavoro intrapreso: quando 1' avrai ultimato, oltre 1' esserti erette un monumento „piu durabile del bronzo", avrai anche larga- mente benemeritato della Santa Chiesa di Dio. A questo scopo- preghiamo perche non ti manchino i lumi della Celeste Sa- pienza, ausilio dei buoni operai: in auspicio di tali doni e come segno della Nostra paterna benevolenza, impartiamo a ter o Venerabile Pratello, e al tuo clero e popolo 1'apostolica- benedizione.
BOMA, presso S. Pietro, il 5 novembre 1924, del Nostro Pontiflcato Anno 3».
PIO PP. XI».
Aenemu isr Batavia, asud H. Weltbb.
SACRORUM
CONCILIORUM
NOVA ET AMPLISSiMA COLLECTIO
CTJIUS
IOANNES DOMINICUS MANSI
ET POST IPSIOS MORTEM FLORENTINUS ETVENETUS EDITORES
AB ANNO 1759 AD ANNUM 1798 PRIORES TRIGINTA UNUM TOMOS EDIDERUNT NUNC AUTEM CONTNUATA ET DEO FAVENTE ABSOLUTA
CURANTIBUS
Illmo et Rmo D. D. LUDOVICO PBTIT
ABCHIEPISCOPO ATHENAEUM E COKGREGATIOSE AUGUSTIJTIANORUM AB ASSUMPTIOSE
BONAE MEMOEIAE
lOANNE BAPTISTA MARTIN
SACERDOTE, 01 JM PROFESSOEE IN CATHOLICA UNIVEBSITATE LUGDUNENSI. f;
TOMUS QUINQUAGESIMUS PRIMUS
SAGROSANCTI OECUMENICI CONCILII VATICANI
PAES SEGUNDA
ACTA SYNODALIA (Congreg. XXX-L, pars prima).
HUVNIMHS V3UY
m
/02»
|f^ Q's\zB
|
^ |
|
|
%25 |
|
|
Afio |
! |
411
<8i§M0s?8Sfc
*-*V«
ARNHEM (Pays-Bas) & LEIPZIG
MCMXXVI.
SOCIETE NOUVELLE D'EDITION DE LA COLLECTION MANSI (H.WELTER).
.Scfioo! of DMnlty Library fct Loufs, Mfssouri 63108
V 2*/t QrX. cxh'\ U/ j xo. nc-V7 -/ * 1 tXtJ-tJ-i C-O
O^-flo £*/vi eA-vo-i/
dpt xd>t qoio c-<-» 10
yene.rcxbilia ,/raTe.r }<jahtt~em ef txposi-£B_
ttCcXm "l>erie<jli cftotiein • — /<y2eee&>7&- -<U&c&£<;,
t. f /tS
->teri>C ./■ /&■ e^-^eZ^crt- ez**c<elec-l-£>^C-e--f </<5^e>? ^&^-
&e&£c> /€/z^&£e>'-tZe/ /eiu^aiiZ<A>^----<^rt^ei/^€e^-r'c^- -ts6z^-t^-%tee4tz&k&z*z^ t/o, ^Zer-r-rz^-t^t?*^>/p2e%i-z-<f.i/
^z*yz*>-z*c?-r-z^ ^re^-t-c-c/Lt2J>!-e:-c-r-7-i-' ^^e>&Ce-?>£cZtr-7-t-t~. ? r ■£-> Cczrrz-'-«*z*-r-t-->rt*<^t-c--:! -/et^> C^cV-e^r-c^e^^ ■^C<Z-<>y(cc^e^ Z£sZac*s*> -ctaze-Z/eZrr-t- f-v>?£ez/cr7-t-ec-(7 t ~-~?ce&tx-e*C- -e>£aZ^y
^Z/z^e/e-rti-' , -^tU^Ct^&^^C^estZ- r c*>e-7-7-t---ezce>c>> -t7-err,
-erirte&CeZs 'fee&ts-irCeeC/c&z&r-r
'-■c^e?&€-ifzr-i--t-?-z^e-
-t-eeir
--^ee>cl<c.
K^
-fc&eor-r-t-' l^tfyr^J^^^^^C^^^^^^^^^^^^^^fe^^-
&&&C*?-7'1L %.£?#^
'C^^>^r7^^7c^e^>-rr-t-ec^-^7-r-z^r^e-^ -^r^ee-c-^ &?£c*~'Z~
a^ce-4 ctz+T-t-eXs ~tZ<x-eVCS-cpet^e— ^r^c-e^Ce^^ ~^erZ-£-> ■cwC^sze&cejt^-c-czc--, -^e-e-t^e— -e^zett-e/.se-. -t2>e>fej>-€^z>fae*>itZ-~'
te-rz^t-r-tsf C*^^<>^^'Ce2)/<e&T^^e^*^^Vt^£c£y&c^&!^ -ifeex/wi/ veiiAi2x**-Va, Dow/w.i-».C/&i/f', -««*^>««^*«^
^freie/tler&ey c^corr-o-j -7-t*rc€t>Ct>ee>r7-t-- -yfie^^e^r-rt-e^e^/^ •feee-4 ^-^t^-i^e^^e\^a/f^C^^^ieU^eirz-e>t>e^^^ -cZer — 'cpt-c-tte/orr-t-' OCefi^C^e-co" ^e&C&&iZi?\ ^e^ceZ>r7t->^7>t->sS. ^C^rCZeyt' r a*^*st>rr^^>t>£rrT£>l>e->>' -^ee-ex^^t^ern^ee^ e/cW-iZcyZs ^£cc/et&->tX^eZ*ilit>ie<c>cteZS^ Cec-rri- t/. -7?z< -es/e*ie^ii-tyi>c>? <u$t?o ' tth^^^ee^ZX^ e^n^t^/ce-e-rrzy. -tf*5Wi«<52^«-z-^5««-<£-"-'<£^K^KZ*is«-t-/ C&rc-&i>Ce4-^ ' tZ^t^^^-c^^-t>c^t^e^<^<-ri^\ /^^e^^^^e^
-etCce^ert^e^. Cerrt-^-c-eXe^-e'^, '&ec-ace- *&e?£>- ^tCcee^eeyit-, ^-
-ez-c^ -c>fa&-£7-& ^^-e^cr-f^^^'t-^-r't-^^C^eCe-^z^t^--rr^i-c-&^c^-c^ e
/ / ■ y > y
-eft-ctf c>>jfce7-e>ee-r-r-t-' e&*rziZ-e<££*-t-4 ZeZ-i>&ze-0 Zet^etZte^r, /tie^^ez-c^-^t^^c-rz-^r-i^'^ -tZeorrt- -T-t-e^zCe^-i-e-^ ietS^^-rt/^ 'go^eeriscv-r-t-cr -eft>C' -e^^Ze-£c^^^k-r^-^-rr'^-t>rty^ii^cd^c^'
/
<-*%>£■
-seir
«>s*>^' C^^/^t^C^Z^^e^^^t^LJ^- ^~t-€^~~-T-<-^>e^f.-,
7W»^"»--
— y *
C%£&<1 ^CCC^&^^C^^C^ ^C3^£e€^€> ■e^^^^^tf^^^^^^l ~~7C€^- C-ttvrz^-v -Z^^Z^&Z&C^^^-Z^- 9<rt<0T3>^> C&CV&Z^ «TC&&&Z ^
-e^e- -?zst-cZ^-&e-r-t-i£^^-££--~ri£'Ce^t-<^z-<z^e-4 . Ci>c^i-e>C&<C
efi,C'l<*-c'-'"Z-' C<<£<<fi~rz-<' -?~*v<4Z<iX<&ir7
*^€Z<?^z-<e-£--<?
'ffi&ffZ.' *#2%f-T?se*-<£4>^f <$€*£-?-?1
C€/C>* <*<t^iCc<^>4-£^i>t<^*>-t<<G-<*^^ *<€><W-^_
C£t^£&t*<-t~?-T~-- : -*%>4<e>&T-T&->£>4<fc 9 -^&t^z-e^
1?>e/&^,t>l>€Z><7~i*>**-r£e^ ->-^^^r^->t><->^-s.
-v~?~ce>r'&&c£>-Tv>z^ €Z-€>J£>c>*' • -^t>>e>Jt-€>^^-^^>>c^t><^ ? ->>f^e^r~CeC->c>^~^ yZ-C^- -CC^£-^7-t*>- -e^C»- ^^C^>&&-C*>cSCz£<^^ ^■£>*z*7-~^-~^-&>^>£c^$ -€>%<c>& . ^4*-^ &&£>€> C^3^C^C€fC^cS ><&&££.
•tfSc^tfC^v-^Sf^^^
'&€-><-^1s&1>>-
fr-s^>f<r-~>e>^'~ut
c*z-r?-%l*c>o>z>*' '
>S>
C^C^T' •*~Z--<-i
■^«^S^S^^^-^^^^^I&f^^^!^^^-^^-^ '
tea/ei-r-r^ ,~Zc^tCc-^ /^-t^-e^cti^£La '^Z^x^e>i-!, &/r~'
C^tVtU) ^t-cy^t^Cir^t^e>- l<cZe> -cc^i-e^^^^c-ct-^-r^--^ -is^-t^^JCc&Ctierr-t-e-r-r-c-- ^r-e^ez-r-r-r-e^i^^ -*^-rfz-e-!^Z/-
-Trt^t-0
^££6sc&c-rrTt-> erf£zt*r7-z-ex-e--U&/i^^s/- ^„„, ^,^.
yyc?€;£ec-rrt-' -e-Cce->' V -7-7-t-e-n-&-e>4 o$e?-c7ev-r-t^&->l(f ^rvmo J*l£> CCCCJ£3Ce~V, '^^ce^e^tX^ ey^JPlt€c--':€e>e^e->jyr< '
Anno Chkisti
1869-1870
1870
mart. 14
INDEX MONUMENTORUM TOMI LI
Verborum compendia : patr. = patriaroha ; aep. = archiepisoopus ; ep. = episcopus.
Anno
Sacrosanctiim oecnmenicnm concilium Yati=
canum. Pars secunda. Acta synodalia.
A. Sessiones pubiicae et congregationes gene- raies 1
XIV. Rebus in concilio agendis pleniore ex- peditioreque ratione consulitur 1-32
1. Postulatum de aula coneilii et congrega- tionibus praeparatoriis 1-3
2. Postulata de discussionibus in breviorem
formam redigendis
4-9
a. Postulatum Iosephi Formisano ep. Eo- Iani 4-5
b. Postulatum Ignatii de Senestrey ep. Ratisbonensis 5-6
c. Postulatum novem patrum 6-7
d. Postulatum Hannibalis Barabesi ep. Miniatensis 7
e. Postulatum sex patrum 7-9
f. Postulatum undetriginta patrum 9
3. Ad peculiarem congregationem recipien- dis expendendisque episcoporum postu- lationibus relatio de nova constituenda methodo pro schematum discussione 9-12
4. Prima decreti edendi forma a speciali illa deputatione exarata 12-13
5. Idem decretum a concilii praesidibus re- cognitum et in congregatione generali die 22 februarii iussu summi pontificis pro- mulgatum 13-15
6. Consilium ab episcopo Montis PeBsulani propositum ad oppugnandum illud de- cretum 15-16
7. Eiusdem episcopi oratio habenda at non habita de rerum tractandarum modo 16-18
8. Animadversiones in illud decretum a non- nullis patribus exhibitae 18-32
a. Animadversiones quinquaginta episco- porum, praesertim Gallorum 18-23
b. Animadversiones viginti trium episco- porum, praesertim Hungarorum 23-28
■ Protestatio Ioannis Kruesz abbatis *"S. Martini in monte Pannoniae 28
c. Animadversiones quatuordecim episco- porum Germanorum 29-30
d. Expostulatio episcopi Montis Pessu- lani 30-32
XV. Discussio schematis reformati constitu- tionis De fide catholica ' 31-426
1. Monitum quo patribus mittitur schema primae constitutionis de fide catholica reformatum 31
2. Schema reformatum constitutionis dog- maticae de fide catholica patrum examini propositum 31-38
Chkisti 1870
mart. 18
mart. 22
mart. 24
3. Ratio in priore schemate emendando a patribus deputatis servata 38-40
4. Congregatio generalis XXX 40-54 Relatio de nonnullis episcopis qui con-
cilio interesse non potuerunt, vel disce- dendi veniam petierunt 41
Relatio de reformato schemate nomine Deputationis facta a Ioanne Simor aep. Strigoniensi 42-48
Inchoatur discussio de eodem schemate generatim spectato. — Oratores: Ballerini patr. Alexandrinus, qui renun- tiat veniae loquendi 48
Tizzani aep. Nisibenus 48-49
Spaccapietra aep. Smyrnensis 49-51 Moreno ep. Eporediensis 52-53
Annunciatur mors Hieronymi de Zeidler abbatis monasterii Strahoviensis 53
5. Congregatio generalis XXXI 54-77 Monitum ne oratores extra vagentur 54 Continuatur discussio schematis de fide
catholica. — Oratores: Grinoulhiac ep. Gratianopolitanus 54-58 Salzano ep. Tanensis 58-60
Card. Schwarzenberg aep. Pragensis
60-62 Kenrick aep. S. Ludovici 62-63
Bravard ep. Constantiensis 63-65
Absolvitur discussio de schemate gene- ratim spectato 65
Propositis difficultatibus respondet no- mine Deputationis Ioannes Simor aep. Strigoniensis 65-67
Inchoatur discussio specialis in pro- oemium. — Oratores: Moreno ep. Eporediensis 67-69
Gandolfi ep. Cornetanus 69-71
Dreux-Breze ep. Molinensis 71-72
Strossmayer ep. Bosnensis, qui repre- henditur a praesidibus 72-77
6. Congregatio generalis XXXII 77-100 Relatio de episcopo Neo-Pampilonensi a
concilio discessuro 77-78
Continuatur discussio in prooemium de fide catholica. — Monentur oratores ut post habitas orationes exhibeant prae- sidibus formulam emendationis quam proponunt. — Oratores: Caixal ep. Urgellensis 78-80
Perre ep. Casalensis 80
Meignan ep. Catalaunensis 80-83
Magnasco ep. Bolinensis 83-84
"Whelan ep. Wheelingensis 85-87
Haynald aep. Colocensis 87
Filippi ep. Aquilanus 87-89
Absolvitur discussio specialis in pro- oemium et inchoatur discussio in ca- put I. — Oratores: Ballerini patr. Alexandrinus 89-91
Gandolfi ep. Cornetanus 91-92
XI
INDEX MONUMENTORTJM
XII
Anno
Christi
1870
mart. 24
mart. 26
mart. 28
Caixal ep. Urgellensis 92-94
Ferre ep. Casalensis 94-97
Dubar ep. Canathensis 97
Fogarasy ep. Transsylvaniensis 97-100 . Congregatio generalis XXXIII 100-23
Distributio emendationum in prooemium de fide catholica 100
Continuatur discussio in caput I. — Ora- tores :
Magnasco ep. Bolinensis 101-02
Hefele ep. Rottenburgensis 102-03 Dubreil aep. Avenionensis 103-05
Ullathorne ep. Birminghamiensis 105-06 Clifford ep. Cliftoniensis 106-07
Eberhard ep. Trevirensis 107-09
Ramadie ep. Elnensis 109-11
Gastaldi ep. Salutiarum 111-14
Melchers aep. Coloniensis 114-15
Meurin ep. Ascalonensis 115-16
Absolvitur discussio in caput I et in- choatur specialis discusaio in caput II. — Oratores:
Ballerini patr. Alexandrinus 116-17 Ricciardi aep. Reginensis 118
Cantimorri ep. Parmensis 119
Gandolfi ep. Cornetanus 119-22
Difficultati propositae de traditionalismo respondet nomine Deputationis Garcia Gil aep. Caesaraugustanus 122-23
8. Emendationes in prooemium a patribus propositae 123-27
9. Congregatio generalis XXXIV 127-55 Intimatur actus suffragia ferendi de emen-
dationibus prooemii schematis de fide
catholica 127
Relatio nomine Deputationis facta ab
aep. Strigoniensi 127-30
Praescribitur modus ferendi suffragia
130-31
Emendationes, de quibus suffragia ex-
quiri debebant, revocantur ab emen-
datore 131
Continuatur discussio specialis in ca-
put II de fide catholica. — Oratores:
Filippi ep. Aquilanus 131-36
Difficultati propositae de traditionalismo
respondet nomine DeputationisYictor
Dechamps aep. Mechliniensis 136-37
Caixal ep. Urgellensis 137-46
Amat ep. Montereyensis 146-47
Rota ep. Guastallensis 147-49
Pettinari ep. Nucerinus 149-50
Martinez ep. S. Christophori 150-54
Distributio emendationum in caput I
154-55
10. Congregatio generalis XXXV 155-78 Continuatur discussio in caput II defide
catholica. — Oratores:
La Cuesta ep. Auriensis 155-56
Gastaldi ep. Salutiarum 156-61
Khayyath aep. Amadiensis 162-65 Manning aep. Westmonasteriensis no-
mine Deputationis 165-66
Vespasiani ep. Panensis 166-67
Maret ep. Surensis 167-70
Paict ep. Brugensis 170-74
Demartis ep. Galtellinensis 174-77
Absolvitur discussio in caput II. — Di- stributio prooemii a Deputatione re-
formati 177-78
Anno Christi
1870
mart. 29
mart. 30
mart. 30
11. Prooemium schematis defide catholica a Deputatione novissime adaptatum 178-79
12. Emendationes in caput I a patribus propositae 179-84
13. Congregatio generalis XXXVI 184-99 Exquiruntur suffragia de prooemio sche-
matis de fide catholica noviter adaptato a Deputatione, et approbatur 184-85
Indicuntur suffragia ferenda de emenda- tionibus in caput I 185
Relatio nomine Deputationis facta ab ep. Brixinensi in primam paragraphum huius capitis 185-90
Proponuntur emendationes in hanc pri- mam partem, quarum nonnullae aceep- tantur, altera vero, de qua erat dis- sensus, differtur in sequentem diem, ut collatis consiliis convenire possint pa- tres 190-92
Continuatur relatio ep. Brixinensis in se- cundam paragraphum capitis 192-94
Proponuntur emendationes, quae omnes excluduntur praeter unam, quae suspen- ditur ut interim de canonibus agatur 194
Continuatur relatio ep. Brixinensis in ca- nones huius capitis 195-99
Proponuntur emendationes, quarum non- nullae admittuntur 199
14. Congregatio generalis XXXVII 199-221 Relatio ep. Brixinensis de emendatione
heri dilata, quae a congregatione gene- rali reiicitur 200
Inchoatur discussio capitis III de fide ca- tholica. — Monentur patres ut brevitati in loquendo studeant, et caritatem non laedant 201-02
Oratores : Ballerini patr. Alexandrinus 202-04 Vancsa aep. Pogarasiensis 204-06
Rivet ep. Divionensis 206-08
Gignoux ep. Bellovacensis 208
Cantimorri ep. Parmensis 208-09
Oaixal ep. Urgellensis 210-13
Ferre ep. Casalensis 213-15
Martinez ep. S. Christophori 215-18 Magnaseo ep. Bolinensis 218-19
Jandel generalis ord. Praedicatoram
219-20
Melchers aep. Coloniensis 220-21
15. Congregatio generalis XXXVIII 221-39 Continuatur discussio capitis III. — Ora-
tores :
Errington aep. Trapezuntinus 222-24 Martin ep. Paderbornensis nomine De- putationis 224-25
Monzon aep. Granatensis 225-26
Maupas aep. Iadrensis 226-28
Dupanloup ep. Aurelianensis 228-31 Amat ep. Montereyensis 231-32
Dabert ep. Petrocoricensis 232-34
Meurin ep. Ascalonensis 234-35
Distributio capitis I novissime adaptati, nec non emendationum in caput II 235
Alii oratores: Hefele ep. Rottenburgensis 236
Gandolfi ep. Cornetanus 237-38
Moreyra ep. Ayacuquensis 238-39
Absolvitur discussio capitis III 239
XIII
INDEX MONUMENTORUM
XIV
Anno Christi
1870
apr.
apr.
apr.
apr. 6
16. Caput I eonstitutionis dogmaticae de fide catholica a Deputatione novissime adaptatum 240
17. Congregatio generalis XXXIX 240-61 Suffragiis proponitur caput I novissime
adaptatum, et a congregatione generali approbatur 241
Inchoatur discussio capitis IV de fide caiholica. — Oratores: Dubreil aep. Avenionensis 242-43
Marguerye ep. Augustodunensis 244 Monentur patres ut e sedibus suis non loquantur 244
Gfandolfi ep. Cornetanus 244-46
Eenaldi ep. Pineroliensjs 246-47
Ginoulhiac ep. Gfratianopolitanus 248-52 Caixal ep. TJrgellensis 252-53
Ferre ep. Casalensis 253-54
Celesia ep. Pactensis 254-56
Magnasco ep. Bolinensis 256-57
Bieea generalis ord. Minimorum 257-58 Gastaldi ep. Salutiarum 258-60
Mermillod ep. Hebronensis 260-61
Absolvitur discussio capitis IV 261
18. Etnendationes in caput II schematis de fide catholica a patribus propositae 261-70
19. Congregatio generalis XL 271-86 Monitum de emendationibus capitis III
de fide catholica 271
Indieuntur suffragia ferenda de emenda-
tionibus in caput II 271
Belatio Vincentii Gfasser ep. Brixinensis
facta nomine Deputationis de emenda-
tionibus in primam paragraphum ca-
pitis II 271-77
Suffragiis proponuntur relativae emenda-
tiones 277-78
Continuatur relatio in secundam para-
graphum 278-81
Proponuntur relativae emendationes 281 Distributio emendationum capitis IV de
fide catholica 281
Continuatur relatio in tertiam paragra-
phum capitis II 281-85
Suffragiis proponuntur relativae emenda-
tiones 285-86
20. Congregatio generalis XLI 286-96 Continuatur relatio ep. Brixinensis in
quartam paragraphum capitis II 286-89
Proponuntur suffragiis relativae emenda- tiones 290
Continuatur relatio ep. Brixinensis in ca- nones dicti capitis 290-94
Proponuntur suffragiis relativae emenda- tiones 294-95
Belatio de nonnullis episcopis qui con- cilio interesse non potuerunt, vel disce- dendi veniam petierunt 295-96
Ex concessione summi pontifieis datur patribus facultas missam celebrandi fe- ria V maioris hebdomadae in oratoriis privatis 296
21. Caput II constitutionis de fide catholica a Deputatione novissime adaptatum
296-97
22. Emendationes in caput III a patribus propositae 297-312
23. Oongregatio generalis XLII 312-23 Distributio emendationum aliis capitis III
emendationibus adiungendarum 312
Anso Christi
1870
apr. 7
apr. 8
Indicuntur suffragia ferenda de emenda- tionibus in caput III 312
Belatio Conradi Martin ep. Paderbornen- sis in caput III et emendationes primae paragraphi 312-18
Suffragiis proponuntur relativae emenda- tiones 318-19
Continuatur relatio ep. Paderbornensis in emendationes secundae et tertiae para- graphi dicti capitis 319-21
Subiiciuntur suffragiis relativae emenda- tiones 321
Distributio capitis II novissime adaptati a Deputatione 321
Continuatur relatio ep. Paderbornensis in emendationes quartae paragraphi ca- pitis IV, quae postea suffragiis pro- ponuntur 322-23
24. Congregatio generalis XLIII 323-36 Continuatur relatio ep. Paderbornensis in
emendationes quintae paragraphi ca-
pitis III 324-26
Proponuntur suffragiis dictae emenda-
tiones 326-27
Belatio ep. Paderbornensis in emenda- tiones sextae paragraphi, quae mox subiiciuntur suffragiis 327-29
Relatio ep. Paderbornensis in emenda- tiones canonum dicti capitis, quae postea suffragiis proponuntur 329-35
Dissensus patrum in canone quinto ap- probando. Deputatio petit tempus ad deliberandum 336
25. Caput III constitutionis de fide caiholica a Deputatione novissime adaptatum
336-38
26. Emendationes in caput IV a patribus propositae 338-45
27. Emendationes privatim exhibitae in schema reformatum de fide catholica
345-64
a. Emendajiones in prooemium
b. Emendationes in caput I
c. Emendationes in caput II
d. Emendationes in caput III
e. Emendationes in caput IV
28. Congregatio generalis XLIV Suffragiis proponitur caput II novissime
adaptatum quod a congregatione gene- rali approbatur 364
Belatio ep. Paderbornensis de canone quinto capitis III, qui et approbatur iuxta modum a Deputatione proposi- tum 365-66
Indicuntur suffragia ferenda de emenda- tionibus in caput IV 366
Belatio Ludovici Pie ep. Pictaviensis in caput IV et emendationes primae, se- cundae et tertiae paragraphi 366-68
Suffragiis subiiciuntur emendationes in has paragraphos 369
Continuatur relatio ep. Pictaviensis in emendationes quartae et quintae para- graphi, quae postea suffragiis propo- nuntur 369-71
Distributio capitis tertii novissime ad- aptati a Deputatione 371
345-48 348-51 351-61 361-62 363-64
364-74
XV
INDEX MONUMENTORCJM
XVI
Ahno Christi
1870
apr. 9
apr. 12
apr. 19
apr. 24
Continuatur relatio ep. Pictaviensis in canones capitis IV 372-73
Proponuntur suffragiis relativae emenda- tiones 373-74
29. Caput IV constitutionis de fide catholica a Deputatione novissime adaptatum
374-76
30. Monentur patres schematis concluaionem Itaque supremi pastoralis etc. adhuc de- beri suffragiis subiici 376
31. Novem concilii patres reclamant contra iteratam huius conclusionis pertracta- tionem in proxima congregatione facien- dam 377
32. Congregatio generalis XLV 377-92 Relatio ep. Pictaviensis de apponenda
conclusione constitutioni de fide catho- lica 378-80
Suffragiis proponuntur et approbantur dicta conclusio, nec non capita III et IV" novissime adaptata a Deputatione
380-81
Suffragiis subiicitur integrum schema de fide catholica 381
Nomina patrum qui pro vel contra schema senserunt 381-92
33. Exceptiones nonnullorum patrum in in- tegrum schema de fide catholica 392-409
34. Appendix harum exceptionum 409-11
35. Quadraginta quatuor concilii patres non- nulla in constitutione de fide catholica desiderant ad habendum consensum una- nimem 411-12
36. Congregatio generalis XLVI 412-25 Annunciatur mors duorum concilii pa-
trum 412
Relatio de nonnullis patribus qui a con-
cilio discedendi veniam petierunt 413
Relatio Vincentii Grasser ep. Brixinensis de exceptionibus datis a patribus in integram constitutionem de fide caiho- lica 414-24
Duae ex exceptionibus propositis patrum suffragiis subiiciuntur 424-25
Monitum de sessione publica habenda proxima dominica in Alfais 425
37. Octo concilii patrum declaratio quoad suum suffragium in tertia sessione pu- bliea edendum 425-26
XVI. Sessio tertia 1
427-50
Intimatio sessionis per cursores facienda
427
2. Instrumentum a protonotariis apostolicis confectum super sessionetertiasacrosancti concilii oecumenici Vaticani 427-37
3. Fomina patrum qui tertiae sessioni inter- fuerunt 437-50
XVII. Discussio schematis reformati de parvo catechismo 449-538
1. Methodus a patribus deputatis servata
in reformando schemate de parvo cate-
chismo 449-54
a. Ordo discussionis habitus in expen-
deudis observationibus factis a patri-
bus super schemate de parvo cate-
chismo 449-52
Asno Christi
1870
apr. 29
apr. 30
maii 4
b. Excerpta ex animadversionibus quas, absoluta iam schematis discussione, in scriptis nonnulli episcopi communiea- runt, iuxta rerum ordinem digesta
452-54 2. Schema constitutionis de parvo catechismo a Deputatione pro rebus disciplinae ec- clesiasticae reformatum patrum examini propositum 454-55
3 Summaria relatio eorum quae ad schema de pano catechismo reformandum acta sunt a Deputatione 455-56
4. Monitum quo patribus mittitur schema reformatum de parvo catechismo et inti- matur congregatio generalis 456
5. Congregatio generalis XLVII 456-71 Distributio duorum exemplarium consti-
tutionis de fide catholica 456
Inchoatur discussio de schemate refor- mato de pano catechismo generatim spectato 457
Relatio nomine Deputationis facta a Franeiseo Xaverio Wierzchleyski aep. Leopoliensi 457-62
Oratores : Card. Donnet aep. Burdigalensis 462-64 Card. Rauseher aep. Vindobonensis
464-67
Monitum de subiiciendo patrum examini schema de primatu et infallibilitate Romani pontificis, nec non distributio animadversionum in caput de Romani pontificis primatu 467
Continuatur discussio schematis de parvo catechismo. — Oratores: Rota ep. Guastallensis 467-69
Verot ep. S. Augustini 469-70
Gastaldi ep. Salutiarum 470-71
6. Congregatio generalis XLVIII 471-86 Distributio animadversionum in schema
de infallibilitate Romani pontificis 472 Continuatur discussio schematis de parvo catechismo. — Oratores : Dubreil aep. Avenionensis 472-74
Bailles ep. iam Lucionensis 474
Cantimorri ep. Parmensis 474-76
Absolvitur discussio generalis, etinchoatur specialis in singulas partes schematis. — Oratores :
Marguerye ep. Augustodunensis 477-78 Ketteler ep. Moguntinus 478-80
Vaughan ep. Plymuthensis 480-81
Clifford ep. Cliftoniensis 481-82
Eberhard ep. Trevirensis 482-84
Zwerger ep. Secoviensis nomine Deputa- tionis 484-85
Absolvitur discussio specialis 486
7. Emendationes a nonnullis patribus pro- positae super schemate de parvo cate- chismo 486-87
8. Emendationes in idem schema privatim a patribus propositae 487-92
9. Congregatio generalis XLIX 492-512 Relatio de nonnullis episcopis qui a con-
cilio discedendi veniam petierunt 493
Indicuntur suffragia ferenda de emenda-
tionibus in schema de parvo catechismo
493
XVII
INDEX MONUMENTORUM
XVIII
Anno Christi
1870
maii 13
Relatio de iisdem emendationibus facta nomine Deputationis ab ep. Secoviensi
493-500
Suffragiis subiiciuntur emendationes, et postea integrum schema 500-01
Nomina patrum qui pro vel contra sense- runt 501-12
Laouenan ep. Flaviopolitanus emendat suffragium de parvo catechismo falso ipsius nomine datum in congregatione generali 511
10. Schema constitutionis deparvo catechismo iuxta emendationes admissas reformatum
513-14
11. Exceptiones nonnullorum patrum contra integrum schema de parvo catechismo
514-30
12. Exeeptiones ut supra in iustum ordinem redactae 530-34
13. Congregatio generalis L (pars prima)
534-38 Relatio de nonnullis episcopis, qui a con- cilio discedendi veniam petierunt 534-35 Relatio nomine Deputationis facta a Ste- phano Marilley ep. Lausanensi et Gene- vensi de exceptionibus a patribus in ferendo suffragio de parvo catechismo adiectis 535-38
Anno Christi
1870
XVIII. Examen Christi
i schematis de ecclesia 539-638
1. Primum schema constitutionis dogmaticae de ecclesia Christi concilio propositum cum adnotationibus in illud 559-636
2. Quadraginta patres desideria exponunt circa meliorem tractationem schematis de ecclesia Ghristi 636-38
3. Monitum circa observationes scripto tra- dendas super primis decem capitibus con- stitutionis de ecclesia Christi 638
XIX. Infattibilitatis pontificiae doctrina con- cilio definienda proponitur 637-732
Praevium editoris monitum 637-39
1. Postulationes pro infallibilitate definienda
639-77
a. Postulatio ep. JSTicopolitani 639-40
b. „ procuratoris ep. Dibonensis
640-43
c. „ praefecti Cayennae et Guyanae 643-44
d. Litterae quibus invitabantur patres, ut petitioni definitionis infallibilitatis sub- scriberent 644-46 Propositio 646 Rationes ob quas haec propositio op-
* portuna et necessaria censetur 646-48
Appendix recentiorum synodorum de
eodem argumento 648-50
e. Subscriptiones 650-59
f. Epistola qua subscriptiones Deputa- tioni pro postulatis exhibitae fuerunt
659-60
g. Propositio LXVIII praesulum de in-
fallibilitate definienda ipsis s. Alphonsi
de Ligorio verbis 660-62
h. Postulatio epp. ord. Minorum s. Fran-
cisci 662-63
i. „ ep. Gaudisiensis 663
j. Schema ab aep. Baltimorensi proposi-
tum 663-66
CONCIL. GBNERAI,, TOMUS LI.
k. Postulatio doctorum Lovaniensium
666-69
1. „ ep. Magno -Varadinensis
669-70
m. n.
Rumenorum ep. Torontini
670 670-71
671
671 671-72
672
„ ep. Salutiarum
o. „ ep. Tarvisini
p. „ ep, Savonensis
q. „ ep. Patavini
r. „ ep. Gaditani
s. „ epp. Caiacensis, Cuneensis
et Astensis 672-73
t. Propositio ep. Tarvisini de modo de-
finiendi infallibilitatem 673-76
u. Propositio ep. Salutiarum de modo
definiendi infallibilitatem 676-77
v. Petitio ep. iam Vincennopolitani 677
2. Postulationes contra infallibilitatis de- finitionem 677-88
a. Postulatio epp. Germaniae et Austriae
678-80
b. „ epp. Galliae 680-81
c. „ epp. Americae septentrio-
nalis 681-82
d. „ epp. Orientalium 683-85
e. „ epp. Italiae septentrionalis
685-86
f. Praedictio eorum quae futura sunt, si definiatur infallibilitas 686-88
3. Deputatio pro postulatis censet quaestio- nem de pontificia infallibilitate esse con- cilio proponendam 687-96
4. Litterae quibus Deputationis resolutio concilii secretario significatur 696-98
5. Formulae diversae ab initio propositae pro infallibilitate definienda 697-99
6. Relatio de formulis illis ab uno e theo- logis conscripta 699-701
7. Monitum quo patribus examinanda distri- buitur formula novi eapitis addendi de Romani pontificis primatu 701
8. Caput addendum decreto de Romani pontificis primatu 701-02
9. Tredecim patres petunt, ut tempus ad animadversiones in novum schema facien- das prorogetur et consultationes cum Deputatione de fide fiant 702-03
10. Postulata ut schema de infallibilitate statim proponatur 703-11
a. Petitio ep. Eemausensis 703-05
b. „ ep. Sanclaudiensis 705
c. „ octo epp. ex Gallia 705-06
d. „ viginti quinque vicariorum apo-
stolicorum 705-06
e. „ quatuor epp. ex Italia 707
f. „ nonaginta octo patrum 707-09
g. „ triginta septem patrum 709-10 h. „ duodecim patrum ex Hibernia
710-11
11. Postulationes ut quaestio de infallibili- tate suo ordine pertractetur 711-16
a. Protestatio ep. Aurelianensis 711-13
b. „ sex patrum ex Hungaria
713-14
c. „ quatuor patrum ex Ame-
rica septentrionali 714
d. Petitio sedecim patrum ex Etruria
714-15
e. „ novem patrum ex ditione ponti-
ficia 716
II
XIX
INDEX MONUMENTORUM
xx
Ahso Chbisti
1870
f. Petitio tredecim patrum ex ditione pontifieia 716
12. Postulatum de necessitate unanimitatis ad definienda dogmata 716-17
13. Sex patres nonnulla gravamina exhibent de modo agendi in congregatione gene- rali 717-19
14. Petitio quatuordecim patrum de inqui- renda relatione inter potestatem eccle- siasficam et civilem ac de capitibus XIII et XIV ante XI tractandis 719-22
1B. Postulatum ut schema de infallibilitate sine ulla mora proponatur 722-24
16. Gratiarum actio ob propositum schema de infallibilitate 724-25
a. Gratulatio quinquaginta patrum 724-25
b. Gratulatio quinque patrum 725
17. Querelae de ordine concilii violato a viginti quatuor patribus e Gallia ex- hibitae 726-27
18. Protestatio contra immutatum tractandi ordinem de ecclesia 727-32
XX. Synopsis analytica dbservationum quae a patribus in prima decem capita sche- matis constitutionis de ecclesia Ohristi factae fuerunt 731-930
In schema generatim spectatum 731-46
In titulum et exordium 746-51
In caput I 751-63
In caput II 763-69
In caput III 770-79
In caput IV 780-85
In caput V 785-88
Anso Christi
1870
In caput VI
In caput VII
In caput VIII
In caput IX
In caput X
In canones
Proponuntur integra schemata Schema ep. Moguntini
„ ep. Transsilvaniensis „ ep. Cerviensis „ ep. Urgellensis „ aep. Lucani „ ep. Salutiarum „ ep. Eporediensis „ ep. Molinensis „ card. Bononiensis „ ep. Pistoriensis „ ep. Surensis „ ep. Ebroicensis „ ep. Versaliensis „ ep. Hebronensis „ ep. Ratisbonensis „ ep. Massaliensis
788-97 797-807 807-12 812-30 830-43 843-63 863-930 863-72 872-73 873-78 878-85 885-87 837-93 893-902 902-05 905-10 913-16 916-19 919-21 921-23 923-25 925-26 926-30
XXI. Synopsis analytica observationum quae a patribus in caput et canones de Rornani pontificis primatu factae fuerunt 929-72
XXII. Synopsis analytica observationum quae a patribus in caput addendum decreto de Romani pontificis primatu factae fuerunt
971-1070
Appbndix. Animadversiones ep.Leodiensis in caput XV constitutionis dogmaticae de ecclesia Christi 1069-72
La Collection Mansi, commencee en 1899, ap- proche de sa fin. Le projet de reimprimer la ce- lebre „AMPLISSIMA" fut caresse bien longtemps avant qu'il ne fut realise. L'origine de 1'idee re- monte aux premieres annees de la fondation de la librairie de 1'editeur du Mansi, H. Welter, qui, apres quinze annees de preparation dans les diverses bran- ches du commerce des livres, a Cologne, a Magde- bourg, a Municli et a Paris, termina ses „Lehr- und "Wanderjahre" et ouvrit boutique rue Bonaparte 59, a Paris, le 1OT aout 1885. La direction donnee a la maison par son fondateur le mit en relation avec les bibliotheques d'Europe et d'Amerique, qui le chargerent de la recherche des ouvrages, rares ou epuises, dont elles avaient envie ou besoin. La collection MANSI avait figure/# frequemment sur les listes de desiderata, mais elle n'avait jamais pu etre trouvee. Aucune des bibliotheques universitaires de France, pas meme la Sorbonne, ne possedait FAmplissiroa qui ne se trouvait pas non plus complete a, la Bibliotheque nationale de Paris. Meme a 1'exemplaire du British Museum il manquait le tome 31, a celui de la Bibl. Royale de Berlin egale- ment. L'Amplissima etait bien ce qu'on pouvait appeler introuvable.
Quand les persecutions religieuses et la disso- lution des congregations forcerent les religieux de Prance a se refugier dans un des pays voisins plus hospitaliers, une bibliotheque monastique ceda son Mansi, pour le sauver de la confiscation menagante, au libraire de la rue Bonaparte, qui, au lieu de le revendre immediatement a un des clients desireux de 1'avoir, mit a 1'etude le projet de proceder a une reedition. Mais, helas! il manquait aussi a 1'exemplaire acquis le volume le plus rare, le 31e. On se mit en devoir de le denicher quelque part dans le monde. Ce fut d'abord sans succes. Une annonce inseree dans le journal de la librairie alle- mande, annonce dans laquelle 4000 Marks (= 1000 $ ou 200 £) etaient offerts pour le seul tome 31, avait enfin le resultat cherche. La bibliotheque d'un Lycee (= kathol. theolog. u. philos. Fakultat), en Baviere, ceda son tome 31 pour la somme offerte et la pro- messe de la remise ulterieure d'un exemplaire du meme tome de la reimpression.
La rSalisation du projet etait devenue, jpratique- ment parlant, possible enfin. Mais 1'entreprise n'etait pas sans risques ni dangers. Les plus enthousiastes parmi les clients a qui 1'editeur fit part de ses in- tentions, prevoyaient un four noir et deconseillerent de passer outre a la couteuse reedition d'un ou- vrage aussi volumineux dans lequel, craignaient-ils, le capital &e 1'imprudent libraire serait englouti sans utilite, puisqu'il n'y aurait tout au plus a esperer qu'un succes d'estime. Seul Mr. Jules de Chantepie (1838-1904), le conservateur, alors, de la Bibliotheque de Ia Sorbonne, encouragea et stimula. Avec sa grande science de bibliothecaire distingue, il prevoyait le succes et aida 1'editeur de ses con- seils precieux. Et comme inspecteur> des biblio- theques universitaires de Prance, il amena douze (sur quatorze) de ses collegues a, souscrire. Les deux bibliotheques universitaires de France qui, jusqu'a ce jour meme, n'ont pas souscrit, sont celles de Poitiers et de B,ennes.
Le 16 juin 1900, la souscription a la reimpres- sion par procede anastatique des 31 volumes de
1'ouvrage de Mansi etait officiellement ouverte par une annonce parue dans la Bibliographie de la Prance. En septembre de la m6me annee parut le premier volume ; en mars 1902, les tomes 1-18 et le rarissime tome 31 etaient deja en vente, et en 1903 les 31 volumes etaient tous imprimes.
L'entreprise avait ete accueillie avec un enthou- siasme, qui grandit encore quand nous primes la resolution de faire mieux que de reimprimer Mansi, quand nous annoncames, des 1901, notre intention de le continuer aussi : car le vieux Mansi s'arretait a l'an 1439, n'ayant pas ete acheve par ceux qui, au XYIIP siecle, 1'avaient commence Parmi les sa- vants qui nous temoignaient leur sympathie ou nous promettaient leur concours, je me souviens avec re- connaissance de ces quelques noms: Ernest Revil- lout conservateur du Musee du Louvre; P.Viollet, membre de 1'Institut et bibliothecaire de la Paeulte de Droit de Paris; le P.Yincent Motschi, O. S. B., qui tenait a, voir 1'Abbaye de Delle parmi les pre- miers souscripteurs ; le P. Amedee, S. O. C, qui, en souscrivant pour 1'abbaye de Mehrerau, offrait ses „feiicitations pour avoir entrepris une oeuvre pa- reille"; 1'abbe Levesque, directeur du Seminaire Saint- Sulpice, qui ecrivait: „Yous entreprenez une ceuvre considerable. Ce n'est pas rien que de completer Mansi. Mais ce sera, certes, une oeuvre appreciee et de nature a rendre de grands services. Dans la mesure ou je le pourrai, je suis tout dispose a vous donner mon eoncours." Dom Pr. Chamard, prieur et bibliothecaire de 1'abbaye des Benedictins de Liguge: „Je me fais un devoir de vous dire que j'applaudis a, cette excellente reedition de la meilleure collection des conciles." Mr. C Ducos, bibliothecaire cle la Paeulte de theologie protestante de Montauban: „Je souseris a Mansi. Yotre idee de publier la suite est tres bonne." Le P. Pon- schab, O. S. B., bibliothecaire du Kloster Metten, d'ordre de 1'Abbe Leo: „Mit gro6er Freude ersehe ich, da6 Sie zum Neudruck von Mansi sich ent- schlossen haben. Ich verfehle nicht, sofort ein Exem- plar fiir Kloster Metten zu subscribieren. Ihrem geschatzten Yerlage zu diesem neuen Unternehmen Grluck wiinschend, mit Grufi und Segen ..." Le chanoine Ulysse Chevalier: „J'ai appris avec un vif plaisir le resultat de votre presence au Congres de Munich. Le mieux etait en effet que vous fussiez vous-meme le porte-volx du projet de continuation de l'Amplissima de Mansi. Yos habitudes de labeur perseverant et consciencieux me donnent 1'espoir que vous menerez a bien cette oeuvre considerable ; termine, ce mouument honorera a la fois 1'Eglise et la Prance." Le P. Mandonnet, des Preres Pr^cheurs, Prof. a 1'Univ. de Pribourg: „Je ne puis que vous feliciter d'avoir entrepris de completer et corriger Mansi. J'accepte d'etre collaborateur d'occasion." Le Prof. A. Knopfler, continuateur de 1'Histoire des Conciles de Hefele: „Ich gestehe die Notwendig- keit und Yerdienstlichkeit einer/olchen Arbeit ruck- haltlos zu, verkenne auch nicht, dafi sie iiberaus wiinschenswert ware. Die Hauptsache ware die Moglichkeit und Wahrscheinlichkeit der wirklichen Ausfiihrung. Mit dem aufrichtigen Yfunsche, die Ausfiihrung Ihres so schonen Planes mochte sich realisieren lassen, zeichne ich . . ." Mr. P. Pournier, Prof. (en 1900) a l'Univ. de Grenoble: „Je suis tres sympathique a cette entreprise et tout dispose a
vous seeonder de mon mieux." Mr. Gr, Peries, aneien Prof. de rUniv. de Yf ashington : „ Je serais heureux de pouvoir vous apporter mon concours. J'avais maintes fois exprime le vceu de voir s'aeeomplir la mise au point de rAmplissima." Et cetera, et cetera.
Des temoignages qui precedent, et que nous pourrions multiplier, car il y a eu beaucoup d'autres manifestations spontanees de sympathie et d'adhesion avant, pendant et surtout apres la realisation de la grande entreprise, il resulte que 1'idee de completer Mansi, concue par 1'editeur des 1'apparition des premiers volumes de la reimpression de 1'Amplissima, et executee simultanement avec 1'ouvrage prin- cipal et original, lui a ete personnelle. Coneurrem- ment avec les 31 premiers volumes parurent les tomes 31bis, 32, 33, 34 et 35, dont la matiere fut prise dans Labbe-Oossart-Coleti et dans le Supple- ment a la collection Coleti publie par Mansi, a Lucques, de 1748-52, sous le titre: S.Concil. et Decret. coll. nova. II en est de m§me du tome 0 (Introduc- tion), reproduit egalement d'apres Coleti. En 1903, les tomes 0, 1-31, 3lbis, 32-35, conduisant les con- ciles jusqu'a l'an 1720, avaient tous paru. Jusque- la il ne s'etait agi que de reproduire ou reimprimer mecaniquement ce qui existait deja depuis long- temps, mais qui manquait dans la plupart des biblio- theques publiques, celles des universit^s et des semi- naires. Le seul merite de l'6diteur est d'avoir eu d'abord Fid4e, puis la hardiesse de 2a realiser. Ce merite, pour n'etre pas grand, est cependant r6el; il a ete reconnu par la presque totalite des cercles interesses a posseder une collection con- ciliaire, et il n'y a, a ce que nous sachions, que Dom P. Quentin, B6nedictin de Solesmes, qui a, dans son livre : „ J. D. Mansi et les grandes collec- tions conciliaires" paru en 1900 a Paris, t&che de decourager 1'editeur et d'emp&cher la reedition du Mansi» A propos de ce livre, Gr. Laubmann, de son vivant directeur de la Bibliotbeque Boyale de Munich, s'exprime comme il suit dans la „Realenzyklopadie der protestantischen Theologie", a, 1'article „Mansi" : „Die Kritik, welche Quentin an Mansi's Sacrorum Conciliorum nova et amplissima collectio (31 Folio- bande, Flor. et Yenetiis 1759 - 1798) iibt, mag sachlich meist berechtigt sein: und doch hatte man froh sein diirfen, alle Konzilienakten in der Amplissima beisammen zu haben, wenn diese Ausgabe zu Ende gefiihrt worden ware. Mansi hatte das vollstandige Manuskript im Jahre 1765 an Zatta geliefert; als er starb, 1769, waren die ersten 14 Bande gedruckt und ausgegeben; das Erscheinen der weiteren 17 Bande zog sich fast 30 Jahre hin; mitten in den Akten des Konzils von Plorenz (1439) blieb das Unternehmen, das natiirlich auch keine Register hat, mit dem 31. Bande, col. 1120, stecken. Der getreue (anastatische) Faksimile-Neudruck, welchen der Pariser Buchhandler H. "Welter von M's Kon- ziliensammlung veranstaltet, wird wenigstens diesen Mangeln abhelfen und in fiinf weiteren Faksimile- Banden die Oollectio bis 1720 forfcfiihren, wo die Co- leti aufhorten, namlich Band 31bis, 32-34=Coletil8 (SchluB) und 19-21, sowie Band 35 = Mansi's Sup- plement 5, 6. Der „fortgesetzte Mansia, der die Konzilien &c bis zum Schlufi des 19. Jahrhunderts in den Banden 36-45 [recte: 36-53, en 20 vols. in- folio] umfassen soll^wird typographisch hergestellt, ist aber hier nur wegen der geplanten umfassenden Register (voir 1'index chronologique et topographi- que des tomes 1-35 dans le tome 36A, = Oon- spectus) zu erwahnen." [Laubmann oublie de citer le tome 0 : Apparatus, = Ooleti 22.]
Le plan de continuer au dela de 1720, et de eompleter par des supplements a. la periode ante- rieure le Nonveau Mansi, est ne du succes qu'eut
1'entreprise des le debut. Si noblesse oblige, le succes ohlige egalement. L'editeur demanda conseil a. Mr. Fabbe Duchesne, membre de 1'Institut, alors directeur de 1'Ecole francaise de Rome, qui lui indiqua 1'abbe J.-B. Martin, Prof. aux Facnltes catholiques de Lyon. Vers la meme ^poque, une lettre fut recue du P. Louis Petit, Augustin de 1'Assomption, directeur de 1'Ecole d'etudes byzantines a, Oonstantinople. Le futur archeveque dAthenes y disait: „J'ai pense que mes confreres et moi nous pourrions vous aider a completer Mansi pour la partie grecque: nous nous occupons des Grrecs et des Russes quand ceux-ci ont des conciles dont les actes sont rediges en grec. J'ai les actes complets de quinze conciles."
Ainsi furent conduits l'un vers 1'autre, mis en relation et gagnes a la grande entreprise les deux savants qui, de 1905 a 1924, publierent d'apres un plan convenu d'avance, en complete harmonie, le Mansi continu6, dont les tomes 36 A, B et O com- pletent 1'Anmen Mansi pour la periode de 1546 a 1720, comblent ses lacunes, en rendent aussi la consultation plus facile par une Table-Oonspectus, alors que les tomes 37-53 conduisent 1'Amplissima jusquau Concile du Yatican (encore en cours de publication) inclusivement, et meme jusqu*a 1'annee 1902 pour les synodes melchites.
La guerre de 1914-1918 a eu pour Fediteur du Mansi des suites deplorables: elle a mis fin a sa carriere en Prance, l'& depossede de tous ses biens et l'a force de se fixer a Arnhem, en Hol- lande, ou les cinq tomes 36ter, 48, 49, 50 et 51, im- primes depuis le retablissement de la paix, ont paru de 1923 a 1926. Nous avons sous presse en ce moment (1926) les tomes 52 et 53, continuation et fin du Ooncile du Yatican, pnblication magnifique de 1'Archeveque dAthenes, Mgr. Louis Petit, haute- ment appreciee par Sa Saintete Pie XI, ainsi qu'on a pu le voir par la lettre du Saint-Pere dont nous avons publie ailleurs 1'original en fac-simile et une tra- duction en quatre langues.
Apres l'ache?ement du tome 53e, 1'editeur, fa- tigue de ses 56 ans de travail de librairie, se propose de considerer sa t&che comme terminee et de borner son activite future aVexploitation de ce qui, apres les confiscations par lesquelles la Prance a reconnu une longue carriere d'editeur parisien, seul lui reste des centaines d'ouvrages d'erudition qui portent sa firme. Oar MANSI est la seule des publications de la Librairie H. Welter qui a echappe, comme par miracle, a, la vague de folie et de haine qui, s'autorisant de 1'article 297 du traite de Yersailles, a aneanti, en la dispersant au profit du Tresor fran- gais, (article: reparations des dommages de guerre.) 1'importante librairie avec ses centaines d'ouvrages de fonds et ses 100,000 ouvrages d'occasion, en 300,000 volumes, qu'il avait fallu une vie entiere pour reunir, qui etaient propriete privee, propriete du pere d'un ancien combattant francais, et qui, pere et fils personnellement, librairie et livres, n'avaient rien a voir ni avec Ia d6faite de 1'Allemagne, ni avec la victoire de la Prance et de ses allies. Qu'il me soit permis de faire publiquement cette constatation au moment oh, vingt-six ans apres 1'apparition du premier volume du Mansi, le dernier tome est sur le point de voir le jour. Apres quoi 1'ouverture du futur concile, qu'on espere proehe, nous trou- vera eventuellement pr^ts a reprendre le travail, si Dieu nous pr^te vie et si les bibliotheques non encore pourvues de 1'Amplissima, nous encouragent par 1'achat de la collection et leur souscription aux suites qu'elle pourrait recevoir.
Arnhem, Hollande, 1926.
H.WELTER, Editeur du MANSL
SACRORUM
CONCILIORUM
NOYA ET AMPLIS8IMA COLLECTIO.
TOMTJS QUINQUAGES1MU8 PEIMUS.
SACROSANCTUM OECUMENICUM CONCILIUM VATICANUM
1869-1870.
PARS SECUNDA.
ACTA SYNODALIA.
A.
SESSIONES PUBLICAE ET CONGEEGATIONES GENEMLES.
XIY.
REBUS IN CONCILIO AGENDIS PLEMORI EXPEDITIORIQUE RATIONE CONSULITUR
1870 februarii 20.
Praevium editoris monitum. — Yiderunt hactenus A nullum potest), ut nempe et mutua consiliorum lectores nostri quanta data sit patribus loquendi communicatio, et vera schematum discussio, et libertas, quae forsan aliis in synodis concessa non communis inter patres deliberatio prorsus evadant est. Quoniam vero in primo illo negotiorum per- impossibiles : quod non solummodo absonum est, et tractandorum gradu opus non aeque ac facunditas a sinceritate concilii alienum, sed et omnino pericu- ferbuerat, summo pontifici placuit novam quandam losum, si ad exitum respiciatur concilii: hostes enim methodum perscribere qua synodus inde admini- ecclesiae nostram hanc insimulare synodum non omit-
straretur. In hac nova methodo praebetur quoque ampla facultas scribendi, ita ut patrum mentes et in synodo et domi in studium rerum conciliarium incumbant. Labor autem maximus et impensissimus singulis consiliis a synodo deputatis susoipiendus erat. Res autem ita sunt perbelle compositae, ut dum libertas patribus non denegatur, vicissim non denegetur synodo faeultas cohibendi allocutiones, quas sibi inanes superfluasque existimaverit. Novae illius methodi edendae quae fuerit occasio seu ratio,
tent, quasi libertate et discussionis facultate caruerit. Res hucusque tolerabilis forsan erat, quamdiu non agebatur nisi de primo quodam et generali, ut ita dixerimus, quaestionum prospectu: at, quando iam de ipsis agetur definitionibus edendis conden- disque decretis, circa tot et tam graves quaestiones fidei et morum et cum anathematibus, id est, cum aeterna animarum damnatione, quomodo possemus et muneri nostro iudiciali satisfacere, et conscien- tias nostras coram Deo et hominibus liberare, si de
ex monumentis infra adducendis clarius patebit. B tantis rebus conciliariter iudicare et pronuntiare
Initium sumimus ab iis postulationibus quae aulam conciliarem respiciunt, gradum deinde facturi ad ea quae ad res ipsas seu modum pertractandi proprie spectant.
1.
Postulatum de aula concilii et congregationibus
praeparatoriis, praesentatum 7 februarii 1870.
Ad eminentissimos cardinales sacrosancti concilii Vaticani praesides. Eminentissimi praesides.
Optime scitis aulam concilii Vaticani eiusmodi esse, ut in illius ambitu vox oratorum a magna sacrosancti coetus parte non intelligibiliter audiatur : hoc et omnibus notum est, et ab ipsis cardinalibus libere in medio concilii declaratum.
Inde vero maximum hoc incommodum sequitur
attentaremus, ne auditis quidem causis, nec vera seriaque discussione et deliberatione in concilio praehabita?
Quamobrem, eminentissimi praesides, enixe po- stulamus et requirimus*, tum nostro, tum permul- torum ex diversis nostris nationibus archiepiscopo- rum et episcoporum nomine, ut de alia nobis aula conciliari provideatur, ubi patres ab omnibus intelli- gibiliter audiri possint, sicuti omnino necesse est, ut actio vere conciliaris possibilis fiat.
Hoc autem quamprimum, obsecramus, curare velitis; at saltem et necessario, quando prima schemata de fide, a commissione refecta vel emen- data, ad generalem remittentur congregationem patrum, ut ibi definitive discutiantur, et de iis, an et quatenus singuli admittendi sint articuli, deliberetur.
Neve, iterum, in incertum vagetur discussio et
(quo maius, in ordine ad opus conciliare, excogitari in immensum protrahatur, sicut ex iam facta ex-
OONCIL. GENEKAL. TOMUS LI. 1
A. SESSIONES PUBLICAE ET CONGREGATIONES GENERALES
perientia certo timendum est, nonne opportunum A esset, eminentissimi praesides, immo et necessarium, congregationibus generalibus praehaberi congrega- tiones particulares, in quibus, divisis per sectiones patribus, res expendendae praevio et praeparatorio modo discuterentur oratoresque eligerentur, quibus praecipue (salvo tamen aliorum iure) officium com- mitteretur animadversiones patrum tum in genera- libus congregationibus proponendi, tum subinde coram commissionibus revisioni praepositis expli- candi et defendendi?
Nosmet profitemur, cum summa reverentia, emi- nentissimi praesides, .eminentiarum vestrarum obse- quentissimos et addictissimos famulos.
f Georgius archiepiscopus Parisiensis.
f Louis archeveque dAvignon.
f Ghiillelmus episcopus Catalaunensis.
f Ludovicus m. p. archiepiscopus Colocensis Bac- siensis.
f Ioannes Paulus archiepiscopus Albiensis.
f Yictor Felix archiepiscopus Senonensis.
f Ioannes Franeiscus archiepiscopus Remeosis.
f Franciscus episcopus Divionensis.
f Felix, episcopus Aurelianensis.
f Laurentius archiepiscopus Babilonensis.
f Paulus episcopus Metensis.
f Iacobus episcopus Grratianopolitanus,
f Carolus, episcopus Lucionensis.
f Pranciseus episcopus Montpelliensis.
f Ioannes, episcopus Ebroicensis.
f Henricus Ludov. Car. episcopus Surensis.
f Augustinus episeopus Briocensis.
f Carolus Philippus episcopus Massiliensis.
f Stephanus Aemilius, episcopus Elnensis.
f Augustinus episcopus Yirdunensis.
f Ioseph episcopus Hanceiensis et Tullensis.
Fostulata de diseussionibua in breviorem formam redigendis.
a.
Postulatum Iosephi Formisano episcopi Nolani.
Agli eminentissimi e reverendissimi presidenti del concilio Yaticano.
La norma che presentemente si serba nelle con- gregazioni generali del conciiioYaticano, come eosta dalla esperienza, ha richiesto molto tempo, e molto piu ne esigera per 1' avvenire, atteso la natura delle materie proposte alla discussione de' vescovi. Or una troppo prolungata durata rechera non piccolo danno alle diocesi, in molte delle quali e di grande necessita la presenza del vescovo. Per guadagnare un tempo ch' e sempre prezioso, il sottoscritto so- mette al savio e profondo giudizio degli eminen- B tissimi presidenti talune riflessioni.
1° Si sono finora distribuiti degli schemi e su la dottrina, e su la disciplina. Su gli schemi della disciplina molti vescovi hanno fatto delle ragionevoli osservazioni non potendosi le disposizioni ivi sancite adattarsi a tutte le diocesi per peculiari circostanze; e si son impiegate ben molte congregazioni per una materia, che avrebbe potuto essere esaurita in due o al piu in tre congregazioni : e si prevede che moltissime altre congregazioni dovranno impiegarsi per gli altri schemi, che potrebbero avere maggiore importanza.
Eppure con un picciolo periodo si potrebbe ovviare a questo inconveniente di perdere tanto tempo. Grli schemi disciplinari di un concilio ecu- menico non possono riguardare che gl' interessi generali della chiesa, ne si puo discendere a par- ticolari di questa o di quella diocesi, o anche di
f Pelix episcopus Constantinianus et Hipponensis. 0 questa o di quella provincia. Or se alla fine di
f Ioannes Petrus episcopus Constantiensis et
Abrincensis. f I. B. Irenaeus episcopus Oranensis. f Flavien ev^que de Bayeux. f Amatus Yictor P. episeopus Yapincensis. f Petrus episcopus Cadurcensis. f Ioannes Maria, episcopus Yenetensis. f Leo episcopus Rupellensis et Santonensis. f Pridericus episcopus Augustodunensis. f Iosephus Georgius Strossmayer m. p. episcopus
Bosnensis et Sirmiensis. f Ioannes episcopus S. Ioannis.
Alexander m. p. episcopus Csanadensis. f Stephanus m. p. episcopus M. Yaradinensis.
Michael Pogarasy m. p. episcopus Transsilva-
niensis.
Georgius archiepiseopus Siuniensis. f Eduardus Hurmuz archiepiscopus Sirace.nsis.
Petrus Rieardus Kenrick, archiepiscopus S. Lu-
dovici.
I. B. Purcell archiepiscopus Cincinnatensis. f Ricardus Y. Yf helan Wheelingensis. f Thomas L. Connolly arcbiepiseopus Halifaxiensis. f Iacobus Rogers episcopus Chatamensis. f David Moriarty episcopus Kerriensis. f Aug., episcopus Appam. f Jean Pierre eveque de Bielle. f Laurentius episcopus Pineroliensis. f Ioannes Petrus episcopus Mciensis.
Ignatius, episcopus Pharannensis.
Antonius episcopus Lamacensis.
Iosephus, episcopus Capitis Yiridis.]
Patritius, episcopus Punchalensis. A tergo, manu secretarii: Quoad I providebitur, quantum fieri potest. Quoad II. In decisis.
ciascun schema disciplinare si dicesse, ovvero se si facesse sentire a' vescovi che a ciascun schema disci- plinare si intende sempre aggiunta la disposizione cioe : Ohe se la condizione e lo stato di qualche diocesi esigesse una qualche modificazione, vi sard provveduto dalla santa sede secondo la dimanda de' rispettivi vescovi secondo le diverse circostanze; se, ripetesi, se si fosse fatta una tale dichiarazione, quattro quinti degli oratori forse non avrebbero avuto che dire, giacche alla fine la maggior parte de' discorsi si sono raggirati sopra fatti particolari. A questo fine potrebbe il santo padre destinare qualcuna delle congregazioni gia esistenti degli eminentissimi car- dinali, ovvero crearne una nuova, a cui si potessero dirigere tutti que' vescovi, i quali atteso particolari circostanze credessero necessaria qualche modifica- zione su gli schemi che si propongono. D 2° In quanto agli schemi su la dottrina e su la diseiplina nella parte generale si fa notare, che finora ogni oratore, sia che ha parlato in nome proprio, sia che ha parlato anche in nome di altri, non ha fatto che manifestare le sue osservazioni, e*sporre le sue idee, esternare i suoi desiderii, ora lodando, ora biasimando i proposti schemi. Cio sta benissimo, che ognuno dovra riconoscere ne' padri pienissima liberta contro cio che da giornali Iibertini si veniva asserendo, che a' padri non sarebbe concessa la ne- cessaria liberta.
Intanto le osservazioni, le idee, i desiderii, le critiche degli oratori, tutto sara rimesso alle rispet- tive congregazioni, e queste esamineranno le osser- vazioni, i desiderii, le critiche, e come di ragione, mettendo da parte eerte osservazioni inopportune, certe critiche inesatte, certi desiderii fuor di tempo, riformeranno in parte lo schema, e cosi riformato lo sometteranno all' esame de' vescovi.
POSTULATA DE DISOUSSIONIBUS IN BREYIOREM FORMAM REDIGENDIS
Se non che 1' operato dalle congregazioni pare che a niente approdera. In vero gli oratori che hanno parlato in buona fede vedendo che dalla con- greeazione non si e tenuto conto delle loro osser- vazioni, delle loro idee, de' loro desiderii, delle loro critiche, e non conoscendo il motivo, per che non se ne sia tenuto conto, alla novella proposta ver- ranno di nuovo alla carica. Ne la cosa potra andare diversamente, perche finora e propriamente mancata !a discussione, ossia non vi e stata discussione pro- priamente detta. Discussione vuol dire esame dili- gente tra due o piu persone per discernere in una questione la parte vera ed accettabile dalla falsa e rigettabile, sciogliendo le difficolta che si oppongono. E dunque della natura della discussione, che se uno proponga delle difficolta, siasi ancora che vi risponda, altrimenti chi le ha proposte non vedendole sciolte, di buona fede credera sempre di aver ragione. Quindi evvi pericolo, o ehe di nuovo si proporranno le stesse osservazioni, le stesse critiche, gli stessi desiderii, o che almeno si dira che non si e saputo e voluto rispondere alle fatte osservazioni e critiehe.
Ad ovviare adunque a tale inconveniente, che porta la perdita di un tempo troppo prezioso, gli eminentissimi presidenti potrebbero in un Monitum o altra forma piu. opportuna far conoscere a tutt' i padri, che
1° Continuandosi le congregazioni generali ne' giorni a) b), gli oratori e ehiunque il desidera, personalmente presentassero alle rispettive congre- gazioni elette dal concilio le proprie osservazioni per quindi discuterle a testa a testa.
2° Le osservazioni, le quali potessero riguardare la peculiare disciplina di qualche diocesi, o pro- vincia, le esponessero all' altra congregazione a cio destinata.
3° Le congregazioni elette dal concilio siradune- rebbe ciascuna in questo, o in quel giorno.
4° Ohe verrebbero distribuiti i rimanenti schemi, acciocche i padri a lor bel agio li potessero studiare.
Queste riflessioni s' intendono, com' e di dovere, sottomesse al savio giudizio degli eminentissimi pre- sidenti del Yaticano concilio.
f Giuseppe, vescovo di Nola.
Postulatum Ignatii de SenestrSy episcopi Batisbonensis de methodo discussionum conciliarium.
I. Defectus hucusque observati.
1° Patres loquuntur in congregationibus gene- ralibus ut oratores. Idcirco dicuntur multa mere rhetorica, superflua, inutilia. Sic pretiosum tempus perditur, auditores defatigantur.
Dicuntur multa generalia, quae ad res, de quibus agitur, nonnisi lato et amplo quodam sensu pertinent, quaeque idcirco aut dicenda non essent, aut brevis- sime tantum innuenda.
Dicuntur multa stylo plane rhetorico, ideoque saepe saepius non omnino clara, exacta, indubia, sed aequivoffa aut obscura. Keque sententia aut propositio quaedam schematis modo distincto et rotundo impetitur, sed verbis vagis et rationibus obliquis. Neque vicissim propositio quaedam fixa a patre disserente statuitur, sed oratoris mens verbo- rum amplitudine quandoque absconditur potiusquam declaratur.
2° Cum schematis propositiones aut capita quae- dam impugnantur, nemo est qui ista defendat, rationesque contrarias ab oratore allatas statim ex- pendat.
Magna vero patrum pars in pluribus eiusmodi quaestionibus, praesertim si in aliquibus tantum ecelesiae provinciis vehementius motae fuerint, non
A adeo versata est, ut, auditis rationibus sehemati contrariis, iudicare protinus valeat, quae verae aptae- que sint, quae autem leves et importunae. Itaque mens audientium haeret et forsitan schemati minus fidere et favere incipit. Qui enim sequitur orator, aut pariter contra schematis propositiones loquitur, aut certe vix unquam rationes ab antecessore pro- latas expendit, cum aliud quidquam disserere sta- tuerit, orationemque iam paraverit.
3° Nequeunt omnes patres sententiam suam vel animadversiones proferre, etiamsi habeant quas uti- liter proferant; sed ii solummodo qui voce fortiori praediti latina lingua expeditius loqui valent, neque oratorum numerum nimis augeri, loquendique tem- pus longius protrahere verentur.
II. Modns quo einsmodi defectibus occurri posse videtur.
1° Brevissima Synopsis omnium rerum in con- B cilio tractandarum singulis patribus exhibeatur. Ita multae animadversiones abscindentur, inde oriundae, quod aliqui errores aut defectus, quos a synodo corripi quidam patres cupiunt, in schemate oblato desiderantur. Nesciunt enim patres, alibi de illis agendum esse.
2° Quoties aliquod schema diribetur, moneantur patres, ut singuli qui habent quod animadvertere debere sentiant, intra certum dierum numerum, exempli gratia unius hebdomadae a die distribu- tionis, animadversiones suas scriptas, brevissimo tamen modo conceptas, cardinali deputationis prae- sidi exhibeant.
Theologi eas colligent, expendent et deputationi referent, proponentes, utrum et qua ratione schema mutandum vel aliquid addendum sit. Parati etiam sint, ut in omni re patribus rationem reddant, statumque quaestionis declarent. 0 Quae denique praesidi et deputationis patribus placebunt, imprimenda omnibusque concilii patribus distribuenda erunt.
3° Porro in congregatione generali patres qui velint loquentur, sed moneantur, ut ultra quadrantem sermonem non protrahant, et brevissima oratione mentem suam pandant. Theologi vero destinati aderunt, ut a praesidibus moniti dubiis aut obiectioni- bus a quovis oratore propositis reverenter respon- deant.
Tandem congregatio generalis voto suo decernet, utrum sehema primo propositum, vel, si in aliqua re auctum aut mutatum fuerit, utrum haec additio aut mutatio placeat ; an vero, utrum res a deputa- tione particulari retractanda sit.
In honorem beatae Mariae virginis sine labe D conceptae.
Infrascripti patres concilii Vaticani, iuxta pro- prium et plurimorum, ut constat, reverendissimorum confratrum desiderium, eminentissimos praesides humillime et instantissime orant, ut in congregatione generali votum reverendissimorum patrum expeta- tur, an iis placeat, ut discussionibus super schemate proposito tunc imponatur finis, quando maiori patrum numero visum fuerit, materiam subiectam iam suffi- cienter esse tractatam.
Rationes huius petitionis ab omnibus, qui con- cilio intersunt, satis dignoscuntur, quin iis hoc loco adhuc immorandum esse censeri debeat. Romae, hac die 8va februarii 1870. f St. Charbonneau episcopus lassensis vicarius
apostolicus Mayssurii. f Pr. Laouenan episcopus Plaviopolitanus vicarius
apostolicus. t S. Fennelly episcopus Thermopylensis.
l*
A. SESSIONES PUBLTCAE ET CONGREGATIONES GENERALES
8
f Eduardus Dubar episeopus Canathensis.
f Fr. Leonardus Mellano episcopus Olympensis.
f A. Canoz S. I. episcopus Tamassensis.
f Leo Meurin S. I. episcopus Asealonensis.
f Christophorus Bonjean 0. M. I. episeopus Me-
densis. f Ioannes Maria Tissot episcopus Milevitanus.
d.
Beatissime pater!
Plerique patres huiusce concilii Yatieani videntur obliti divi Pauli admonitione „Non plus sapere quam oportet sapere sed sapere ad sobrietatem", sed huc illucque pro lubito suo et ingenio pervolantes inania captant, et sua quaerunt, non quae Iesu Christi, atque ecclesiae eius sponsae, quam acquisivit san- guine suo. Hinc plena libertate, qua donasti nos, abutuntur cum magno moerore aliorum patrum, et utique tuo, tempusque pretiosum semper, his autem circumstantiis pretiosissimum inutiliter perdimus, et, quod magis dolendum est, spes tua totiusque catho- lici orbis, qui magna a nobis expectat, indigne frustranea evadit. Eorum forsitan mens est, ut cunctando res ita permaneant, vel potius in peius vertantur, rebusque infectis cum maximo reipublicae christianae detrimento et scandalo ad propria redea- mus. Quapropter rogo, obtestorque, ut tanto malo, qua polles prudentia ac sapientia, consulas, patrum- que intemperantiae, qui seipsos praedicant, non quae Iesu Christi, meliori quo potes modo, efficaeius in Domino provideas. Qua in re liceat mihi proferre verba praeclarissimi Bossueti episcopi Meldensis: „Une assemblee, ou un concile est susceptible de toutes les impressions, et de tant divers interets difficiles a manier . . . qui peut esperer de se rendre maitre de tant d'esprits remues par tant de passions?" Tu solus, beatissime pater, tu solus, qui accepisti a Christo Domino potestatem pascendi, regendi, et gubernandi non tantum agnos sed et oves. Haec omnia bono excipias animo, prout optima intentione scripta sunt.
Interim ante pedes tuos in genua provolutus omnia tibi fausta a Domino precor, memeque humil- lime subscribo, sanctitatis tuae, obligatissimus, ad- dictissimus filius et famulus
f Hannibal episcopus Miniatensis.
Romae hac die X februarii 1870.
e.
Beatissime pater!
Episcopi subscripti, qui iussu tuae sanctitatis ad Yaticanum concilium convenerunt, dolentes ex animo talem ab aliquibus patribus initam esse rationem in sua exponenda sententia de unoquoque schemate, ut si aliquod remedium non afferatur, quasi impossibile erit rem tam utilem, immo forsan nostris temporibus necessariam ad optatum finem feliciter pervenire, humillime malum patefaciunt tibi, beatissime pater, persuasi Spiritum sanctum suggesturum quid faciendum. Primum laus debita tribuenda est sapientibus patribus concilii, qui magno numero et scientia, et eruditione, et prudentia ex- cellunt, et cum ambonem ascendunt, aliorum patrum existimationem sibi conciliant. De aliquibus dum- taxat sequentia observatione digna censemus.
I. Oratores nonnulli quin stricto loquendi modo utantur (concise sua sententia enunciata et concise expositis motivis, quibus illa fulcitur) saepissime diffusum orationis genus adhibent, et manifeste eloquentiam ostentant; ita ut aliqui horam et horam etiam cum dimidio insumant in rebus explicandis, quae viginti temporis momentis utilius patrum con- siderationi subiicerentur.
II. Saepissime oratores nihil aliud faciunt, quam repetere, quae ab alio aliquando melius dicta fue-
A runt, aliquando immorantur longissime in rebus enucleandis, quae non ignorantur neque ab iis, qui primis labiis theologiae aut iuris canonici elementa hauserunt.
III. Saepissime oratores extra schema propositum vagantur, et ita vagantur, ut tempus longum in materiis extraneis a schemate proposito insumant.
IY. De charitate, de exercitiis spiritualibus fusa oratione tot et tanta nonnulli dixerunt, ut videre- tur illis munus datum fuisse ad meliorem frugem ducendi patres concilii et non potius de proposito schemate sententiam suam aperiendi.
Y. Praeter haec dolendum quam maxime a nonnullis sub praetextu disserendi de schemate nova proponi, quae congregationi a tua sanctitate nomi- natae ad excipiendas propositiones subiicienda prius erant. Dolendum non admodum raro reverentiae Romanis congregationibus, usibus ecclesiae Roma- B nae aliquos defuisse.
YI. Haec ab initio tolerabilia videbantur ea spe fore ut pedetentim libido loquendi minueretur; et eo maior haec affulgebat spes, quia oratores intelli- gere potuissent signa non aequivoca impatientiae, quae sponte erumpunt ex corde patrum, cum novi oratores enunciantur, cum ad longum protrahunt sermonem et cum extra argumentum vagantur. At ex adverso ardor loquendi crescit eundo, et mira- bundi audivimus plus quam triginta oratores nomen suum dedisse pro schemate de catechismo parvo; quod erat thema pro quo unica congregatio gene- ralis satis superque fuisset.
Eo res est deducta, ut nonnulli, quibus nullo modo assensum praebemus, in eam sententiam des- cenderint ad hunc finem proeurari ut protrahatur discussio, ut concilium oecumenicum Yaticanum ea definitivo iudicio decernere non possit, quae ali- C quibus minus arrident. Absit nos ullam de hoe suspicionem habere; attamen asseveranter dicimus, si res modo progrediantur usque nunc adhibito, etiamsi in hunc finem haud intendatur, concilium felicem exitum haud habiturum.
Medela est igitur afferenda. At quae? Humillime sequentia subiicimus, quae nobis apta viderentur.
A. Temporis cuique oratori spatium praefigendum.
B. Nulli liceat fusa oratione disserere, sed con- cise tam propositiones quam earum argumenta enun- eiare. Hoc secundum remedium plane descendit a priori, nam intra praefixum tempus omnia verba debet orator concludere ; ac proinde necessario brevi- tati studere.
C. Cum plures oratores hinc inde sententiam suam prompserunt, proponatur patrum suffragiis: num a) schema sit adprobandum, aut b) aliquae leves mutationes tantum fieri debeant, c) aut omnino
D amandandum ad deputationem vel fidei vel diseipli- nae vel regularium vel rerum orientalium, d) aut demum novi oratores sint audiendi.
D. Optimum autem esset, cum oratio extra thema vagatur, statim admoneri oratorem, ne ultra progrediatur. Certe de ablata libertate nemo con- queri potest in concilio Vatieano: nisi eo sensu, oratores sic abuti patientia patrum, ut libertatem ad finem feliciter deducendi concilium omni modo praeripere aliis, certe praeter intentionem, satagant.
Interim quaecumque a tua sanctitate statuta fuerint, libentissime excepturi, ad osculum sanetorum pedum proni benedictionem apostolicam imploramus. Romae, die 14 februarii anni 1870. Sanctitatis tuae obsequentissimi, humillimi, ad- dictissimi filii et servi. f Pridericus Maria Zinelli episeopus Tarvisinus. f Pr. Aloisius Pilippi episcopus Aquilanus. f Ignatius de Senestrey episeopus Ratisbonensis.
POSTULATA DE DISCUSSIONIBUS IN BREYIOREM FORMAM REDIGENDIS
10
f Michael Heiss episcopus Crossensis.
t Andreas archiepiscopus Utinensis.
t Gaspar episcopus Hebronensis, auxiliaris Gene-
vensis.
f. Beatissime pater!
Infrascripti patres ad pedes sanetitatis tuae pro- voluti, cupientes redimere tempus ad absolvendum concilium Yaticanum, humiliter petunt a sanctitate tua, ut in sua sapientia novam constituat methodum pro schematum discussione.
Apostolicam benedictionem efflagitantes, osculum sanctis pedibus imprimunt.
Datum Eomae hac die 20 februarii 1870. t Laurentius Pontillo archiepiscopus Consentinus. t Petrus Cilento archiepiscopus Rossanensis. t Ioseph archiepiscopus Tranensis et Eazarenus. t Yincentius archiepiscopus Smyrnensis, vicarius
apostolicus Asiae Minoris. t Philippus archiepiscopus Caietanus. t Marianus archiepiscopus Reginensis. t Philippus archiepiscopus Patracensis. t Ianuarius Maria episcopus Anglonensis et Tur-
siensis. t Fr. Antonius M. Fania vescovo di Marsico e
Potenza. t Henricus episcopus Casertanus t Franciscus episcopus Laquedoniensis. t Leonardus episcopus Asculi Satriani et Cere-
niolae. t Antonius episcopus S. Severi.
Bartholomaeus episcopus Calvensis ac Theanen- sis. administrator apostolicus Castellanetensis. t Aloisius episcopus Thelesinus seu Cerretanus. t Fr. Aloisius episcopus Aquilanus. Aloysius episcopus Triventinus. Raphael episeopus Squillacensis. t Pr. Franciscus Xaverius episeopus Muranus. t Fr. Thomas Michael episcopus Tanensis. t Yincentius episcopus Pennensis et Airiensis. t Franciscus Xaverius episcopus Castri Maris. t Iosephus episcopus Nolanus. t Bonaventura episcopus iam Liparensis. t Yalerius episcopus Gallipolitanus. t Ioseph episcopus Thyatirensis. t Franciscus episcopus Abellinensis. loannes episcopus Calatanisiadensis1.
Ad peculiarem congregationem reeipiendis expenderidisque episcoporum postulationibus
relatio a. Placuit eminentissimis ae reverendissimis huius nostrae congregationis patribus peculiarem eligere
A illam deputationi episcoporum directim communi- care deberent, iis tantum ex ambone orationem habituris, qui opinionem suam ex tempore prolaturi forent?
3° An ad generales congregationes advocandi essent theologi et canonum periti ad oratorum diluendas difficultates ?
4° Distributo schemate inter patres concilii, an expediret a cardinalibus praesidibus praefigi termi- num septem vel octo dierum, quo perdurante epis- copi, quae animadversione digna censuerint, ea secretario concilii vel deputationum episcopalium praesidibus scripto communicare tenerentur. Depu- tationes vero, perpensis episcoporum observationi- bus, schema ipsum reformatum generali congrega- tioni iterum deferrent, et tunc super ipsum insti- tueretur discussio?
5° Utrum schema a deputationibus denuo revisum B ita generali congregationi proponi rursus deberet, ut a patribus concilii sciscitaretur, an nova discussio super idem instauranda esset : et, requisitis in plena congregatione suffragiis, id tandem peragi deberet quod maior patrum numerus efficiendum servandum- que decerneret?
Ad examen itaque huiusmodi quaestionibus vo- catis, illud imprimis generali ratione animadversum fuit; scilicet expeditiori utiliorique rerum in con- cilio pertractandarum rationi ita esse prospiciendum, ut neque ordo a sanctissimo Domino per litteras apostolicas Multiplices inter concilii patribus ex- hibitus substantialiter mutaretur, neque libertas epis- coporum in perficiendis discussionibus in discrimen adduceretur.
Ad examen vero singularum quaestionum quod attinet, commissio specialis a patribus nostrae con- gregationis deputata illud imprimis animadvertit, C propositionem de exigenda ab oratoribus formula rerum in quibusque propositi schematis partibus vel immutandarum vel addendarum, discussionum lucidi- tati non parum favere: at cum per se solam dis- cussionum brevitati consulere non posset, de eadem rursus pertractari posse cum de examinanda methodo in quarta quaestione proposita ageretur.
Alteram vero propositionem qua facultas datur sermones ex ambone proferendi iis tantum concilii patribus qui scripto sententiam suam non dederunt, specialis commissio, omnibus rite perpensis, ideo amplexa non est, ne plena disceptationum libertas coarctari ac circumscribi quodammodo videretur.
Eec visum fuit viros theologos vel canonum peritos, de quibus in tertia quaestione sermo est, concilii deliberationibus ad evolvenda argumenta, vel diluendas oratorum difficultates adsciseere. Gra- vissimae enim rationes ex ipsa schematum propo- commissionem eum in finem ut quaestiones ad uti- D nendorum origine ac natura maxima ex parte de-
liorem expeditioremque reddendam rerum in con- cilio pertractandarum discussionem ab eminentissimo eardinali seuiore propositas examini subiiceret, methodumque ad eundem finem assequendum magis accommodatam proponeret. Quaestiones autem, de quibus mentio est, quinque comprehendebantur capitibus, nempe:
1° Utrum id quod vel addendum vel immutan- dum in schematibus ab episcopis proponeretur nova ab iisdem redacta formula generali patrum con- gregationi esset exhibendum?
2° An qui sententiam suam scripto mandarunt,
1 Formulam consoripsit episcopus Aa,nilanus ; qui vero eidem nomina dederunt, omnes sunt, ut cuique legenti patet, ex agro Neapolitano.
2 Huius relationis auctor est Alexander FrancH, deputa- tioms illius seeretarius, euius autojjraphum multis emenda- tionibus refertum inter aeta habetur.
promptae, id suadere non videbantur: ex altera vero parte, admissa methodo de qua in proxime sequenti quaestione agitur, officium quod theologis ipsis vel canonum peritis committi voluisset, ab ipsis deputationum episcopis commodius ac decen- tius pro rei ipsius utilitate peragi posse ex iis quae infra dicenda sunt aperte constabit.
Quarta propositio discussionum brevitati atque utilitati prae caeteris consulere visa est. Sane, episcopis animadversiones suas scripto tradentibus, easque infra praefinitum a concilii praesidibus tempus ad deputationes transmittentibus, prima illa devita- tur discussio quae nullam ferme utilitatem hucus- que attulit, neque in posterum allatura est: quippe quae et prolixis plus aequo sermonibus huc illuc plerumque divagantibus fit, neque proprie dicta discussio vocari possit, cum et nullus in ipsa contra- dictioni vel responsioni locus sit. Hova e contra,
11
A. SESSIONES PUBLIGAE ET CONGREGATIONES GENERALES
12
post revisum emendatumque a deputationum patribus schema, instaurata liberrima discussione, propositis obiectionibus ab ipsis deputationum episcopis, maxima cum rerum pertractandarum utilitate, percommode occurri posse nemo est qui non videat. At et brevi- tati etiam ipsam methodum favere posse, peculiaris nostra commissio arbitrata est. Eam si ipsamet episeoporum deputatio sedulam dabit operam exaran- dae, prout proponitur, relationi, qua enumerentur difficultates atque immutationes a patribus concilii propositae, rationesque diligenter expendantur ob quas earum nonnullae admitti probarique nequiverint, facile evenire posse existimatur, ut pauciores, quam in praesens, futuri sint patres, qui propositis in- sistere difficultatibus, reiectasque propugnare modi- ficationes coram*chematis defensoribus novaoratione constituant. Eo tamen in casu non parum sermonum luciditati ipsiusque disceptationis utilitati conferre visum est, si iidem oratores, prout in examine primae quaestionis dictum fuit, novam teneantur exhibere omnium, quotquot ab ipsis in examen ad- ducta sunt, propositi schematis vel verborum vel periodorum redactionis formulam. Tandem illud quoque ea super re adnotatum fuit, definitivae reformati schematis adprobationi operam illico dari posse in generali congregatione, si eiusdem suifragia exquirantur de admittenda propositae periodi seu paragraphi formula, vel de servanda confirmandaque revisi schematis redactione.
His de causis patres peculiaris commissionis sequentem methodum examini nostrae congrega- tionis subiiciendam unanimi consensu censuerunt, scilicet: „Distributo inter patres concilii schemate, eminentissimi praesides spatium praefigent septem vel octo dierum, intra quod episcopi, qui aliquas in ipso schemate mutationes inducendas censeant, eas seripto tradere ac ad secretarium concilii trans- mittere debeant. Huiusmodi vero scriptis deputa- tioni episcoporum communicatis, schema ipsum eorumdem episcoporum cura et studio ita erit ela- horandum, ut et propositarum modificationum, quae opportunae censentur, ratio habeatur, et expositio concinna praemittatur in qua exhibitae a patribus observationes ac mutationes dilueide enumerentur, rationesque expendantur in reformati schematis com- probationem afferendae. Schemate vero sic reviso et reformato ac rursus generali concilii congrega- tioni exhihito, omnibus patribus et praesertim iis qui immutationes a deputationum episcopis haud probatas iterum proponere ac urgere desiderant, suos ex ambone proferre sermones licebit, ea tamen lege, ut quoties examen in peculiaribus sehematis articulis versetur, paragraphos vel periodos, quae censura ab ipsis notantur nova redaetionis formula patrum deliberationi proponant. Hisce patrum ser- monibus cuique ex deputationum episcopis respon- dere liberum erit; statimque ad exquirenda con- cilii suffragia progredietur."
Quod ad quintam attinet quaestionem, super- vacaneum visum fuit de ea rationem habere, cum id quod in eadem proponitur, in superiori methodo a peculiari commissione recepta atque admissa quo- dammodo contineatur.
Oaeterum, ut in inducenda methodo, de qua superius mentio facta est, nulla oriatur suspicio quod formalis induci velit immutatio in ordine disse- rendi pridem constituto, peculiari commissioni visum est, patribus concilii eamdem manifestari posse se- quenti ratione : scilicet eminentissimi praesides gene- rali patrum congregationi significare poterunt, „in- gentem episcoporum numerum ab iisdem petiisse, «t meliori qua fieri posset ratione discussionum brevitati consuleretur, quin eorumdem libertati in-
A commodum ullum afferretur ; ideoque, obtenta summi pontificis venia, in id devenisse consilii ut quaedam statuerent ad litteras apostolicas Multiplices inter pleniori atque utiliori ratione executioni mandandas. Postremo cum in proposita superius methodo sermo habitus fuerit de suffragiis a eonciliorum patribus exquirendis ubi de mutationibus agitur in schemata revisa ac noviter confecta ex oratorum sententia inducendis, ideo peculiaris commissio anim- advertere non omisit, opportunum immo etiam necessarium fore formam quandam in praxi adhiben- dam statuere qua facili et secura ratione episcoporum suffragia, iteratis saepe vicibus eodem die exqui- renda, colligi possent, nec non ea omnia insimul peculiari quadam regula ac lege complecti, quae ad plenam ordinis generalis litteris apostolicis con- stituti perfectamque in omnibus executionem con- ferant, cum magis congruum videatur haec omnia
B uno tempore praescribere, quam singulis casibus seorsim providere. At vero cum huiusmodi munus peculiari nostrae congregationi minime fuerit de- mandatum, ideo satis fuit speciali commissioni haec tantum adnotasse, eo tamen consilio, ut si eminen- tissimis ac reverendissimis patribus placuerit, eadem possent eminentissimorum concilii praesidum con- siderationi exhiberi.
4.
Prima decreti edendi forma a speeiali illa
deputatione exarata.1
1° Distrihuto schemate concilii patribus, eminen- tissimi praesides congregationum generalium con- gruum tempus praefigent intra quod ipsi patres, qui aliqua animadvertenda in schemate eensuerint, ea scripto tradere debeant.
2° Animadversiones quoad schema generatim
0 spectatum, si quae habeantur, primo loco in scripto
adnotentur: deinde illae quae ad singulas schematis
partes referuntur, schematis ipsius ordine servato.
3° Quando animadversiones vel in verba vel in paragraphos propositi schematis fiunt, nova vel ver- borum vel paragraphorum formula, in ipso schemate substituenda, ab animadversionum auctoribus ex- hibebitur.
4° Animadversiones a patribus concilii ita exa- ratae et propria subscriptione munitae secretario» concilii tradentur, et per ipsum ad respectivas epis- coporum deputationes transmittentur.
5° Postquam huiusmodi anidmadversiones ex- pensae fuerint in speciali deputatione, ad quam id pertinet, patribus omnibus distribuetur schema refor- matum una simul cum summaria relatione, in qua et animadversiones propositae indicabuntur, nec non rationes afferrentur, ob quas earum nonnullae, si D quae erunt, minus probatae fuerint.
6° Novo schemate una simul cum supradicta relatione patribus concilii communicato, eminen- tissimi praesides diem statuent congregationis gene- ralis, in qua inchoabitur discussio ad formam litte- rarum apostolicarum Multiplices inter conficienda.
7° Discussio fiet primum de schemate generatim considerato ; eaque absoluta, de unaquaque singilla- tim eius parte a praesidibus designanda discepta- bitur, proposita semper in hac singularum partium discussione ab oratoribus formula expensi schematis periodo vel paragrapho substituenda.
8° Ii inter patres qui de reformato sehemate loqui voluerint, dum sese inscribere curabunt, signi- ficare insimul debebunt utrum loqui velint in genere vel in specie, et quatenus in specie, de qua schematis- parte sermonem sint habituri.
Bx autographo eiusdem Alexandri Franchi.
13
PRIMA DECRETI EDENDI FORMA A SPECIALI DEPUTATIONE EXARATA
14
9° Oratorum difficultatibus respondere liberum erit cuique ex deputationum episcopis, impetrata a praesidibus venia, ita tamen ut facultas ipsis sit vel statim post oratoris sermonem eloqui, vel pluri- bus insimul oratoribus eadem super re disceptanti- bus reponere, idque vel eodem vel alio die perficere.
10° Absoluta super una schematis parte dis- cussione, antequam transitus fiat ad aliam, eminen- tissimi praesides suffragia congregationis generalis exquirent, primum quidem super propositis in ea ipsa discussione emendationibus, deinde super inte- gro partis examinatae textu.
11° Suffragia tum quoad emendationes tum quoad singularura partium textum a patribus concilii sic emittentur, ut qui inter eos assurgant emendationi vel textui assentiri, qui vero sedeant contradicere eenseantur.
12° Postquam suffragia supradicto modo lata fuerint de omnibus singillatim schematis partibus, praesides sententiam patrum de toto ipso schemate rogabunt; et tunc suffragia oretenus edentur per verba placet aut non placet; ita tamen, ut qui votum sub aiiqua conditione emittere velint, illud scripto tradere scrutatoribus debeant.
12° Discussiones a patribus concilii habendae strictim contrahi super proposito argumento debent, et si sermones extra quaestionem divagari contingat, oratores ad quaestionem ipsam revocare eminen- tissimorum praesidum offieium erit.
14° Si discussiones in longius plus aequo protra- hantur, eminentissimi praesides percunctari a con- cilii patribus poterunt, num velint disceptationem super expenso argumento ulterius continuari, et exploratis suffragiis, id tandem decernent quod maior patrum numerus deliberaverit.
Idem decretum a coneilii praesidibus recognitum
et in eongregatione generali die 22 februarii
iussu summi pontiflcis promulgatum *.
DECRETUM.
Apostolicis litteris, die 27 novembris anno pro- xime superiori editis, quarum initium Multiplices inter, summus pontifex ordinem generalem constituit in Yaticani concilii celebratione servandum, in iisque, praeter alia, certas quasdam regulas tradidit, quibus rationi disceptationum a patribus habendarum con- auleretur.
Iam vero ipse sanctissimus dominus propositum sibi finem facilius assequi cupiens, nec non rationem habens expostulationum, quae a plerisque concilii patribus haud semel exhibitae sunt ex eo quod disceptationum conciliarium series in longum plus aequo protrahatur; ex apostolica sua sollicitudine quasdam peculiares pro congregationum generalium discussionibus tradere normas constituit, quae prae- stitutum generalem ordinem evolvendo, atque inte- gram servando eam discussionum libertatem, quae catholicae ecclesiae episcopos deceat. pleniori ex- peditiorique ratione ad rerum tractandarum examen, disceptationem et deliberationem conferrent.
Quamobrem, cardinalibus congregationum gene- xalium praesidibus in consilium adhibitis, et quae- sita etiam sententia patrum peculiaris congregationis recipiendis expendendisque episcoporum proposi- tionibus, idem sanctissimus dominus noster sequentes ordinationes edendas servandasque mandavit:
1° Distributo schemate concilii patribus, cardi- nales praesides congregationum generalium con- gruum tempus praefigent, intra quod patres ipsi,
s
i
1 Yid. tomum L, col. 854-5.
A qui aliqua in schemate animadvertenda censuerint, ea scripto tradere debeant.
2° Animadversiones hoc ordine exarandae erunt ; ut primum illae scripto adnotentur quae schema generatim respiciunt sive integrum sive divisum, prout a praesidibus indicatum fuerit: deinde illae quae ad singulas schematis partes referuntur, schema- tis ipsius ordine servato.
3° Qui ex patribus animadversiones vel in verba vel in paragraphos propositi schematis afferendas putaverint, novam verborum vel paragraphorum formulam subiicient in locum prioris in schemate substituendam.
4° Animadversiones a patribus concilii hac ratione exaratae et propria subscriptione munitae secretario concilii tradentur, eiusque opera ad respectivas epis- coporum deputationes transmittentur.
5° Postquam huiusmodi animadversiones expen-
B sae fuerint in conventu eius deputationis, ad quam
pertinent, singulis patribus distribuetur sehema refor-
matum una cum summaria relatione, in qua de pro-
positis animadversionibus mentio fiet.
6° Schemate una simul cum supradicta relatione patribus concilii communicato, cardinales praesides diem statuent congregationis generalis in qua dis- cussio inchoabitur.
. 7° Diseussio fiet primum generatim de schemate integro vel diviso, prout cardinalibus praesidibus visum fuerit, eaque absoluta, de unaquaque singilla- tim schematis ipsius parte disceptabitur; proposita semper in hac singularum partium discussione ab oratoribus formula expensi schematis periodo vel paragrapho substituenda, ac praesidibus post habi- tum sermonem scripto exhibenda.
8° Qui de reformato schemate loqui voluerint, dum suum disserendi propositum praesidibus signi- C ficandum curabunt, innuere pariter debebunt utrum de toto schemate in genere, vel de eius partibus in specie acturi sint; et quatenus in specie, de qua schematis parte sibi agendum esse statuerint.
9° Liberum erit cuique ex respectivae deputa- tionis episcopis, impetrata a praesidibus venia, ora- torum difficultatibus et animadversionibus respon- dere ; ita tamen ut facultas ipsis sit vel statim post oratoris sermonem eloqui, vel pluribus insimul ora- toribus eadem super re disceptantibus reponere, idque vel eodem, vel alio die perficere.
10° Oratorum sermones intra fines propositi argu- menti cohibeantur. Si quem vero patrum extra metas vagari contingat, praesidum erit ad propositam quaestionem ipsum revocare.
11° Si discussionum series, re proposita iam satis excussa, plus aequo protrahatur, cardinales prae- sides, postulatione scripto exhibita a decem mini- D mum patribus, congregationem generalem percontari poterunt, an velit disceptationem diutius continuari; et exquisitis per actum assurgendi vel sedendi suffra- giis, finem discussioni imponent, si id maiori patrum praesentium numero visum fuerit.
12° Absoluta super una schematis parte dis- cussione, antequam transitus fiat ad aliam, cardi- nales praesides suffragia congregationis generalis ex- quirent, primum quidem super propositis in ea ipsa discussione emendationibus, deinde super integro partis examinatae textu.
13° Suffragia tum super emendationibus, tum super singularum partium textu ita a patribus concilii ferentur," ut praesides distinctis vicibus ad surgen- dum invitent primum eos qui emendationi vel textui assentiuntur, deinde eos qui contradieunt: recensitis autem suffragiis, id decernetur quod maiori patrum numero placuerit.
14° Cum de omnibus schematis partibus hac
15
A. SESSIONES PUBLICAE ET COtfGREGATIONES CENERALES
16
jatione suffragia lata fuerint, de examinato schemate A patrum sententias cardinales praesides rogabunt. Haec autem suffragia oretenus edentur per verba placet aut non placet; ita tamen ut qui conditionem aliquam adiiciendam existiment, suffragium suum scripto tradere debeant.
Datum Romae die 20 februarii anno 1870. Philippus cardinalis De Angelis praeses. Antoninus cardinalis De Luca praeses. Ioseph Andreas cardinalis Bizzarri praeses. Aloysius cardinalis Bilio praeses. Hannibal cardinalis Capalti praeses.
Iosephus episcopus Sancti Hippolyti, secretarius concilii Yaticani.
6.
7° Si la tempete devenait affreuse, et a, Rome et dans nos dioceses souleves, donner notre demission.
7.
Eiu8dem Francisci Le Couxtier oratio habenda at
non habita de rerum traetandarum modo1.
Eminentissimi et reverendissimi patres.
In hoc tanti momenti negotio, cum agitur de condendis fidei canonibus, sub gravissima poena anathematis et damnationis aeternae, dicam pro mea humillima sententia, nos non posse, tuta conscientia, hocce munus obire, quia quae non vidimus, quae non audivimus, loqui non possumus.
Omissis tamen tot et tantis quae libertatem
veram, discussionem sinceram obnubilaverunt, rem
aggrediar ex comparatione, quamvis semper clau- dicante.
In iudiciis mere humanis et civilibus, nullus est 1° Faire connaitre, par tous les moyens possibles B qui velit iustitiam summariam reo appetere, et cedere
Consilium ab episcopo Montis Pessulani propositum ad oppugnandum illud deeretum1.
et licites, la situation conciliaire : que pendant trois mois nous n'avons pas ete convenablement libres; que par le nouveau reglement du 32 fevrier nous ne le sommes plus du tout; — que les 135 du concile ne sont point libres, puisqu'on les traque dans les deux journaux favorises, et que l'on cherche a leur faire une position intenable dans leurs dioeeses, surtout en France ; — que les 300 qui font l'appoint d'une majorite fictive ne sont pas assez libres, puisqu'ils subissent une pression d'intimidation et de menaces; — que les eveques italiens et romains sont en nombre si disproportionne avec le chiffre des populations relatives, qu'ils ne peuvent raison- nablement compter par ce nombre, en presence des populations immenses qui n'ont relativement que tres peu d'ev6ques; — par eonsequent, que si on ote du chiffre total de 70Q eveques, chiffre extreme
clamoribus multitudinis poenam rei exposcentis; ante omnia, eripitur reus et sub protectione legum constituitur.
Quam invenietis ephemeridem quae audeat, quam non pudeat reum inclamare, cum adhuc sub iudice lis est? Nonne omnes reverenter silent, discussionem causae et sententiam quieta mente expectantes?
Quinimo, si magistratus sentiant animos etiam foris effervescere, iudicium differunt donec indig- natio publica cessaverit. Si tantisper vereantur ne commotio plebis premat iuratos et iudices, adhuc retardant; posteaque pro ampliori cautione tribunal transferunt ad locum ubi commotio non pervenit, ubi longe a minis et clamoribus iustitia possit exerceri.
Non conficitur codex instrumentorum causae, ita ut iudices omnia diiudicanda ignorent; et cum
a cause des morts et des departs, 435 qui ne se C tempus iudicandi advenerit, non traduntur instru-
croyent point librds, il ne reste plus que 265 eve- ques qui affirment leur liberte, et sur lesquels encore il faut tenir compte du trop grand nombre de titu- laires en Italie et dans les Etats Romains; — qu'en admettant meme 265 eveques se disant libres contre 435 qui ne croyent point 1'etre, ou qui ne le sont pas, il est clair qu'il n'y a pas une majorite suffisam- ment libre; que dans cette situation le concile n'agit pas sous 1'abri d'une liberte convenable, et que ce qu'il pourrait definir ou statuer n'aurait pas son caractere propre d'autorite.
2° Adresser au pape une reclamation respectueuse pour notre liberte conciliaire, avec tous les details de ce que nous regardons comme servitudes et entraves. Nous n'aboutirons pas, mais ce serait une protestation officielle, qui devrait etre signee par les 135 sur une mime supplique.
menta per pagellas sine contextu sed per totum, ut causa in omnibus circumstantiis et sub omni respectu dignosci possit.
Praetorium, ubi tandem conveniunt iurati et iudiees, tale constituitur, ut omnes audire et ab omnibus audiri possint.
Licet plene tunc et reo et advocatis eius serio examinare num inter iudices aliquis intersit recu- sandus, vel ob praeventionem et inimicitiam, vel ob minas et timorem reverentialem.
Aetus accusationis recitatur plene et integre; collectio instrumentorum traditur ex integro ; testes audiuntur, advocatorum vox ad omnes pervenit, et fit discussio cum omnimoda libertate; nam quilibet. iudex interrogare potest, si opus fuerit, et reumr et advocatos, et ministerium publicum. Ifon vere- dictum pronuntiant iurati, nisi prius inter se colla-
3° Si on est (sic!) pas ecoute, ne plus rien faire D tionem habuerint. Deinde etiam tribunal in secessu
au concile, ne rien livrer par ecrit a, la commission, si ce n'est pour etablir la these de notre dSfaut de liberte et de discussion.
4° Nous reduire au non placet sur tous les points; on pourrait y ajouter cette annotation par ecrit: nihil placet, quia nihil liberum, nihil discussum, nihil deliberatum.
5° Si on ne tient aucun compte de la minorite des 135, si on 1'ecrase par une majorite fictive et intimidee, ne plus paraitre au coneile, et protester qu'on doit respecter les minorites imposantes.
6° Pousses a bout, quitter Rome au nombre de 135.
1 Exstat inter schedas illius episcopi, Francisci scilicet Le Courtier. Cum eiusmodi eonsilio ab eo inito conferenda omnino videtur epistola quaedam anonyma, in collectione Lacensi repetita, eol. 1408, quae eidem antistiti a nonnullis adseribebatur.
agit, antequam sententiam reportet in publico.
Et haec sunt, ubi tantum agitur de honore, de opibus, de libertate civium, de privatione huiua vitae transitoriae et fragilis.
Siccine res ita se habet inter nos cum exercetur iudicium rei, iudicium anathematis, iudicium damna- tionis aeternae?
Causa certe instructa fuit cum omni industria et a doctoribus — libenter confitemur — sed seorsim a iudicibus fuit instructa, cum omni cautione ne communicaretur nisi instante et inito iudicio.
Dum autem haec agerentur sub secreto secre-
1 Curiosissimam hanc conciunculam hoc loco posui ob arctissimam quam videtur habere connexionem cum postulato, quod sub num. 1 legitur. Fere dixeris utrumque documentum ab uno eodemque auctore fuisse conscriptum. Asservatur in schedis illius episcopi sub num. 1.
17
ERANCiSCI LE.COURTIER PROTESTATIO CONTRA ORDINEM PROCEDENDI
18
tissimo, ecee, in quibusdam ephemeridibus, qugie A protectionem et favorem nimio obtinent, clamor omni die exoriebatur postulans vebementer et indecore, ut causa inciperet et finiret modo summario, per acclamationem, sine examine, sine discussione, sine sententia fixa . . . et sumus liberi?
Quotidie incitabatur, et accendebatur clerus noster ut nobis tale vel tale iudicium imponeret, quasi ecclesia docens iam sita sit apud simplices presbyteros. Fidelium pietas, tam commendabilis in venerandum ecelesiae caput, tantopere incitabatur, proposito etiam voto ab ephemeridibus, ut nobis ipsi sententiam promendam dictitarent ; ita ut iudices sedibus nostris advenimus, quasi iam condemnati qui tale vel tale veredictum enuntiaremus : alioquin suspicioni et odio cleri et piorum denuntiandi . . . et sumus liberi?
Et quando praestantissimus ille episcopus, ille sanctae sedi devotissimus, ille sanctae sedis per B longam vitam propugnator firmissimus, vocem eleva- vit, ut suis ovibus proponeret quod prudentissimum, ipse iudex, iudicabat; vox eius ab ephemeridibus supra memoratis et etiam ab infimis clericis visa est aliquandiu obruta, et elamosis conviciis dede- corata . . . et sumus iudices liberi, cum tale quid- piam unicuique nostrum generoso possit evenire, cum ex eo quod subscripsimus iuxta conscientiam nostram, nomina nostra tradi possint in odium et animadversionem iis qui sequi debent, et praeire nihilominus autumant?
In ista hierarchica perturbatione, non democra- tia tantum sed excessus demagogiae fere invaluit, sicut vidimus aliquando in deordinatione civili. Nos fidei iudices, videmur quasi electi et deputati a clero et populo ; videmur simplices mandatarii quibus committentes indicant quid agendum, quid dicendum, quid definiendum. C
Cum demum tempus advenit sedendi et iudi- candi, iudieibus instrumenta causae non traduntur integra, sed per partes, quasi pensum sine contextu, quasi thema diurnum vel versio in crastinum scolari- bus datur.
Boni convenimus omnes. Praetorium sane magni- fieum, ingentibus impensis exstructum, nos excipit; sed tale ut nec audire, nec audiri potuimus: ut quod aure tensa percipitur, non intelligibiliter ad mentem venit, nec discussio oriri possit.
Rumor est (certe non credimus) quosdam esse iudices quasi recusandos, quia pressi obediunt, quia minaeibus verbis commoti dilabuntur. — Sed cre- dere rumorem nolumus, licet sola suspicio non minus offendat concilium quam uxorem Caesaris, huncque rumorem in medium attulimus ea tantum mente, ut et qui premere dicuntur et qui dicuntur premi largius vendicentur. D
Quid ergo emersit de nostra fere naufraga liber- tate? Libertas continuas fit longiores orationes et edendi et male audiendi, — sed sine responsis, sine discnssione, sine interpellatione, sine reproductione, ita ut post tot audita vel non audita, lux nulla re- fulserit.
Cum itaque res ita se habeant, non videmur iudices satis illuminati, satis liberi, ut, in his ad- iunctis, meo quidem infirmo iudicio, canones fidei condere possimus et definire.
Rogo ergo voa, eminentissimi et reve,rendissimi patres, obtestor per viscera misericordiae Dei nostri, ut tutam faciatis deinceps omnium conscientiam ; et cum in tuto fuerit conscientia, ut attendamus potius malis societati christianae ingruentibus, scili- cet incredulitati et indifferentiae, independentiae et auetoritatis contemptui, cupiditati et sensualismo maxime practico, ut quantum fieri poterit, paucissima
CONCIL. GHNBKAL. TOMUS LI.
mundo laboranti incutiantur anathemata; interea, quibuslibet scholarum opinionibus sepositis, contro- versiae nullatenus bono religionis utiles in pulveru- lentis (salva debita reverentia) in pulverulentis theologorum codicibus per nos requiescant in pace.
8.
Animadversiones in illud decretum a nonnullis
patribus exhibitae.
a.
Ad eminentissimos cardinales sacrosancti oecumenici coneilii Vaticani praesides.
Eminentissimi patres!
Liceat nobis sub oculis vestris ponere animad- versiones, quae menti permultorum ex sacrosancti concilii Yaticani patribus occurrerunt circa regulas recentius editas, die scilicet 20 februarii 1870, ad dirigendos huius concilii actus.
Et primum quidem, in actione conciliari semper prae oculis habendum fore nobis videtur, quod in decreti prooemio expresse positum est: eam scili- cet summi pontificis mentem fuisse, ut datae regulae sic prudenter et moderate applicarentur, quatenus „integra servaretur discussionum libertas, quae ca- tholicae ecclesiae episcopos decet", immo quae neces- saria omnino est.
Animadversio vero generalis, quae statim animos percellit, dum praefatae perleguntur regulae, haec est: quod illae videlicet regulae huiusmodi sint, ut in pluribus patrum libertas inde minui, immo etiam tolli posse videatur.
Hoc porro quantum prae se ferat periculi, nemo est qui non viderit: et si forte, ob pacis bonum, in rebus minoribus, ut in articulis sexto, decimo, et quibusdam aliis, hoc permitti possit, spe habita fore ut datis sibi facultatibus omnes ex aequo et bono usuri sint, in iis tamen, quae maioris momenti sunt, praecipue ubi agetur de decretis circa fidem condendis, quae super omnia, et merito quidem, plurimum movent conscientiam, nullus certe ex nobis est, qui tantum in re tanta discrimen incurrere vellet.
Deveniamus nunc ad animadversionespeculiares:
Kumero 1° Congrui temporis praefixio a prae- sidentium iudicio omnino pendet.
Esto quod id in rebus levioris momenti et facilis solutionis parum habeat incommodi ; sed moveri possunt tales quaestiones dogmaticae, quae tanti momenti sint, tantaeque simul difficultatis, et in quibus enodandis tam varia tamque ardua circa Scripturas sacras, sanctos patres, historiam eccle- siasticam, concilia, constitutionesque pontificias, studia necessaria sint, ut valde in his periculosum foret nimis arcta mensura tempus patribus limitari.
Ideoque, prospicientes ad casum illum, quo huiusmodi quaestiones occurrerent, enixe petimus sic postulationibus patrum Iongiorem moram expo- scentium obsecundari, ut nullum rationabile dubium remanere queat, quod dirimendae quaestiones vere et sufficienter explorari potuerint.
Haec vero nostra petitio eo magis fundata haberi debebit, quod cum schemata omnes usque ad hosce dies ignoraverimus, nequaquam patribus Iicuit sese ad quaestiones solvendas per praevia studia prae-
parare.
II.
Numerus tertius sic se habet: „. . . qui ex patribus animadversiones afferendas putaverint, novam ver- borum, vel paragraphorum formulam subiicient in locum prioris in schemate substituendam."
Hoc utile quandoque, sed non necessarium:
2
19
A. SESSIONES PUBLICAE ET COUGREGATIONES GENERALES
20
optime siquidem concipitur aliquos patres, utilissi- a mas animadversiones proponere posse, quibus tamen non suppetant media et opportunitas unum vel plures paragraphos integros reficiendi et exarandi. Et hoc eo minus necessarium, quod, cum congre- gationes speciales eo praecise fine institutae fuerint, ut hunc laborem reficiendorum schematum sibi assu- mere debeant, et ad hoc omnibus certe coopera- torum auxiliis abundanter instructae noscantur.
Aliunde saepe casus occurret, in quo iis patribus, qui animadversiones adferendas putaverint, verba quaedam aut etiam paragraphos omnino supprimere in proposito erit.
III.
In numero quinto legitur : „ . . . singulis patribus dintribuetur schema reformatum, una cum summaria relatione, in qua de propositis animadversionibus mentio fiet.
YI.
Circa articulum undecimum plures et gravissimas animadversiones proponendas habemus:
Animadversio generalis primum haec occurrit: quod nempe ex articulo sic exarato manifestissime sequitur praesidum et maioritatis arbitrio prorsus permitti discussionem, vel unius vocis praevalente pondere, cohibere et claudere. Minoritati vero nulla omnino defensio contra usum istum auctoritatis et numeri relinquitur: quod quanti periculi sit, cum de dogmatibus definiendis agitur, et de divino epis- coporum iure, perspectum certe omnibus est. Eo magis quod istud tam grave iudicium, per actum assurgendi et sedendi, actum nempe tam praecipitem, tam parum deliberatum, adeo saepe incertum, imrno et contagioni obnoxium, definitive et irrevocabiliter feretur: ita ut postea, nulla amplius audita nec permissa reclamatione, nihil aliud agendumremaneat,
Liceat dicere summariam hanc relationem, et B nisi suffragia colligere, quibus decreta condentur et simplicem animadversionum mentionem, nequaquam definitive sancientur.
videri sufficientem, in rebus praesertim maximi momenti, quales imprimis sunt definitiones dog- maticae. Animadversionum enim pondus ex motivis allatis praecipue pendet, quae si non dentur motiva, nullo modo videmus, quanam ratione res illustrari possint.
Et hoc quidem eo magis necessarium, quod in- ducatur nova methodus, et prorsus veteribus con- ciliis incognita, nempe tractandi res per scripta ; et cum nemini detur facultas animadversiones suas typis tradendi, alia via non supersit, qua collatis vere consiliis res in synodo peragantur. Kec omitten- dum quod cuiusvis deputationis specialis, vel eius theoiogorum et secretariorum iudicio relinquetur, ex scriptis ipsis consignatis, quod censuerint afferre, et quod censuerint silentio praeterire.
Id minus haberet periculi in parlamentariis coetibus, ubi de condendis tantum agitur legibus, quae hoc anno sancitae, anno altero ab eodem coetu, vel ab alio retractari poterunt.
In definiendis autem dogmatibus, quae definita semel nec revocari nec novo subiici examini a quavis auctoritate possunt, methodus illa expeditior videtur periculosissima, atque omnino inadmittenda.
Quapropter haec saltem postulanda nobis vi- dentur :
1° Discussio numquam censeatur plus aequo pro- tracta, quamdiu ex patribus aliquis, nondum auditus circa quaestionem propositam, iure suo, ut testis et iudex fidei, uti voluerit, et una saltem vice Joqui. Sin aliter enim praecipitaretur causae iudicium, priusquam omnes testes suum explicare testimonium
Tria ergo sunt quae, ea de re, et rationabiliter C permissi fuerint.
postulanda nobis videntur, et ab aequitate prae- sidum concedenda fideliter speramus:
1. Ut animadversiones omnes sedulo referantur. Alioquin iam deputatio esset totum concilium, et in pluribus solus iudex.
2. Ut relationi et mentioni animadversionum semper adiungantur motiva, quibus fulcitae fuerint.
3. Ut animadversionum aiictoribus facultas con- cedatur specialem deputationem adeundi, si ipsi de- putationi utile visum fuerit, ad explicandas, et, quatenus opus fuerit, defendendas animadversiones ab ipsis propositas.
IV. In numero 8° dicitur: „Oratores qui loqui volue- rint de partibus schematis in specie, prius signi- ficare debere praesidibus, de qua schematis parte sibi agendum esse statuerint".
2° In mentem ceterum praesidibus revocare supervacaneum, se posse quidem, nequaquam vero teneri coetum conciliarem percontari an velit finem discussioni imponere: dicitur enim: praesides per- contari poterunt.
3° Ita oratorum ordo distribuatur, et vices alter- nentur, ut, si variae adsint opiniones, unus pro et unus contra successive audiantur.
4° Quoties finis discussionis postulabitur, saltem uni, vel alteri ex patribus liceat contra huiusmodi propositum orationem habere, et motiva adversantia proponere.
Id et aequitati consonum, et praxi omnium coe- tuum deliberantium conforme est.
5° In rebus maioris momenti, maxime ad fidem spectantibus, non possit fines discussionis pronun- tiari, si quinquaginta saltem ex patribus huic contra-
Hoc postremum haud accipiendum putamus eo D dixerint. Haec omnia nisi concedantur et serventur,
sensu, quod idem orator non nisi de unica aliqua parte schematis tractare possit: liberum enim esse debet cuilibet ex oratoribus, non tantum de toto schemate in genere, sed et de pluribus partibus schematis in specie disserere: alioquin libertas dis- cussionis minime integra servaretur.
V. Circa numerum 9um omnino petimus, (quod ibi expressum non est, sed ex mera, ut putamus, obli- vione) ut postquam respectivae deputationis epis- copi oratori alicui responderint, argumento repo- nendi facultas eidem oratori, sive eadem, sive altera die, una saltem vice concedatur. Sin aliter enim libertas discussionis violaretur, et saepe nec mo- mentorum allatorum pondus, nec etiam ipsius animadversionis sensus sufficienter a patribus per- spiceretur.
nemo est qui non praevideat quam facile futurum sit, ut oratores unius partis plures et diu cathedram occupent, paucissimi deinde ex altera parte vix patienter audiantur ; moxque discussionis finis, plus aequo, ut dicent, productae, a decem patribus postu- letur et, cum evidenti libertatis dispendio, obtineatur.
YII.
Quod dicitur sub numero 12°: „Praesides suffragia exquirent, primum quidem super propositis in ea ipsa discussione emendationibus, deindesuperintegro partis examinatae textu."
Hoc ita intelligendum videtur: ut si propositae emendationes patribus aeceptae fuerint, tum non statim requirantur suffragia super integro partis examinatae textu, sed res ad aliam diem remittatur, ut deputatio tempus habeat et emendanda sedulo corrigendi, et emendata cum tota contextus serie
21 ANIMADVERSIONES IN FOVUM DECRETUM A NONNULLIS PATRIBUS EXHD3ITAE 22
apte componendi, et nova subinde ao emendata redactio possit patribus proponi, priusquam eorum suffragia exposcantur.
VIII.
Numerus 13"" sic scribitur : „ . . . suffragia tum super emendationibus, tum super singularum par- tium textu, ita a patribus concilii ferentur, ut prae- sides distinctis vicibus ad surgendum invitent pri- mum eos, qui emendationi vel textui assentiuntur, deinde eos, qui contradicunt : recensitis autem suf- fragiis, id decernetur, quod maiori patrum numero placuerit."
Hic plures summi momenti animadversiones pro- ponendae sunt.
Prima quoad modum ferendi suffragia, per actum nempe surgendi, vel sedendi, istius modi pericula iam superius diximus, ubi agebatur de exquirendis suffragiis super finem discussioniimponendam. Quam graviora autem videantur, si de ipsis decretis quaestio sit, maxime in rebus fidei! Non credimus in prae- cedentibus conciliis suffragia unquam eo expedito modo data esse; quo nullus certe alius gravitati et maturitati deliberationis, immo et ipsi libertati minus favet.
Et in ipsis coetibus politicis, hisce providetur incommodis per postulationem scrutinii, aut nomi- nalis appellationis a pluribus membris oblatam, et scripto exaratam.
Quod in concilio maxime refert, non est ut cito res expediatur, sed ut caute et tutissime peragatur. Longe satius est paucas quaestiones expendere et prudenter solvere, quam multo numerosiores pro- ponere; et decurtatis discussionibus suffragiisque praecipitanter collectis, res tam graves irrevocabiliter definiri.
Secunda animadversio versatur circa ordinem suffragia exquirendi, ita nempe dispositum, ut prius exposcantur eorum vota, qui decreto proposito assen- tiunt, posterius eorum, qui dissentiunt. Cum in quae- stionibus fidei tutius sit sistere et definitionem differre, quam temere progredi, ideo conditio dissen- tientium favorabilior esse debet, et ipsis prioritas in dandis suffragiis concedenda esset.
Tertia : ut numquam talis modus adbibeatur, ubi de dogmate fidei definiendo, aut de canone sub anathematis poena condendo agendum erit; et haec non definiantur, aut condantur nisi per verbum placet aut non placet.
Quarta spectat ad numerum suffragiorum requi- situm, ut decreta condantur. Mos usitatus in con- ciliis oecumenicis omnino servetur: nempe ut fidei dogmata non maioritate numerica, sed unanimitate morali definiantur; quod adeo acceptum Pio IV fuit, ut in Tridentino concilio, eum de gravissima quadam re dogmatica ageretur, „nil definire voluerit nisi quod unanimi patrum consensu decerneretur." Et revera apprime mos ille concordat celeberrimo illi Vincentii Lirinensis effato: quod semper, quod ubique, quod ai> omnibus. Et cum dogmata catholica constent ex ecclesiarum consensu, ut ait Bellarminus, inde consequens est definitiones dogmatum in con- ciliis fieri per consensum moraliter unanimem patrum, qui ecclesias repraesentant.
IX. Quod ex praepositis efficitur et consequens est iis, quae diximus, super articulo decimo quarto om- nino expostulamus, ut saltem, ubi agetur de dog- matibus fidei definiendis, aut de canonibus sub poena anathematis condendis, suffragia patrum non super toto schemate, et quasi in globo, sed seorsim super unaquaque definitione, super unoquoque ca-
A none, per verbum placet aut non placet singillatim rogentur et edantur.
Et etiam, prout in litteris apostolicis provisum fuit VII°, ut patribus integrum sit suffragia sua de scripto pronuntiare.
Id autem, quod spectat ad numerum suffragiorum requisitum, ut quaestiones dogmaticae solvantur, in quo quidem rei summa est totiusque concilii cardo vertitur, ita grave est, ut nisi admitteretur, quod reverenter et enixe postulamus, conscientia nostra intolerabili pondere premeretur : timeremus, ne con- cilii oecumenici character in dubium vocari posset; ne ansa hostibus praeberetur sanctam sedem et concilium impetendi, sicque demum apud populum christianum huius coneilii auctoritas labefactaretur, quasi veritate et libertate caruerit: quod his turba- tissimis temporibus tanta esset calamitas, ut peior excogitari nulla possit.
B Spe freti futurum, ut hae nostrae gravissimae animadversiones ab eminentiis vestris benevolenti animo accipiantur earumque quae par est ratio ha- beatur, nosmet profitemur, eminentissimi praesides, eminentiarum vestrarum addictissimos et obsequen- tissimos famulos.
Romae, die 1* martii 1870.
f Georgius archiepiscopus Parisiensis.
f Ludovicus arehiepiscopus Avenionensis.
f Ioannes Paulus archiepiscopus Albiensis.
f Ioannes Franciscus archiepiscopus Remensis.
f Laurentius archiepiscopus Babylonensis.
f Victor Pelix archiepiscopus Senonensis.
f Pridericus episcopus Augustodunensis, Cabillo-
nensis, Matisconensis. f Pranciscus episcopus Divionensis. f Iacobus M. Achilles episcopus Oratianopolitanus. C f Felix, episeopus Aurelianensis.
f Ioannes Petrus episcopus Niciensis.
f Ioannes, episcopus Ebroicensis.
f Franciscus episcopus Montis Pessulani.
f Carolus, episcopus Lucionensis.
f Henricus Ludov. Car. episcopus Surensis.
f Guillelmus episcopus Catalaunensis.
f Augustinus, episcopus Briocensis.
f Ludovicus episcopus Vivariensis.
f Flavianus episcopus Baiocensis et Lexoviensis.
f Ioannes-Iulius episcopus Suessionensis et Lau-
dunensis. f Stephanus Aemilius, episcopus Elnensis. f Pranciseus Nicolaus episcopus Valentinensis. f Petrus episcopus Cadurcensis. f Leo episcopus Rupellensis et Santonensis. f Carolus Philippus episcopus Massiliensis. f Paulus, episcopus Metensis. D f Ioannes Petrus episcopus Constantiensis et
Abrincensis. f Ioseph episcopus Naneeiensis et Tullensis. f Amatus Victor episcopus Vapincensis. f I. B. Irenaeus episcopus Oranensis.
Alteri exemplari eiusdem postulati hi episcopi Itali cum aliis subscripserant * :
f Ioannes Petrus episcopus Bugellensis.
f Aloisius archiepiscopus Mediolanensis.
f Laurentius episcopus Pineroliensis.
f Aloysius episcopus Eporediensis.
f Ioannes Baptista episcopus Ecclesiensis.
f Ignatius Kalibgian archiepiscopus Amasiensis.
f Petrus Apelian archiepiscopus Marascensis.
f Iacobus Bahtiarian archiepiscopus Amidensis.
i Italorum episcoporum postulatum, etsi die 1 martii signa- tum, exhibitum tamen fuit die 20 eiusdem mensis.
2*
23
A. SESSIONES PUBLICAE ET OONGREOATIONES OENERALES
24
f Ioannes Hagian archiepiscopus Oaesareensis
Cappadociae. t Placidns archiepiscopus AntioehenuB. t Basilius arehiepiscopus Cypriensis. t D. Arsenius archiepiscopus Tarsensis.
Ignatius episcopus Pharannensis.
Antonius episcopus Lamacensis. t Iosephus, episcopus Capitis Yiridis. t Gulielmus Olifford episcopus Gliftoniensis. t Oeorgius archiepiscopus Siuniensis. t Eduardus archiepiscopus Siracensis. t David Moriarty Kerriensis. t Georgius Errington archiepiscopus Trapezun-
tinus.
A tergo, manu secretarii: Responsum hic adiectum dedit viva voee secretarius concilii archiepiscopo Parisiensi pro ceteris:
„1 cardinali presidenti delle congregazioni gene- rali dopo avere esaminata attentamente la lettera (in data del 1° marzo corrente indirizzata loro da trenta vescovi Francesi segnatarii della medesima) e principalmente diretta ad ottenere che il metodo delle discussioni conciliari prescritto da sua santita col decreto delli 20 fehbrajo ultimo sia in piu arti- coli modifieato, dichiarano,
1° JSTon poter essi in verun conto ammettere che col decreto in parola sanzionato dalla suprema autorita del sommo pontefice e promulgato per suo espresso comando siasi recato il menomo pregiudizio ai diritti e alla legittima liberta. dei vescovi.
2° Muna autorita avere essi presidenti di modi- ficare e correggere cotesto decreto, ma solo il debito di procurarne 1' esatta osservanza.
3° Riguardo all' art. 8 del decreto esser leeito a ciascun padre il domandar la parola tanto sullo schema in genere quanto sopra le singole sue parti in ispecie secondo 1' ordine in cui ciascuna di esse verra, proposta alla discussione.
4° Riguardo all' art. 12 del decreto, doversi intendere che quando gli emendamenti sono stati presi in considerazione dalla maggioranza, si sospen- da la votazione del testo per dare agio alla rispettiva deputazione di studiare la cosa, se cid sara neces- sario."
b.
Eminentissimi patres!
Liceat nobis conspectui vestro sistere animad- versiones, quae menti permultorum sacrosancti con- cilii Yaticani patrum occurrerunt circa regulas recen- tius, nempe die 20 februarii 1870, editas ad diri- gendos huius concilii actus.
Et primum quidem in actione conciliari semper prae oculis habendum fore nobis videtur, quod in „deereti" prooemio expresse positum est: eam scili- cet summi pontificis mentem fuisse, ut datae re- gulae sic prudenter et moderate applicarentur, qua- tenus „integra servaretur discussionum libertas, quae catholicae ecclesiae episcopos decet", immo quae necessaria omnino est.
Animadversio vero generalis, quae statim ac praefatae regulae perleguntur, animum percellit, haec est: quod per easdem in pluribus patrum libertas valde imminui, immo etiam penitus tolli posse videatur. Hoc porro quantum prae se ferat periculi nemo est qui non videat, etsi forte, ob pacis bonum, in rebus minoris momenti, ut in arti- culis sexto, decimo et quibusdam aliis hoc permitti possit, spe habita fore, ut datis sibi facultatibus omnes ex aequo et bono usuri sint, in iis tamen, quae maioris sunt momenti, praecipue ubi agetur de decretis circa fidem condendis, quae super om-
A nia, et merito quidem, plurimum movent conscien- tiam, nullus certe ex nobis est, qui in re tam gravi tantum discrimen incurrere vellet.
His praemissis ad peculiares animadversiones procedimus
I.
Numero 1° Congrui temporis praefixio a prae- sidentium iudicio omnino pendet.
Esto quod id in rebus levioris momenti et facilis solutionis parum habeat incotnmodi; sed occurrere possunt tales quaestiones dogmaticae, quae summi momenti sint maximaeque simul difficultatis ac in quibus enodandis tam varia tamque ardua circa sacras Scripturas, sanctos patres, historiam eccle- siasticam, concilia constitutionesque pontificias studia necessaria sint, ut nimis periculosum foret arctiori mensura tempus patrum deliberationibus praefigere.
Huiusmodi igitur casus prae oculis habentes
B enixe petimus, ut voto patrum longiorem moram
desiderantium ita deferatur, quo nullum rationabile
dubium remanere queat, quaestiones dirimendas
vere sufficienterque explorari potuisse.
II.
Numerus 3U" sic habet.
„Qui ex patribus animadversiones afferendas putaverint, novam verborum velparagraphorumformu- lam subiicient in locum prioris in schemate substi- tuendam'"
Hoc utile quandoque, sed non necessarium: optime siquidem concipitur aliquos patres utilissimas animadversiones proponere posse, quibus tamen nec media suppetant nec opportunitas unam vel plures paragraphos integras reficiendi et exarandi. Et hoc quidem eo minus necessarium est, cum deputa- tiones speciales eo praecise fine institutae fuerint, C ut reficiendorum schematum labori intenderent, ut- pote omnibus hunc in finem auxiliis abundanter, uti supponi potest, provisae.
III.
Numero 5° legitur:
„ . . . singulis patribus distribuetur schema refor- matum una cum summaria relatione, in qua de pro- positis animadversionibus mentio fiet."
Liceat dicere summariam hanc relationem et simplicem animadversionum mentionem nequaquam videri sufficientem in rebus praeprimis maximi mo- menti, quales sunt de6nitiones dogmaticae. Animad- versionum enim pondus ex allatis motivis praecipue pendet, quae si non dentur, nullo modo perspicimus, quanam ratione res illustrari possint, Ubi igitur motiva talia a patribus voto suo adiecta fuerint, ea quoque recenseantur. D Et id quidem eo magis necessarium est, cum inducatur nova methodus et veteribus conciliis pror- sus incognita, tractandi nempe res per scripta, cum- que denegata patribus facultate animadversiones suas typis mandandi alia via non supersit, qua collatis vere consiliis res in synodo peragantur.
!Nec omittendum, quod cuiusvis deputationis specialis vel eius theologorum et secretariorum arbi- trio relinquetur ex scriptis sibi consignatis vel ad- ferendi vel silentio praetereundi quidquid ipsis li- buerit.
Tria ergo sunt, quae ea de re postulanda nobis videntur et ab aequitate praesidum concedenda fidenter speramus:
1° Ut animadversiones omnes sedulo referantur ; alioquin iam deputatio esset totum concilium et in pluribus solus iudex;
2° Ut relationi et mentioni animadversionum semper adiungantur motiva, quibus fulcitae fuerint;
25 ANIMADVERSIONES W NOVUM DECRETUM A NONNULLIS PATRIBUS EXHIBITAE 26
3° Ut animadversionum auctoribus facultas con- «edatur specialem deputationem adeundi ad expli- candas et, quatenus opus fuerit, defendendas animad- versiones ab ipais propositas.
IY.
Numero 8° dicitur: „Oratores qui loqui voluerint de partibus schematis in specie, prius significare debere praesidibus, de qua schematis parte sibi agendum esse statuerint."
Hoc postremum haud accipiendum putamus eo sensu, quod idem orator nonnisi de unica aliqua parte schematis tractare possit; liberum enim esse debet cuilibet ex oratoribus, non tantum de toto schemate in genere, verum etiam de pluribus parti- bus in specie disserere : alioquin libertas discussionis minime integra servaretur.
Y. Circa numerum 9um omnino petimus (quod ibi- -dem expressum non est, sed ex mera, ut putamus, oblivione), ut postquam respectivae deputationis episcopi oratori alicui responderint, eidem oratori replicandi facultas sive eadem, sive altera die, una saltem vice .concedatur; secus enim libertas dis- cussionis violaretur et saepe nec momentorum alla- torum pondus nec etiam ipsius animadversionis sensus sufficienter a patribus perspiceretur.
YI.
Circa artieulum undecimum plures easque gra- vissimas animadversiones proponendas habemus:
Animadversio generalis primum haec occurrit: quod nempe ex articulo sic exarato manifestissime sequitur, praesidum et maioritatis arbitrio prorsus permitti discussionem, vel unius vocis praevalente pondere, cohibere et claudere, quin minoritati ullum remedium contra hunc auctoritatis et numeri usum relinquatur, quod quanti periculi sit, cum de dog- matibus definiendis deque divino episcoporum iure •agitur, certe omnibus perspectum est, eo magis quidem, quod istud tam grave iudicium per actum assurgendi et sedendi, actum nempe tam praecipitem, tam parum deliberatum, adeo saepe incertum, immo et contagioni obnoxium definitive et irrevocabiliter feretur ita, ut postea, nulla amplius audita nec per- missa reclamatione, nihil aliud agendum restet nisi suffragia colligere, quibus decreta condentur et de- finitive sancientur.
Id minus periculi haberet in coetibus parlamen- tariis, ubi de condendis tantum agitur legibus, quae hoc anno sancitae anno abhinc altero ab eodem coetu vel ab aliis retractari poterunt. In definiendis vero dogmatibus, quae definita semel nec revocari nec novo subiici examini a quavis auctoritate possunt, methodus illa expeditior periculosissima videtur .atque idcirco omnino inadmissibilis.
Quapropter haec saltem nobis postulan da videntur :
1 ° Discussio nunquam censeatur plus aequo pro- tracta, quandiu exfpatribus aliquis nondum auditus circa quaestionem propositam, iure suo, ut testis et iudex fidei, uti voluerit, et una saltem viee loqui, ^ecus enim praecipitaretur causae iudicium, prius- quam omnes testes suum explicare testimonium permissi fuerint.
2° Multum hac in re dependebit a discretione praesidum, qui possunt quidem, nequaquam tamen tenentur coetum eonciliarem percontari, an velit finem discussioni imponere ; dicitur enim, quod prae- sides percontari poterunt.
3° Ita oratorum ordo distribuatur et vices alter- nentur, ut si variae adsint opiniones, unus pro et unus contra successivo audiantur.
A 4° Quoties finis discussionis postulabitur, saltem uni vel alteri ex patribus liceat contra huiusmodi propositum orationem habere et motiva adversantia proponere. Id aequitati consonum et praxi omnium coetuum deliberantium conforme est.
5° In rebus maioris momenti, maxime ad fidem spectantibus, non possit finis discussionis pronun- tiari, si quinquaginta saltem ex patribus huic contra- dixerint.
Haec omnia nisi concedantur et serventur, nemo est qui non praevideat, quam facile futurum sit, ut oratores unius partis plures et diu cathedram occupent, paucissimi deinde ex altera parte vix patienter audiantur moxque discussionis finis plus aequo, ut dicent, productae, a decem patribus postu- letur et cum evidenti libertatis dispendio obtineatur.
YII. B Quod numero 12° dicitur: „Praesides suffragia exquirent, primum quidem super propositis in ea ipsa discussione emendationibus, deinde super in- tegro partis examinatae textu."
Ita intelligendum videtur, ut si propositae emen- dationes patribus acceptae fuerint, non statim requi- rantur suffragia super integro partis examinandae textu, sed res ad aliam diem remittatur, ut deputatio tempus habeat et emendanda sedulo corrigendi et emendata cum tota contextus serie apte componendi et nova subinde ac emendata redactio possit patribus proponi priusquam eorum suffragia exposcantur.
VIII.
Numero 13° sic scribitur:
„Suffragia tum super emendationibus, tum super singularium partium textu ita a patribus concilii ferentur, ut praesides distinctis vicibus ad surgen- 0 dum invitent primum eos, qui emendationi vel textui assentiuntur, deinde eos, qui contradicunt; recensitis autem suffragiis id decemetur, quod maiori patrum numero placuerit."
Hie plures summi momenti animadversiones proponendae sunt:
Prima quoad modum ferendi suffragia per actum surgendi vel sedendi, pericula istiusmodi iam su- perius diximus, ubi agebatur de exquirendis suf- fragiis circa finem discussioni imponendum. Multo autem maiora sunt istiusmodi pericula, si de ipsis decretis quaestio sit, maxime in rebus fidei! Non credimus in praecedentibus conciliis suffragia unquam eo expedito modo data fuisse, quo nullus certe alius gravitati et maturitati deliberationis, immo et ipsi libertati minus favet.
Et in ipsis coetibus politicis hisce providetur incommodis per postulationem scrutinii aut nomi- 1) nalis appellationis a pluribus membris oblatam et scripto exaratam.
Quod in conciliis maxime refert non est, ut cito res expediatur, sed ut caute et tutissime peragatur. Longe satius est paucas quaestiones expendere prudenterque solvere quam multo numerosiores pro- ponere et deeurtatis discussionibus suffragiisque praecipitanter collectis res tam graves definiri.
Secunda animadversio versatur circa ordinem suffragia exquirendi ita nempe dispositum, ut prius exposcantur eorum vota, qui decreto proposito assentiuntur, posterius eorum, qui dissentiunt. Cum in quaestionibus fidei tutius sit sistere et definitionem differre quam temere progredi, ideo conditio dissen- tientium favorabilior esse debet et ipsis prioritas in dandis suffragiis concedenda esset.
Tertia: ut nunquam talis modus adhibeatur, ubi de dogmate fidei definiendo aut de canone sub anathematis poena condendo agendum erit; et haec
27
A. SESSIONES PUBLICAE ET CONGREGATIONES GENERALES
28
non definiantur aut condantur nisi per verbum „placet" aut „non placet".
Quarta spectat ad numerum suffragiorum re- quisitum, ut decreta condantur.
Mos usitatus in conciliis oecumenicis omnino servetur: nempe ut fidei dogmata non maioritate numerica, sed unanimitate morali definiantur; quod adeo acceptum Pio IV fuit in concilio Tridentino, ut cum de gravissima re dogmatica ageretur, „nihil definiri voluerit, nisi quod unanimi patrum consensu decerneretur." Et re vera apprime mos ille con- cordat celeberrimo illi Yincentii Lirinensis effato: quod semper, quod ubique, quod ab omnibus. Et cum dogmata catholica constent ecclesiarum consensu, ut ait Bellarminus, consequens est definitiones dog- matum in conciliis fieri per consensum moraliter unanimem patrum, qui ecclesias repraesentant. Haec conditio pro concilio Yaticano eo magis urgenda esse videtur, cum ad ferenda suffragia tot patres admissi sint, de quibus non constat evidenter, utrum iure tantum eeclesiastico an etiam divino ipsis votum decisivum competat.
IX.
Quod ex praepositis efficitur et consequens est iis quae diximus, super articulo 14° omnino ex- postulamus, ut saltem, ubi agetur de dogmatibus fidei definiendis aut de canonibus sub anathematis poena condendis, suffragia patrum non super toto schemate et quasi in globo, sed seorsim super una- quaque definitione, super unoquoque canone per verbum „placet" aut „non placet" singillatim ro- gentur et edantur.
Et etiam, prout in litteris apostolicis provisum fuit § 7», ut patribus integrum sit suffragia sua scripto pronuntiare.
Id autem quod spectat ad numerum suffragiorum requisitum ut quaestiones dogmaticae solvantur, in quo quidem rei summa est totiusque concilii cardo vertitur, ita grave est, ut, si non adtnitteretur quod reverenter et enixe postulamus, conscientia nostra intolerabili pondere premeretur : timeremus, ne con- cilii oecumenici character in dubium vocari posset; ne ansa hostibus praeberetur sanctam sedem et concilium impetendi; neve demum apud populum christianum huius concilii auctoritas labefactaretur, quasi veritate et libertate caruerit: quod his turba- tissimis temporibus tanta esset calamitas, ut peior excogitari nulla possit.
Spe freti futurum ut hae nostrae gravissimae animadversiones ab eminentiis vestris benevolo animo accipiantur earumque, quae par est, ratio habeatur, nosmet profitemur, eminentissimi prae- sides, eminentiarum vestrarum addictissimos et ob- sequentissimos famulos.
Romae die 4 martii 1870.
Eridericus cardinalis Sehwarzenberg m. p. archi- episcopus Pragensis. t Pridericus m. p. archiepiscopus Olomucensis. Michael, archiepiscopus Bambergensis. Andreas m. p. archiepiscopus Goritiensis. Franciscus Xaverius archiepiscopus Leopolien- sis ritus Iatini.
Ludovicus m. p. archiepiscopus Colocensis et Bacsiensis.
Bartholomaeus episcopus Tergestinus-Iustino- politanus.
Alexander m. p. episcopus Csanadiensis. Philippus episcopus Yarmiensis. Ludovicus, episcopus Leontopolitanus et vicarius apostolicus in regno Saxoniae. Oeorgius episeopus Parentinus et Polensis.
A Iosephus Greorgius Strossmayer m. p. episcopus Bosnensis et Syrmiensis. Ioannes Henricus, episcopus Osnabrugensis. Stephanus m. p. episcopus M. Yaradinensis La- tinorum.
Sigismundus m. p. episcopus Quinque-Ecclesien- sis.
Michael Eogarasy episcopus Transsilvaniensis. Ioannes Ranolder episcopus Yeszprimiensis. Ignatius Mrak episcopus Marianopolitanus et Marquettensis.
Iosephus Aloysius m. p. episcopus Tarnoviensis. Grregorius Michael archiepiseopus Leopoliensis ritus armeni.
Ioannes Chrysostomus Kruesz 0. S. B. archi- abbas S. Martini *. Georgius Smiciklas episcopus Crisiensis.
B Identica alla precedente fu la risposta dei cardi- nali presidenti a questa seeonda rimostranza, meno le poche parole relative alla data ed ai soscrittori della lettera, le quali furono variate cosl = la lettera in data delli 4 corrente indirizzata loro dal- V eminentissimo signor cardinale arcivescovo di Praga ed altri 21 prelati della Germania: == La risposta fu comunicata verbalmente dal segretario del conci- lio all' eminentissimo cardinale Schwarzenberg con preghiera che la partecipasse altresi ai suoi colleghi.
1 Elapsis aliquot diebus, abbas Sanoti Martini in monte Pannoniae explicavit et explicando excusavit et retractavit suam subscriptionem, datis ad secretarium concilii sequentibus litteris :
Excellentissimo ac reverendissimo domino Iosepho Pessler episcopo Sancti Hippolyti, seeretario sacri concilii etc. etc. — Romae.
g Excellentissime et reverendissime domine episcope et secre- tarie sacrosancti concilii! Domine gratiosissime!
Episcopi Hungariae de bonis suorum fidelium moribus solliciti, collapsae in quibusdam punctis diseiplinae consulturi unanimi consensu in id convenerunt, ut quasdam petitiones disciplinam ecclesiasticam concernentes sanctissimo patri filiali cum pietate et reverentia substernerent.
Horum episcoporum consiliis ipse quoque interfui, ceu abbas iurisdictione quasi episcopali gaudens, et poitiunculam gregis Domini in eodem regno Hungariae pascens. Instrumentum petitionum praememoratarum, in consessu perlectum consensu meo probavi; quod proxime nitidius describi subscriptioneque nominum roboratum sanctissimo patri exhiberi oportebat.
Dum itaque instrumentum hoc, ipse quoque subscripturus exspeetarem, allatum est ad me aliud, quasi fortuito, docu- mentum, quod ego nunquam legi, de quo uullam praeviam noti- tiam habui, nec habere potui. Erat hora vespertina octava, ego vero per decursum diei diris doloribus capitis divexatus legendi nec tempus nec animum habebam; sed firmiter utiqne de eo persuasus quod instrumentum illud ipsum, nec aliud esset, quam quod dudum desiderabam, arrepto calamo, simpli- eiter subscripsi. D At vero me in errore versatum fuisse a viris fide dignis post plures primum dies edoetus sum, qui affirmabant: docu- mentum a me subscriptum protestationem quamdam continere nonnullorum reverendissimorum concilii patrum contra ordinem procedendi a sanetissimo Domino nostro per constitutionem apostolicam Apostolieis Mteris novissime stabilitum!
Iam cum huius instrumenti nullam praeviam notitiam habuerim, nec consiliis patrum illud conficientiuni interfuerim, neque protestationi eiusmodi consensurus unquam fuissem: mei nominis subscriptio utpote praeter et contra omnem intentionem facta, vim respectu huius instrumenti approbativam habere om- nino non potest.
Credo autem officii mei esse, ut hanc meam declarationem scripto expressam exeellentiae vestrae reverendissimae con- signem. Dignetur eam aequi bonique consulere, et subserip- tionem meam, de qua sermo est, omnino nullam et invalidam suo loco declarare.
De caetero perenni devotionis cultu maneo excellentiae vestrae reveiendissimae humillimus servus.
Eomae apud Sanctum Calixtum, die 11» martii 1870.
Ioannes Chrysostomus Kruesz 0. S. B. archiabbas Sancti Martini de sacro monte Pannoniae NuIIius,
29 ANIMADYERSIOtfES IN NOVUM DECRETUM A NONNULLIS PATRIBUS EXHIBITAE 30
c.
Eminentissimi ac reverendissimi praesides!
Officii nostri esse duximus, ad decretum datum die 20 februarii 1870, quo norma tractandi negotia in synodo praescribitur, aequentes declarationes tradere :
Ad § 11.
1° Hecessarium esse censemus, ut priusquam finis discussionibus imponatur, uni saltem patri, si postuletur, facultas fiat exponendi ratiorves, quae «ontra finem discussionum adducendae videntur.
2° Censemus fas non esse, ut, contradicentibus quinquaginta ad minimum patribus, finis discussio- num decernatur.
8° Ubi agitur de controversiis fidei sive de de- -finiendo dogmate, unicuique episcopo tamquam testi et iudici in rebus fidei liberum esse debet, ut semel saltem, si velit, secundum quod ex conscientia iudicat, «ententiam suam exponat.
Ad § 13 et 14.
1° Principium in § 13 adoptatum, quo omnia et singula decernuntur per suffragia simpliciteT maiora, nequit adhiberi in decretis dogmaticis.
2° Ut decretum synodale, quo res dogmatica definitur, legitimum et validum sit, requiritur omnium episcoporum ortiiodoxorum consensio seu unanimitas moraliter sumpta. Haec conditio pro conoilio Yati- cano magis urgenda esse videtur, cum ad ferenda suffragia tot patres admissi sint, de quibus non constat evidenter, num iure tantuin ecclesiastico an etiam iure divino ipsis votum decisivum competat.
3° Non solum de integro schemate, sed etiam •de singuiis schematis capitibus suffragia oretenus per verba placet vel non placet ferenda sunt.
4° In suffragiis ad normam § 14 ferendis per- missum esse debet patribus, qui conditionem aliquam adiiciendam existimant, ut hane conditionem non solum scripto tradere, sed etiam una cum suffragio oretenus proferre valeant.
Existimamus hisce animadversionibus eo maius pondus inesse, quia desumptae sunt ex ipsa rerum natura et ox ea praxi, quam in conciliis oecumenicis ecclesia immutabiliter observavit, quarum proinde observatio adeo eonnexa est cum ea libertate et forma, quibus decretum synodale in rebus fidei ferendum est, ut omitti non possit, quin ipse valor synodalis et oecumenici decreti vel nullus vel dubius reddatur.
Romae, die 11° martii 1870.
Maximilianuslosephus m. p. archiepiscopus Salis-
burgensis Germaniae primas.
Gregorius, archiepiscopus Monacensis et Eri-
singensis.
Paulus archiepiscopus Coloniensis.
Henricus episcopus Wratislaviensis.
Guilelmus Emmanuel, episcopus Moguntinus.
Carolus Ioann^s, episcopus Sangallensis.
Ioannes Yalerianus m. p. episcopus Budvicensis.
Carolus Iosephus episcopus Rottenburgensis.
Pancratius episcopus Augustanus Yindelicorum.
Adolphus, episcopus Agathopolitanus i. p. i.
Eduardus lacobus, episcopus Hildesiensis.
Yalentinus "Wiery, episcopus Chircensis.
Matthias episcopus Trevirensis.
Iacobus Stepischnegg m.p. episcopusLavantinus.
Responsum viva voce per secretarium coneilii relatum archiepiseopo Salisburgensi vid. sub Iittera b.
La risposta dei cardinali presidenti fu identica a quella usata per le due precedenti rimostranze. Soltanto si soppressero in essa i numeri 3° e
A4° perche estranei alle domande contenute nella presente lettera, e si variarono Ie parole relative alla data ed ai soscrittori della lettera medesima, nel modo seguente : „in data delli 2 marzo corrente indirizzata loro da quattordici vescovi della Ger- mania." Tale risposta poi si comunico verbalmente dal segretario del concilio all' arcivescovo di Salis- burgo.
di).
Eminentissimis concilii praesidibus.
Ante et extra omnem schematum discussionem, mea conscientia iudicis premeretur, si non libere, ut decet episcopum, meam mentem aperirem et exonerarem circa quae acta sunt et aguntur in con- cilio.
1° Me non arbitror liberum, et libertas certe essentialis est iudiciario muneri.
Non sum liber, in coetu deliberante qui suum
B tractandi modum votiva libertate eligere debuisset,
et cui imposita est desuper prior regula motus
ingenuos constringens, posterior dein magis ac
magis libertati adversa.
Kon sum liber, quia deputatio pro postulatis imposita fuit auctoritative, et aliae deputationes fictive electae sunt per suffragia imposita.
Hbn sum liber, quia iam et ante omnem deli- berationem maioritas constituitur quam dicunt passi- vam, reverentiali timore pressam, et etiam minia, talis estrumor, oppressam.
Non sum liber, quia permittitur, et non vitu- peratur, ut clerus secundi ordinis sententia sua sen- tentiam nostram determinet; quia, si impugnamus schemata proposita, dilaceramur ab ephemeridibus nimio favore gaudentibus, quae ephemerides sus- citant contra nos et clerum et populum nostrum.
Liberum est aliis suam exprimere -opinionem,
C et laudibus extolluntur, sed non liberum est nobis
nostram dicere sententiam, quin a clamoribus vulgi,
et etiam a collegarum incursu opprimemur (sic!).
Liberum est aliis proponere thema, et audiuntur; nos thema proposuimus, et non mentio quidem fit de nobis.
Liberum est aliis indueere et ingerere dogma . . . non liberum est nobis etiam inopportunitatem con- sulere
Equidem habuimus libertatem loquendi . . . sed quibus conditionibus? loqui, et non audiri; loqui, et non audire ; loqui ad satietatem et taedium, quia verbum emittebatur sine alterna vice defensionis et impugnationis, sine discussione quae lucem faciat, sine obiurgatione et animadversione, ita ut qui veniam loquendi postulabant pro instanti discep- tatione, remittebantur ad tempus futurum; ita ut silentium imponeretur libertati discussionis ; ita ut D talis iudex extra quaestionem in uno sensu vagam benigne toleraretur, et talis iudex in contrario sensu disserens acriter obiurgaretur.
Illo agendi modo tres menses consumimus (sic!) per opacam noctem laborantes et nihil operantes.
2° Quod gravius est, posteriores regulas con- scientia mea non potest omnino admittere. — Esto, quod de scripto demus nostras animadversiones, licet ille modus incognitus fuerit traditioni et praxi conciliorum; licet ille modus non iilustret quae- stionem, quia unus non docetur ab alio, sicut fit sermone ad omnes.
Concessis omnibus quae possumus concedere, iam conscientia clamat contra tres regulas.
Olamat contra assensionem dandam canonibus in globo propositis; quia si unus tantum canon dis-
i) Tabulam ineditam profero ex schedis privatis Fraiicisci Le Courtier episcopi Moutis Pessulani, ubi asservatur sub nuinero IV.
31
A. SESSIONES PUBLICAE ET CONOREGATIONES GENERALES
32
plicet, iam vel omnes canones qui placent reiiciendi a erunt ut unus atnoveatur, vel unus qui displieet admittetur ne reiiciantur caeteri, — quod valde libertati suffragiorum adversatur.
Clamat conscientia contra suffragia danda per sedentes et surgentes, quia talis modus nunquam fuit in ecclesia usurpatus, quia constatari difficillime potest, quia contagioni obnoxius est, et sic liber- tati plenae obstat.
Clamat conscientia contra definiendos canones fidei per maioritatera numericam, quia in re tanti momenti et ubi agitur de anathemate et poena se- parationis ab ecclesia Cbristi, et a salute aeterna,
semper fuit laudatissima praxis requirere consensum moraliter unanimem,
3° Tria haec, nullo modo a nobis admittenda, si contra reclamationem nostram et officium strietum conscientiae nostrae servarentur, et a regulis im- positis non eliminarentur, iam declarare necesse foret, nos non posse, in hisce angustiis, actis con- cilii adlaborare, nosque totis viribus tunc protestari contra quidquid fieret, stabiliretur, declararetur, definiretur in conciiio, sine nobis, contra nos, et sub talium regularum regimine.
[f Pranciscus Le Courtier episcopus Montis Pes- sulani.l
XV. DISCUSSIO SCHEMATIS REFORMATI CONSTITUTIONIS DE FIDE GATHOLIGA.
1.
Monitum. quo patribus mittitur schema primae
constitutionis dogmatioae de fide catholica
reformatum.
1870 martii 14.
Mittitur adiectum huic monito sehema primae constitutionis dogmaticae reformatum, una cum re- latione eorum, quae de eo in peculiari deputatione pro rebus ad fidem pertinentibus deliberata sunt. Peria VI huius hebdomadae, die 18 currentis men- sis, hora nona matutina, in aula concilii habebitur proxima congregatio generalis, in qua iuxta num. 7 decreti diei 20 februarii anni currentis fiet discussio huius schematis reformati. Reverendissimi patres, qui de eodem schemate loquendi veniam rogare voluerint, dabunt secretario nomina sua in scripto, cum ex- pressa declaratione, utrum de toto schemate in ge- nere, an de quibusdam eius partibus loqui velint. Initium fiet a diseussione generali, et cum haec terminata fuerit, agetur de prooemio seorsim, et pariter seorsim de quovis capite una cum canonibus, qui ad singula capita referuntur, iuxta ordinem pro- cedendo.
E secretaria concilii Vaticani die 14 martii 1870. Iosephus episcopus Sancti Hippolyti secretarius.
2.
Schema reformatum constitutionis dogmatioae de fide oatholioa patrum examini propositum.
Pius episcopus servus servorum Dei sacro approbante concilio ad perpetuam rei memoriam.
Cum aeternus Dei Patris Pilius Dominus noster Iesus Ohristus ecclesiae suae dilectae omnibus diebus usque ad consummationem saeculi se adfuturum esse promiserit; nullo unquam tempore destitit ei adspirare docenti, operanti suffragari et benedicere, opitulari praelianti, periclitanti praesto esse. Qua sane benignitate ipsius ac providentia factum est, ut ex oecumenicis omnibus conciliis, et ex Tridentino nominatim amplissima in universam catholicam familiam utilitas dimanaverit. Hinc enim sanctissima religionis dogmata pressius definita et uberiusex- posita, haereticorum errores profligati aususque cohi- biti, ecclesiastica disciplina restituta firmiusque san- cita, promotum in clero scientiae pietatisque studium ac parata adolescentibus sacrae militiae educandis collegia, publici mores instaurati, fideles christiana doctrina accuratius exculti, crebriorque passim ad- ductus sacramentorum usus. Hinc etiam arctius membra capiti fuere coniuncta, novoque vigore mystico Christi corpori indito, sanctitas eius fota fuit, aucta foecunditas, multiplicatae religiosae familiae salutaribus quibusque operibus devotae, alia atque alia invecta christianae pietatis instituta,
stimulique praesertim additi zelo dilatandi, constanti nisu ad ipsam sanguinis effusionem producto, Christi
B regnum ad universum orbem.
Dum tamen istaec emolumenta et alia complura a divina clementia, per ultimam maxime synodum oecumenicam, ecclesiae impertita, gratissimo, uti par est, animo recolimus ; nequimus gravissime non dolere, et ampliorem fructum interceptum, et im- manem malorum molem eorum culpa excitatam, qui vel plane contempserunt eiusdem sanctae sy- nodi auctoritatem, vel sapientissima saltem eius neglexere decreta.
Nemo siquidem ignorat, proscriptas a Tridentinis patribus haereses, quae, vivo ecclesiae magisterio reiecto, privati cuiusvis iudicio religiosas res com- mittebant, sponte sua in multiplices discordesque sectas fuisse discissas, quae tandem apud plurimos Christi fide subversa et deleta, sacras ipsas litteras, quas antea christianae doctrinae fontem unicum iudicemque supremum asserebant, impio ausu sym-
C bolis inanibus merisque commentis aecensere non erubuerunt. Cum autem aedificantes ita reprobaverint lapidem illum angularem, illudque suffoderint funda- mentum, praeter quod aliud ponere nemo potestT Christum Iesum Salvatorem nostrum, factum est, ut fidei ductu destituti sibique relicti, ea invexerint opinionum et philosophicorum systematum monstra, mythismi, rationalismi, indifferentismi nomine desig- nata, quae in unam demum coalescentes errorum congeriem, naturalismum ediderunt. Quae sane impiissima doctrina, heu nimis hodie late vulgata, utpote natura sua supernaturali ordini plane repug- nans, adversa fronte christianam religionem adoritur ;, submotoque omnium Conditore, Salvatore ac Domino Christo ab humanarum rerum moderamine et im- perio, mysterium iniquitatis novissimis consumman- dum temporibus iam nunc complere conatur. Menti- bus autem potita, pro vario cuiusque ingenio em
D in pantheismi, materialismi, atheismi barathrum coniicit ; ipsamque rationalem inficiata naturam ho- minis, omnem iusti rectique normam subvertit, et. humanae societatis fundamenta quatit et diruit.
Impia vero huiusmodi peste impune grassante,. fieri vix potuisset, quin complures etiam ex ecclesiae filiis ea non inficerentur, et catholicus sensus, dimi- nutis passim veritatibus, non obliteraretur. Et sane tristissima ostendit experientia, multos peregrinis hisce nebulosisque doctrinis circumventos et captos, naturam cum gratia, scientiam humanam cum divina fide sic commiscere, atque ita pervertere verum dogmatum sensum, quem tenet et docet ecclesia, ut integritatem sinceritatemque fidei ad extremum adduxisse discrimen comperiantur.
Iamvero quomodo materna ecclesiae viscera non commoveantur miserando isto tot animarum casu, et increbrescente quotidie frequentioris naufragii. periculo? Si Deus vult omnes homines salvos fieri;
33 SCHEMA REFORMATUM CONSTITUTIONIS DOGMATICAE DE PIDE CATHOLICA 34
et ad agnitionem venire veritatis ; si Christus venit A ad participanda scilicet bona divina, quae rationis
in mundum, ut salvum faceret quod perierat, et filios Dei, qui erant dispersi, congregaret in unum ; nonne ecclesia populorum omnium mater ab ipso eonstituta, quae omnibus propterea debitricem se novit lapsos erigere, labantes sustinere, revertentes amplecti, bonos confirmare et ad meliora incitare conabitur? Profecto nec unquam ipsa defuit officio sibi credito, nee facere unquam poterit, quominus testetur palam atque denunciet veritatem, quae omnia sanat; illud sibi praeceptum esse non igno- rans: „Spiritus meus, qui est in te, et verba mea, qua'e posui in ore tuo, non recedent ab ore tuo amodo et usque in sempiternum1".
Cum itaque nos, inhaerentes decessorum nostro- rum vestigiis, pro apostolico munere nostro nunquam docere ac propugnare omiserimus catholicam verita- tem perversasque reprobare doetrinas; in praesen
comprehensionem excedunt; siquidem; Oculus non vidit, nec auris audivit, nec in cor hominis ascendit, quae praeparavit Deus iis, qui diligunt eum. (ICor. II, 9.)»)
Haec porro supernaturalis revelatio, secundum universalis ecclesiae fidem, a sancta Tridentina sy- nodo novissime declaratam, „integra continetur in libris scriptis tam veteris quam novi Testamenti, et sine scripto traditionibus." Qui quidem libri integri, prout in eiusdem concilii decreto recensentur, et in vulgata latina editione habentur, cum omnibus suis partibus pro sacris et canonieis suscipiendi sunt. Eos vero ecclesia non propterea pro sacris et ca- nonicis habet, quod auctoritate sua approbati sint, licet sola humana industria concinnati; aut ideo dumtaxat, quod revelationem sine errore contineant ; sed ideo, quod Spiritu Sancto inspirante conscripti,
tiarum, sedentibus nobiscum et iudioantibus universi B Deum habent auctorem, atque ut tales ecclesiae orbis episcopis in hanc oecumenicam synodum per apostolos traditi sunt.
auctoritate nostra in Spiritu sancto congregatis,
freti Dei verbo scripto et tradito, uti ab ecclesia
catholica sancte custoditum et genuine expositum
accepimus, ex hac Petri cathedra in conspectu om-
nium salutarem Christi doctrinam profiteri et decla-
rare constituimus, adversis erroribus, potestate nobis
ab omnipotente Deo tradita, proscriptis atque dam-
natis.
Caput I.
De Deo rerum omnium creatore,
Sancta Romana catholica ecclesia credit et con-
fitetur, unum esse Deum verum et vivum, crea-
torem caeli et terrae, omnipotentem, providissimum
aeternum, immensum, intellectu ac voluntate omnique
perfectione infinitum; qui cum sit una, singularis,
simplex omnino et incommutabilis substantia, prae-
dicandus est ab hoc mundo re et essentia distinctus, C tutem esse supernaturalem, qua, Dei aspirante et
Quia vero, quae sancta Tridentina synodus de interpretatione divinae scripturae, „ad coercenda petulantia ingenia", salubriter deerevit, a quibusdam hominibus prave exponuntur, idem decretum reno- vantes, hanc eius mentem esse definimus, ut in rebus fidei et morum is pro vero Scripturae sensu habendus sit, quem tenuit ac tenet sancta mater ecclesia.
Caput III. De fide. Cum homo a Deo tanquam supremo suo auctore et Domino totus pendeat, et ratio creata increatae rationi penitus subiecta sit, plenum intellectus et voluntatis obsequium, revelante se Deo, fide prae- stare tenemur. Hanc vero fidem, quae humanae salutis initium est, ecclesia catholica profitetur vir-
in se et ex se beatissimus, et super omnia, quae praeter ipsum sunt et concipi possunt, ineffabiliter excelsus.
Hic solus verus Deus bonitate sua et omnipotenti virtute, non ad augendam suam beatitudinem, nec ad acquirendam sed ad manifestandam perfectionem suam per bona, quae creaturis impertitur, liberrimo consilio, „simul ab initio temporis utramque de nihilo condidit creaturam, spiritualem et corporalem, angelicam videlicet et mundanam, ac deinde humanam quasi communem ex spiritu et corpore constitutam."2
Caput II.
De revelatione.
Eadem sancta mater ecclesia tenet et docet,
Deum, rerum omnium principium et finem, naturali
humanae rationis Iumine e rebus creatis certo cog-
adiuvante gratia, vera esse credimus, quae divinitus revelata sunt, non ob intrinsecam, quam perspicia- mus, rerum veritatein, sed propter auctoritatem Dei revelantis, qui nec fallere nec falli potest. Est enim fides, testante apostolo, argumentum non apparen- tium.2
Ut nihilominus fidei nostrae obsequium rationi consentaneum esset, voluit Deus cum internis Spiri- tus sancti auxiliis externa iungi revelationis suae argumenta, faeta scilicet divina, atque imprimis miracula et vaticinia, quae cum Dei omnipotentiam et sapientiam Iuculenter commonstrent, divinae locutionis signa sunt certissima et omnium intelli- gentiae accommodata. Quare scriptum legimus: „llli autem profecti praedicaverunt ubique, Domino cooperante, et sermonem confirmante, sequentibus signis"8. Et rursum: „Annuntiate, quae ventura
nosci posse; eo quod invisibilia ipsius a creatura D sunt in futurum, et sciemus, quia dii estis vos,"4
mundi per ea, quae facta sunt, intellecta conspiciuntur (Rom. I, 20): placuisse autem eius sapientiae et bonitati, alia, eaque supernaturali via seipsum et voluntatis suae aeterna decreta humano generi reve- Iare, multifariam multisque modis olim loquendo patribus in prophetis, novissime vero nobis in Pilio (Hebr. I, 1).
Huic divinae revelationi tribuendum quidem est, ut ea, quae in rebus divinis humanae rationi per se impervia non sunt, in praesenti quoque generis humani conditione ab omnibus expedite, firma certi- tudine et nullo admixto errore cognosci possint. Non hac tamen de causa revelatio absolute necessaria dicenda est, sed ideo quia Deus ex infinita bonitate sua ordinavit hominem ad finem supernaturalem,
1 Is. 69. 21.
2 Conc. Later. IV. c. 1. Firmiter.
COSCIL. GHNEBAI,. TOOT7S LI.
[Mansi, XXII, 981.]
Licet autem non crederemus, nisi videremus esse credendum,5 atque adeo fidei assensus nequaquam sit modus animi caecus, et ab intellectus operatione disiunctus; „nemo tamen evangelicae praedicationi consentire potest, sicut oportet ad salutem conse- quendam, absque illuminatione et inspiratione Spiri- tus sancti, qui dat omnibus suavitatem in assentiendo et credendo veritati" 6. Quare fides ipsa in se, etiamsi nondum per charitatem operetur, donum Dei, et actus eius opus est ad salutem pertinens, quo homo liberam praestat ipsi Deo obedientiam, gratiae eiusr cui resistere posset, assentiendo et cooperando.
i Cf. S. Thom. Summ. p. 1, q. 1, a. 1 ; p. 2. 2, q. 2, a. 3 et 4. a Hebr. XI, 1. s Marc. XVI, 20. * Is. XLI, 23.
5 S. Tliom. Summa p. 2. 2, q. 1, a. 4 ad 2. « Syn. Araus. II, can. 7. [Mansi, VIII, 714 a/j
3
35
A. SESSIONES PUBLICAE ET CONGREGATIONES GENERALES
36
Porro fide divina et catholica ea omnia credenda sunt, quae in verbo Dei scripto vel tradito con- tinentur, et ab ecclesia sive solemni iudieio sive ordinario magisterio credenda proponuntur.
Haec illa est fides, sine qua impossibile est piacere Deo, et ad filiorum eius consortium perve- nire. Quare sicut nemini unquam sine illa contigit iustificatio, ita nemo, nisi in ea perseveraverit usque ad finera, vitam aeternam assequetur. Ut autem liuic officio veram fidem amplectendi in eaque con- stanter perseverandi satisfacere possemus, Deus per Pilium suum unigenitum ecclesiam instituit, suaeque institutionis manifestis notis instruxit, ut custos et magistra verbi revelati ab omnibus facile agnoscere- tur. Ad nullam enim religiosam societatem praeter solam catholicam ecclesiam ea pertinent omnia, quae ad evidentem fidei christianae credibilitatem tam multa et tam mira divinitus sunt disposita. Quin etiam ecclesia per se ipsa magnum quoddam et perpetuum ost motivum credibilitatis et divinae suae legationis testimonium irrefragabile.
Quo fit, ut ipsa veluti „signum levatum in na- tiones"1, et ad se invitet, qui nondum orediderunt; et filios suos certiores faciat, firmissimo niti funda- mento fidem, quam profitentur. Cui quidem testi- monio efficacius etiam subsidium accedit ex superna virtute. Siquidem piissimus Dominus errantes gratia sua adiuvat, ut ad agnitionem veritatis venire possint; et eos, quos de tenebris transtulit in admirabile iumen suum, in hoc eodem lumine ut perseverent, gratia sua confirmat, non deserens, nisi deseratur. Quocirca minime par est conditio eorurn, qui per caeleste fidei donum primae veritati adhaeserunt, ac eorum, qui ducti opinionibus humanis, falsam religionem sectantur; nam nullam unquam iustam habere possunt causam mutandi, aut in dubium revocandi fidem, qui eam sub ecclesiae magisterio susceperunt. Quae cum ita sint, gratias agentes Deo Patri, qui dignos nos fecit in partem sortis sanctorum in lumine, tantam nenegligamus salutem, sed aspicientes in auctorem fidei et consummatorem lesum, teneamus spei nostrae indeclinabilem con- fessionem,
Caput IY.
De flde et ratione.
Hoc quoque perpetuus eeclesiae catholicae con- sensus tenuit et tenet, duplicem esse ordinem cog- nitionis, non solum principio, sed obiecto etiam distinctum : principio quidem, quia in altero naturali ratione, in altero fide divina cognoscitur; obiecto autem, quia praeter ea, ad quae naturalis ratio per- tingere potest, credenda nobis proponuntur mysteria in Deo abscondita, quae, nisi revelata divinitus, inno- tescere non possunt. „Deum enim nemo vidit un- quam : Unigenitus Pilius, qui est in sinu Patris, ipse enarravit."2 Quocirca apostolus, qui a gentibus Deura per ea, quae facta sunt, cognitum esse testa- tur, disserens tamen „de gratia et veritate, quae per Iesum Christum facta est"3, pronuntiat: „Loqui- mur Dei sapientiam in mysterio, quae abscondita est, quam praedestinavit Deus ante saecula in gloriam nostram, quam nemo principum huius sae- culi cognovit : nobis autem revelavit Deus per Spiri- tum suum. Spiritus enim omnia scrutatur, etiam profunda Dei"4. Et ipse Unigenitus confitetur Patri, „quia abscondit haee a sapientibus et pru- dentibus, et revelavit ea parvulis"5.
Ac ratio quidem, fide illustrata, cum sedulo, pie
1 Is. XI, 12. a Ioann. I, 18. 3 Ioaiia. I, 17. * I Oor. II, 7-9. 8 Matth. XI, 25.
A et sobrie quaerit, aliquam, Deo dante, mysteriorum intelligentiam assequitur, eamque fmctuosissimam, tum ex eorum analogia quae naturaliter cognoseit, tum e mysteriorum ipsorum nexu inter se et cum fine hominis ultimo; nunquam tamen idonea red- ditur ad ea perspicienda instar veritatum, quae proprium ipsius obiectum constituunt. Divina enim mysteria ipsa sua natura intellectum creatum sic ex- cedunt, ut etiam revelatione tradita et fide sus- cepta, ipsius tamen fidei velo contecta et quadam quasi caligine obvoluta maneant, quamdiu in hae mortali vita peregrinamur a Domino. „Per fidem enim ambulamus, et non per speoiem"1.
Yerum etsi fides sit supra rationem, nulla tamen unquam inter fidem et rationem vera dissensio esse potest: cum idem Deus, qui mysteria revelat et fidem infundit, animo humano rationis lumen indi- derit; Deus autem negare seipsum non possit, nec
B verum vero unquam contradicere. Quamobrem inanis huius pugnantiae species non potest nisi inde nasci, quod vel fidei dogmata ad mentcm ec- clesiae intellecta et exposita non fuerint, vel opi- nionum commenta pro rationis effatis habeantur. „Omnem igitur assertionem veritati illuminatae fidei contrariam omnino falsam esse definimus"2. Porro ecclesia, quae una cum apostolico munere docendi, mandatum accepit custodiendi depositum fidei, ius etiam et officium divinitus habet, „falsi nominis scientiae oppositiones" 8 proscribendi. Quapropter omnes christiani fideles huiusmodi opiniones, quae fidei doctrinae contrariae esse cognoscuntur, maxime si ab ecclesia reprobatae fuerint, non solum prohiben- tur eas tanquam legitimas scientiae conclusiones de- fendere, sed imo pro erroribus, qui fallacem veritatis speciem prae se ferant, habere tenontur omnino. Neque solum fides et ratio inter se dissidero
C nunquam possunt, sed opem quoque sLA mutuam ferunt, cum recta ratio fidei fundamenta demonstret, eiusque lumine illustrata rerum divinarum scientiam excolat ; fides vero rationem ab erroribus iiberet ac tueatur, eamque multiplici cagnitione instruat. Qua- propter tantum abest, ut ecclesia humanarum artium et disciplinarum culturae obsistat, ut eam multis modis iuvot atque promoveat. Kec ipsa vetat, ne hae disciplinae in suo quaeque ambitu propriis utantur principiis, sed hoc tantum cavet, ne divinae doctrinae repugnando errores in se suscipiant, aut fines proprios transgressae ea, quae sunt fidei, oc- cupent et perturbent. Neque enim fidei doctrina, quam Deus revelavit, velut philosophieum inventum proposita est humanis ingeniis perficienda, sed tan- quam divinum depositum Christi sponsae tradita fideliter custodienda et infallibiliter declaranda. Hinc sacrorum quoque dogmatum is sensus per-
D petuo est rotinendus, quem semel declaravit sancta mater ecelesia, sive communi suo magisterio sive solemni definitione ; pec unquam ab eo sensu, altioris intelligentiae specie et nomine, recedendum. „Cres- cat igitur et multum vehementerque proficiat, tam singulorum, quam omnium, tam unius hominis, quam totius ecclesiae, aetatum ac saeculorum gradi- bus, intelligentia, scientia, sapientia: sed in suo dumtaxat genere, in eodem scilicet dogmate, eodem sensu, eademque sententia"*.
CANDNES. I. De Deo rerum omnium creatore. 1. Si quis unum verum Deum visibilium et in- visibilium creatorem negaverit; anathema sit.
1 II Oor. V, 7.
2 Oonc. Lat. V bulla Apostolioi regiminis.
3 I Tim. VI, 20.
* S. Vino. Lir. Common. n. 38. [Migue, Patr. Lat, L, 668.]
37 SOHEMA REFORMATUM CONSTITUTIONIS DOGMATICAE DE PIDE CATHOLICA 38
2. Si quis praeter materiam nihil esse affirmare A charitatem operatur, gratiam Dei necessariam esse ;
non erubuerit; anathema sit.
3. Si quis dixerit, unam esse Dei et rerum om- nium substantiam vel essentiam; anathema sit1.
4° Si quis non confiteatur, mundum resque omnes, quas continet, secundum totam suam substantiam a Deo ex nihilo esse productas;
aut Deum dixerit non voluntate ab omni neces- sitate libera, sed tam necessario creasse, quam ne- cessario amat seipsum;
aut mundum ad Dei gloriam conditum esse nega- verit; anathema sit.
Monitos insuper omnes volumus, ut caveant sibi ab eorum fraude, qui ad obtegendam doctrinae suae impietatem, sanctissimis nominibus Trinitatis, Incarnationis, Redemptionis, Resurrectionis aliisque abutuntur, veneranda christianae religionis mysteria ad perversissimos pantheismi sensus detorquentes.
II. De revelatione.
1. Si quis negaverit, Deum unum et verum, Creatorem et Dominum nostrum, per ea, quae facta sunt, naturali rationis lumine ab homine certo cognosci posse; anathema sit.
2. Si quis dixerit, fieri non posse, aut non ex- pedire, ut per revelationem divinam homo de Deo cultuque ei exhibendo edoceatur; anathema sit.
3. Si quis dixerit, hominem ad cognitionem, quae naturalem superat, divinitus evehi non posse, sed ex seipso ad omnis tandem veri et boni posses- sionem iugi profectu pertingere posse et debere; anathema sit.
4. Si quis Saerae Scripturae libros integros cum omnibus suis partibus, prout illos sancta Tridentina synodus recensuit, pro sacris et canonicis non sus- ceperit, aut eos divinitus inspiratos esse negaverit ; anathema sit.
III. De fide.
1. Si quis dixerit, rationem humanam ita inde- pendentem esse, ut fides ei a Deo imperari non possit; anathema sit.
2. Si quis dixerit, fidem divinam a scientia natu- rali, quae veritatem religiosam aut moralem pro obiecto habeat, non distingui, ac propterea ad eam non requiri, ut revelata veritas propter auctoritatem Dei revelantis credatur; anathema sit.
3. Si quis dixerit, fieri non posse, ut revelatio divina externis signis reddatur credibilis, ideoque sola interna cuiusque experientia homines ad fidem moveri; anathema sit.
4. Si quis dixerit, miracula nuJla fieri posse, proindeque omnes eiusmodi narrationes, etiam in Sacra Scriptura contentas, inter fabulas vel mythos ablegandas esse;
aut miracula certo cognosci nunquam posse, nec iis divinam religionis christianae originem rite pro- bari; anathema sit.
5. Si quis dixerit, fidem, qua christiani evangeli- cae praedicatiom consentiunt, non esse nisi per- suasionem necessariis scientiae humanae argumentis inductam ;
aut tantummodo ad fidem vivam, quae per
1 Quoniam aliqui reverendissimorum patrum postularunt, ut in reprobatione errornm diversae pantheismi species nota- rentur, sequens proponitur canon, si sacro concilio postulationi annuere placuerit, hoc loco inserendus.
Si tpis dixerit, res finitas omnes aut certe spirituales e divina substantia emanasse;
aut divinam essentiam sui manifestatione vel evolutione fleri omnia;
aut denique Deum esse ens universale seu indeflnitum, quod determinando se constituat rerum universitatem in ge- nera, species et individua distinctam; anathema sit.
anathema sit.
6. Si quis dixerit, parem esse conditionem fidelium atque eorum, qui ad fidem unice veram nondum pervenerunt, ita ut fideles catholici licite possint fidem, quam sub ecclesiae magisterio iam susceperunt, assensu suspenso in dubium vocare, donec demonstrationem scientificam credibilitatis et veritatis fidei suae absolverint; anathema sit.
IV. De fide et ratione.
1. Si quis dixerit, in revelatione divina nulla vera et proprie dieta mysteria contineri, sed uni- versa fidei dogmata posse per rationem rite excultam e naturalibus principiis intelligi et demonstrari; anathema sit.
2. Si quis dixerit, disciplinas humanas tractan- das esse nulla prorsus revelationis supernaturalis
B habita ratione ; aut harum diseiplinarum conclu- siones, etiamsi doctrinae catholicae repugnent, ab ecclesia pro.scribi non posse; anathema sit.
3. Si quis dixerit, licitum esse tenere vel tra- dere opiniones ab ecclesia damnatas, dummodo ne sint damnatae tanquam haereticae; anathema sit.
4. Si quis dixerit, fieri posse, ut dogmatibus ab ecclesia propositis aliquando, secundum progressum scientiae, sensus tribuendus sit alius ab eo, quem intellexit et intelligit ecclesia; anathema sit.
Itaque supremi pastoralis nostri officii debitum exequentes omnes Christi fideles et maxime, qui praesunt vel docendi munere funguntur, per viscera Iesu Christi obtestamur, nec non eiusdem Dei et Salvatoris nostri auctoritate iubemus, ut ad hos errores e sancta ecclesia eliminandos et purissimae fidei lucem pandendam studium et operam conferant. 0 Quoniam vero satis non est, haereticam pravi- tatem devitare, nisi ii quoque errores diligenter fugiantur, qui ad illam plus minusve accedunt; omnes officii monemus, servandi constitutiones et decreta, quibus pravae eiusmodi opiniones, quae istic diserte non enumerantur, ab hac sancta sede proscriptae et prohibitae sunt.
3.
Eatio in priori schemate dogmatico emendando a patribus deputatis servata.
I. Generalis procedendi modus.
Perlectis et expensis illis, quae sive in congrega- tionibus generalibus de schemate observata, sive scripto ad deputationem allata erant, prima patrum deputatorum cura fuit, ut cognoscerent, quis potissi- mum schematis emendandi modus reverendissimorum D concilii patrum votis suaderetur. Omnibus perpensis pa.tribus deputatis visum est, ut doctrina in schemate proposita retineretur, ratio vero eam proponendi immutaretur. De quo cum singuli sententiam suam voce et scripto exposuissent, tribus e deputatione electis demandatum est, ut secundum illam normam schema in meliorem formam redigendum curarent, habita simul ratione illorum, quae circa quaedam doctrinae capita a' reverendissimis concilii patribus animadversa erant. Quo labore peracto, singula capita in deputatorum congressu discussa, nec nisi secundum novas animadversiones perpolita, collectis suffragiis approbata sunt.
In forma igitur sehematis haec immutata sunt:
1° Exhibetur prius doctrina catholica, deinde errores ei adversantes notantur.
2° Hac de causa in ipsa constitutionis inscrip- tione vocabula „contra multiplices errores ex ratio- • nalismo derivatos" suppressa sunt: unde iam necesse
3*
39
A. SESSIONES PUBLIOAE ET CONOKEGATIONES OENERALES
40
non erat, varia doctrinae capita per relationem, quam ad rationalismum habent, connectere.
3° Ut tamen haec capita interno aliquo nexu coniungi facilius possent, pro „doctrina catholica" scriptum est „fide eatholica". Quae enim in primis capitibus, de Deo rerum omnium creatore et de revelatione, proponuntur, pertinent ad ea, quorum cognitio fidem anteeedit, sive ad praeambula fidei; deinde agitur de fide ipsa eiusque ad rationem respectu; postremo de praecipuis quibusdam fidei dogmatibus et maxime de mysteriis, scilicet de Sanctissima Trinitate, de hominis origine et natura, elevatione et lapsu, de Yerbo incarnato et de gratia Redemptoris.
Yisum autem est, materiam hanc amplam in duas constitutiones dividere, quarum prior, quae nunc proponitur, de fide catholica generatim, altera de nonnullis fidei catholicae obiectis singillatim ageret.
4° Cum a doctrina catholica, non ab erroribus incipiatur, quaedam prioris schematis capita in unum redigere licuit, quando videlicet errores in illis reii- ciendi eidem veritati opponuntur.
5° Aliorum conciliorum exemplo subnexi sunt canones, ut tanto facilius, quid doctrinae catholicae adversetur, cognoscatur, atque errores studiosius et sanctius a fidelibus evitentur.
6° Postremo cura fuit, ut animadversionibus de stylo satisfieret.
II. De singulis schematis partibus. Prooemium. Ad obsecundandum desiderio plurium reveren- dissimorum patrum placuit prooemium paullo amplius praemitti, quo post commemoratos concilii Triden- tini, ultimi oecumenici, laetos fructus, errores, qui postea lapsu temporis nati et sparsi sunt, ob oculos ponerentur, atque ita tum finis concilii Yaticani in universum, tum proprius constitionum dogmaticarum scopus indicaretur. Qui scopus esse non potest, ut fidei dogmata, de quibus agitur, plene declarentur, sed quatenus necessarium est ad fideles praemu- niendos contra errores, qui hac aetate nostra maxime grassantur.
Caput I.
In hoc capite de Deo rerum omnium creatore ea prae reliquis dieuntur, quae ad varias pantheismi species reprobandas apta sunt. Proponuntur autem tamquam fidei dogmata, quoniam a concilio insti- tuenda non est disceptatio cum Atheis et Pantheistis, sed doctrina catholica fidelibus declaranda.
Caput II.
§ 1. Definitio haec, Deum per res creatas ra- tionis lumine eerto cognosci posse, et canon ei respondens necessaria visa sunt, non solum propter traditionalismum sed etiam propter errorem late serpentem, Dei existentiam nullis firmis argumentis probari nec proinde ratione certo cognosci.
Quod vero ad traditionalismum pertinet, satis visum est, principium ponere, quo efficaciter ex- cluderetur. Principium autem, quod statuitur, hoc est: in hominis natura rationali potentiam esse, Deum per res creatas certo cognoscendi. Iam vero qui diceret, fieri prorsus non posse, ut homo etsi expeditam habeat facultatem ratiocinandi, sine posi- tiva de Deo tradita doctrina, ad Dei certam notitiam perveniat; is illud principium negaret. Quaestio autem, utrum aliqua institutio necessaria sit ad hoc, ut homo ad rationis usum perveniat, non attingitur.
Etsi in canone legatur vocabulum creator; non ideo definitur, creationem proprie dictam ratione demonstrari posse; sed retinetur vocabulum, quo
A Scriptura hanc veritatem revelans utitur, nihil ad eius sensum determinandum adiecto1.
§ 4. De sacrorum librorum inspiratione tenetur doetrina concilii Plorentini et Tridentini, atque illud tantum reiicitur. quod eidem aperte adversatur. Etenim concilium Tridentinum (sess. IY) agendo de libris veteris et novi testamenti, Deum dicit utrius- que testamenti „auctoremu, eo sane sensu, quo Flo- rentinum (in decreto pro Iacobitis), ad quod patres Tridentini respiciebant, „eundem Deum utriusque testamenti auctorem" dixerat. Plorentinum autem, quo sensu Deum auctorem appellet, explicans addit: „Quoniam eodem Spiritu sancto inspirante utriusque testamenti sancti locuti sunt, quorum libros suscipit et veneratur ..."
Dum concilium Tridentinum statuit, non lieere Scripturam interpretari „contra eum sensum, quem tenuit et tenet sancta mater ecclesia", satis indicat,
B illum sensum esse verum et pro vero habendum ; addit enim continuo: „Cuius (ecclesiae) est iudicare de vero sensu et interpretatione Scripturarum." Unde etiam in professione fidei a Pio IY edita, forma positiva dicitur: „Sacram Scripturam iuxta eum sensum, quem tenuit et tenet sancta mater ecclesia, cuius est iudicare de vero sensu et jnterpretatione saerarum Scripturarum, admitto."
Quae a concilio Tridentino de unanimi consensu patrum dicuntur, praemissa illa explicatione, plu- rium, non omnium patrum deputatorum sententia, hic praeteriri poterant, quia unanimis consensus patrum et ecclesiae sensus eatenus in idem recidunt, quod cognito unanimi patrum consensu etiam ecele- siae sensus cognoscitur. Etenim unanimis ille con- sensus patrum ecclesiae sensum et fidem testatur, et ecclesia semper professa est, se patrum vestigiis insistere et doctrinae unanimi inhaerere.
C
Caput III et IY.
Animadversionibus videtur esse satisfactum.
Cum in § 1 capitis IV duplex cognoscendi ordo etiam ex eo distinguitur, quod in „altero per rationem naturalem," in altero per „fidem divinam" cognos- catur, non asseritur, a fide rationem sic excludi, ut credendi actus non sit actus ipsius intellectus, Sed id asseritur, in altero ordine intervenire tantum principia homini seu rationi propria, in altero etiam principium infusum, quo intellectus ad exercendum fidei actum elevatur seu idoneus redditur.
4.
Congregatio generalis trigosima.
1870 martii 18.
Feria sexta die 18 martii 1870 hora nona matu- tina, in conciliari aula Yaticanae patriarchalis basili- D cae, generalis eminentissimorum patrum congregatio habita est ; cui interfuerunt sexcenti triginta novem patres, nempe 41 cardinales, 7 patriarchae, 113 archi- episcopi, 432 episcopi, 4 abbates nullius dioecesis, 15 abbates generales sive praesides congregationum ordinum monasticorum usum mitrae habentes, 23 generales et vicarii generales, quorum omnium nomina, quae per assignatores locorum accurate descripta fuerunt, exhibet indiculus patrum trigesi- mae congregationis generalis, qui inter acta con- cilii asservatur.
Ob mortem2 aliquorum ex reverendissimis patri- bus et ob querelas et excusationes aliorum a respec- tivis commissionibus legitimas habitas et in con- gregatione generali approbatas, assignatores locorum
1 A magnitudine enim speoiei et creaturae cognoscibiliter poterit creator horum videri. Sap. XIII, 5. s Hanc periodum omisit editio Vaticana.
41
CONGREGATIO GENERALIS TRIGESIMA 18 martii 1870
42
novam et accuratiorem eorumdem distributionem iussu eminentissimorum praesidum fecerunt.
Reverendus pater dominus Garolus AllemandLavi- gerie archiepiscopus Aigerianus missam lectam cele- bravit. Qua absoluta, et recitata oratione Adsumus Domine etc, eminentissimus primus praeses sic patres allocutus est:
„Reverendissimi patres, antequam inehoetur dis- cussio schematis reformati de fide catholica, quod hodie examini patrum propositum est, praemittenda est relatio iudicum excusationum, qui iuxta litteras apostolicas Multiplices inter diei 27 novembris 1869 num. V offieio suo functi aliqua ad congregationem generalem referenda proposuerunt. Reverendus dominus subsecretarius ista ex ambone recitabit."
Tunc subsecretarius ambonem aseendens haec perlegit: „Eminentissimi praesides, eminentissimi ac reverendissimi patres, reverendissimus dominus episcopus Adamantinus in Brasilia gravibus ex causis, praesertim ob spirituales ecclesiae suae necessitates impeditus, quominus sacro huic concilio interveniat, absentiam suam debite exeusavit, et procuratorem suum constituit reverendissimum dominum episcopum Sancti Sebastiani Fluminis Ianuarii. Iudices excusa- tionum causas absentiae sufficienter probatas cen- ■suere."
Lectione absoluta, eminentissimus primus praeses dixit: „Reverendissimi patres, qui absentiam reve- rendissimi episcopi Adamantini inde satis excusatam agnoscunt, surgendo assensum suum manifestent."
Et surgentibus undique patribus, eminentissimus primus praeses addidit: „Excusatio praedicti epis- copi absentis sufficiens agnita est a congregatione generali."
Tunc subsecretarius hanc aliam relationem per- legit:
„Plures concilii patres ob urgentes ecclesiarum suarum necessitates, sive spirituales, sive temporales, veniam a concilio discedendi absque obligatione redeundi petierunt, scilicet reverendissimi patres: 1° Georgius Smiciklas, episcopus Crisiensis Ruthe- norum in Croatia; 2° Ioannes Quinlan, episcopus Mobiliensis in statibus foederatis Americae septen- trionalis; 3° Iacobus Etheridge, episcopus Toronen- sis, vicarius apostolicus Guyanae anglicae; 4° Patri- tius Lynch. episcopus Carolopolitanus in statibus foederatis Americae septentrionalis ; 5° Iacobus Roosevelt Bayley, episcopus Eevarcensis in statibus foederatis Americae septentrionalis ; 6° Aloisius Kobes, episcopus Methonensis, vicarius apostolicus Senegambiae ; 7° Ioannes Mac-Gill, episcopus Rich- mondensis in statibus foederatis Americae septen- trionalis; 8° Augustus Maria Martin, episcopus JSatchitochensis in statibus foederatis Americae septentrionalis ; 9° Franciscus Baillargeon, archi- episcopus Quebecensis, etiam ratione infirmitatis gravioris.
„Horum omnium eausam discedendi, in eccle- siarum suarum necessitatibus sitam, satis fundatam atque probatam *agnoverunt reverendissimi iudices excusationum, eorumque petitionem exaudiendam suaserunt."
Huius quoque relationis lectione absoluta, emi- nentissimus primus praeses patribus dixit : „Reveren- dissimi patres, postquam causae, ob quas praedicti episcopi veniam a concilio discedendi petierunt, iudicibus excusationum satis fundatae et probatae visae sunt, reverendissimi patres, qui has causas sufficere censent, ut venia discedendi eisdem tribua- tur, surgendo assensum suum manifestent."
Surgentibus autem undique patribus, eminentissi- mus primus praeses ait: „Causa discedendi probata est a congregatione."
A Post haec sic patres allocutus est: „Reveren- dissimi patres, discussioni schematis reformati pri- mae constitutionis dogmaticae, quae nunc inscribitur de /ide catholica,1 praemittitur relatio facienda per reverendissimum dominum Ioannem Simor, archi- episcopum Strigoniensem et primatem Hungariae, qui nomine deputationis specialis pro rebus ad fidem pertinentibus exponet viam et rationem, quam ipsa deputatio secuta est in exequendo munere eidem
. commisso. Igitur reverendissimus dominus primas Hungariae ascendat ambonem."
BELATIO
reverendi patris domini Ioannis Simor archiepiscopi
Strigoniensis et primatis Bungariae.
Eminentissimi ac reverendissimi praesides, emi- nentissimi ac reverendissimi patres.
Quod felix, faustum fortunatumque sit, alteram B periodum discussionum nostrarum in generalibus congregationibus hodie inchoamus. Difficilis sane et multum salebrosa provincia obtigit eis huius coneilii patribus, qui vestro suffragio delecti fuerunt ut res fidei, rogatis vestris sententiis, huic sacrosancto oecumenico concilio propositas denuo ad trutinam sumerent, et examinatas rursum sapien- tissimo vestro iudicio substernerent.
Depositum enim fidei illibatum custodire atque conservare, ita ut ex eodem nec iota unum, nec apex unus aut pereat aut vero immutetur, hoc est praecipuum ecclesiae munus et officium. Discipli- naria obiecta pro temporum, rerum et personarum circumstantiis mutari possunt; fides vero ipsa immu- tabilis est sicut immutabilis est Deus, a quo procedit. Hic est illud tenendum quod dicit sanctus Paulus apostolus2: Fundamentum aliud nemo potest ponere, quam guod positum est, quod est Iesus Christus; hic C nec quod libet etiam licet; hic illud genuinum est quod est antiquum, immo antiquissimum ; hic illud valet Yincentii Lirinensis, dum dicit, ecclesia nove dicit et non dicit nova. Depositum fidei, inquam, custodire et conservare, hoc est praecipuum ecclesiae munus atque officium; atque hic est etiam lapis lydius, ad quem errores, qui de tempore ad tempus surgunt et sanam veramque Iesu Christi et ecclesiae doctrinam pervertere moliuntur, exigit et exactos eidemque repugnantes reiicit ac damnat.
Deputatio patrum pro rebus fidei constituta in limine primi sui laboris, quem vobis praesentat, non potuit quin vos, reverendissimi patres, in Iesu Christo salutaret, et quin vobis rationera redderet villicationis suae. Praestitit quidem hoc deputatio, ex parte saltem, ope adnotationum schemati huic adnexarum, praestitit, inquam, quae debttit, ut nimirum iussui sanctissimi domini nostri in constitutione apostolica D Multiplices inter expresso responderet. Restat vero insuper ut idipsum praestet vivae vocis oraculo per me ob suam erga vos reverentiam, per me inquam cui hanc spartam nec desideranti nec volenti con- tulit. Primam partem primi schematis originarii recepistis; et haec prima pars constituit obiectum discussionum in hac et forte etiam in futuris gene- ralibus congregationibus. Primam partem recepistis ideo quia sic disposuerunt eminentissimi cardinales congregationum generalium praesides, quibus vigore decreti die 20 februarii huius anni editi ius est schemata8 vel integre vel vero sehematum tantum partes discussioni generalium congregationum pro- ponendi.
Quid, iam quaeritis, praestitumestinhocschemate quoad primam partem originarii schematis, super
1 Vide supra ool. 31 C.
2 I Corinto. III, 10. * Notae stenographicae liabent sohema.
43
A. SESSIONES PUBLICAE ET CONGREGATIONES GENERALES
44
quo tam longas in hacce aula habuimus discussiones? Deputationis patrum ea fuit mens, ut quantum fieri posset, postulatis ac votis illorum reverendissimorum patrum, qui in hacce aula viva voce super schemate originario constitutionis dogmaticae de fide enun- ciaverunt, vel vero qui scripto tenus mentem suam deprompserunt, ut, inquam, quantum fieri posset, eorum postulatis atque votis omnino religiose morem gereret.
Omnes nostis quod paucis immo paucissimis demptis vix non omnes patres in eo convenerunt, ut primum illud originarium schema quoad suam substantiam, id est quoad doctrinam in illo conten- tam, et quoad errores qui in sehemate illo condem- nabantur, retineretur. Huic postulato satisfactum est; atque ideo in hoc novo reformato schemate eadem doctrina proponitur, quae fuit in originario schemate, iidem errores condemnantur, qui condem- nati fuerunt in eodem priori schemate.
Postulatum fuit deinde a multis reverendissimis patribus qui prolocuti sunt, ut schemati constitutionis dogmaticae praemitteretur prolixius aliquod pro- oemium cum respectu ad statum religioso-moralem christiani populi inde a temporibus concilii Triden- tini usque ad nostra tempora. Et etiam huic postu- lato satisfactum est prouti schema ipsum, et in specie prooemium illi praemissum prolixius lueulenter comprobat : placuit nempe deputationi concilium hocce Yaticanum caeteris oecumenicis conciliis, in specie vero ultimo generali concilio Tridentino con- nectere, atque ideo recensere vel saltem innuere salutares illos fructus, qui ex concilio Tridentino per Dei gratiam in ecclesiam redundarunt. Sed simul non potuit deputatio non commemorare etiam illa mala quae exinde enata sunt, quod illi quidem, contra quos concilium Tridentinum celebratum fuit, huius concilii canones et decreta penitus respuerint, quodve in multis etiam regionibus inter catholicos concilii huius Tridentini decreta, in quantum illa ad refor- mationem morum ac disciplinae referuntur, itidem aut recepta non fuerint, aut vero tardius fuerint neglecta.
Postulatum deinde fuit ut manente eadem sub- stantia schematis, id est ut manente eadem doctrina quae fuit in primo schemate, et manente eadem errorum condemnatione, schema quoad formam mu- taretur; et quidem mutaretur ita ut primo propo- neretur in capite semper doctrina ecclesiae catholi- cae vera et genuina, subiungerentur deinde singulis capitibus canones, in quibus oppositi doctrinae catho- licae errores condemnarentur. Iam quod attinet ad formam seu potius ad ordinem inter declarationem doctrinae catholicae et inter expositionem et con- demnationem errorum, hoc respectu, reverendissimi patres, magnam in historia conciliorum deprehendi- mus varietatem, pro varietate nimirum specialis finis quem intendit aliquod concilium, et pro ratione errorum qui condemnati fuerunt. Quando res age- batur cum haeresibus, quae errores suos clare in suis symbolis proposuerunt, et quando ecclesiae propositum fuit contra hasce haereses catholicam doctrinam distinctius atque amplius proponere ; tunc semper concilia sic processerunt ut primo clare amplius proponerent doctrinam ecclesiae catholicae, deinde autem errores oppositos appositis canonibus condemnarent. Hoc factum fuit in pluribus conciliis orientalibus ; hoc factum fuit in speciein concilio etiam Tridentino, utut, quemadmodum vobis paulo post dicam, non constanter. Quando vero ecclesiae res fuit non cum haeresibus, quae suos errores per symbola proposuerunt, et reddiderunt notissimos, sed quando ecclesiae res fuit cum erroribus, qui oriebantur ex speculatione magis philosophica et
A theologica, atque ideo cum erroribus magis involutis, magis intricatis; tunc concilia primo exposuerunt errorem illum, condemnaverunt, et in eodem ipso capite deinde ecclesiae catholicae doctrinam errori condemnato oppositam exposuerunt et declaraverunt; ita prorsus sicut non in omnibus, sed tamen in pluri- bus originarii nostri schematis capitibus factum fuit. Eamdem hanc procedendi rationem deprehenditis in duobus magnis conciliis, nempe in magno Late- ranensi IV cap. Damnamus, et in concilio Late- ranensi V, ubi philosophorum aliquorum seetae, et philosophorum aliquorum errores speculativi per concilium condemnati fuerunt. Quando autem is fuit specialis concilii finis, ut tantum errores anathemate feriret, ut errores tantum condemnaret^ tunc concilia nullam praeposuerunt doctrinam cano- nibus, sed canones tantum condiderunt, et in hisce canonibus condemnaverunt errores, et ex ecelesiae
B catholicae doctrina pauca verba, aliqua tantum de- prompserunt, ut rationem redderent, cur errores con- demnaverint. Et hanc procedendi methodum repe- rietis, reverendissimi patres, in conciliis Milevitano II et in Arausicano, in quibus nulla proponitur doctrina, conduntur canones, et in hisce canonibus errores condemnantur.
Quamcumque iam ex hisce tribus formis, ex his procedendi methodis deputatio adoptavisset, quam- cumque secuta fuisset, numquam a formis ab ecclesia receptis recessisset. Sed quia vestrum, reveren- dissimi patres, illud postulatum fuit, ut in hoc con- cilio oecumenico Vaticano proeederetur ad hunc morem, sicut processit concilium Tridentinum in specie, nimirum ut primo doctrina ecclesiae propo- neretur, deinde autem adiungerentur canones, in quibus condemnarentur oppositi catholicae doctrinae errores; vestro huic postulato satisfactum est, quam-
0 vis videamus quod nec concilium quidem Triden- tinum constanter eidem formae, eidem methodo inhaeserit. Legatis enim caput de canonicis Scriptu- ris, legatis caput de invocatione sanctorum, legatis caput de indulgentiis, et deprehendetis quod in hisce capitibus concilium ipsum Tridentinum prae- mittit primo expositionem errorum, deinde autem proponit catholicam doctrinam quin adiungat ca- nones : in his enim capitibus nullos videmus adiunc- tos esse canones.
In hoc schemate sicut in primo schemate eadem quoque doctrina continetur, cum eaedem veritates proponantur, iidemque errores condemnentur. Con- demnatos deprehenditis ergo hic non tantum athei- stas, naturalistas, pantheistas, ontologistas, deistas; sed condemnatos etiam errores qui sunt aliquarum scholarum, aliquorum scholae magistrorum errores. De eo quaerebatur utrum errores hi condemnandi
D veniant per concilium Vaticanum oecumenicum. Sci- tis, reverendissimi patres, in quonam nexu adhuc ante centum annos universitates et scholae fuerint cum ecclesia catholica. Adhuc illo tempore omnes universitates catholicae, omnes ferme scholae gloria- bantur se esse filias ecclesiae, erant sub immediata vigilantia et directione praepositorum ecclesiae; scholae istae erant magno subsidio et magno prae- sidio ad expositionem et defensionem fidei catholi- cae : et fuisset impossibile, ut in hisce scholis errores proponerentur tales, quales modo in scholis pro- ponuntur. A centum enim et aliquot annis scholae nunc non sunt sub vigili cura, sollicitudine atque directione ecclesiae; scholae nunc non sunt prae- sidia ad explicationem et defensionem ecclesiae catholicae; scholae subiectae non sunt auctoritati et vigilantiae ecclesiae. Seholarum earum professores sunt officiales status publici; ab hisce ipsis depen- dent ipsae sicut dependent Iibri scholastici, sicut
45
CONGREGATIO GENERALIS TRIGESIMA 18 martii 1870
46
dependet omnis raethodus docendi. Hinc factum A deputatio illius est mentis quod stylus hic repurgari
■est, quod etiam magistros scholarum catholicarum, immo hinc inde etiam magistros scholarum theo- loo-icarum invaserunt principia protestantica auto- nomiae scientiae et independentiae scientiae ab -auctoritate fidei, ab auctoritate ecclesiae. Atque hinc factum est, ut in varios eosque perniciosos errores circa fidem prolapsi sint etiam magistri scholarum, qui deinde per ipsam sanctam apostoli- cam sedem condemnari debuerint, per apostolicam sedem in specie, propterea quia isti magistri auctori- tatem episcoporum respuerunt tamquam ministri status publici: episcoporum auctoritas circa illos nihil profecit, sed summa auctoritas summi pontificis intervenire dobuit.
Quamvis autem errores hi speculativi esse vi- deantur, ex ordine per speculationem philosophico et thoologico, et quamvis necdum aliquem ut dicunt
adhuc, et longe melior reddi non possit quam vere hicce occurrit. Praecipua res est, reverendissimi patres, ut inquirere, ut diligenter discutere velitis an doctrina, quae in hisce quatuor capitibus con- tinetur, sit vera, genuina, sincera ecclesiae catholi- cae doctrina. Posteaquam in hanc veritatem inqui- sivistis, caetera omnia sunt accidentalia, caetera omnia sunt exigui negotii. Erit facile ea quae vobis visa fuerint in hocce schemate adhuc modificari atque reformare. Super hac re contendite ut con- veniatis utrum doctrina, quam hic in isto schemate deputatio proponit, utrum illa doctrina sit vere catholica. Et haec sunt, reverendissimi patres, quae vobis ex mandato deputationis. cuius ego quoque vestro suffragio membrum sum, vobis proponenda habui.
Si vestra patientia adhuc admiserit, libenter in
ruricolarum infecerint, tamen sunt periculosi. quem- B singularia et in specialia etiam descendam, propo-
admodum episcopi regionum illarum coram deputa- tione saepius proposuerunt. Hine necessarium fuit errores hosce aeque condemnare, ut norma aliqua stabiliretur, qua omnes catholici docti et eruditi in suis speculationibus philosophicis et theologicis (hasce enim impedire ecclesia absolute non vult) inter limites sanae doctrinae continerentur, et in futurum ab huiusmodi errandi periculis praeservarentur.
Cum, reverendissimi patres, postulaveritis ut propositae doctrinae catholicae adiicerentur canones, atque in hisce canonibus errores oppositi doctrinae «atholicae condemnarentur, habotis canones in hocce schemate. Nihil difficilius est quam canonem con- dere: in hisce canonibus condendis deputatio sum- mam adhibuit solertiam et diligentiam, primum ideo ne plus diceret quam dicere oportuit: scitis onim quod ecclesia catholica numquam dogmata vel in
nendo vobis quaenam doctrinae capita et correspon- dentes hisce doctrinae capitibus canones, contra quosnam in specie errores capita ita sicut canones directa fuerunt.
Caput I, de Deo rerum omnium creatore. Breviter hic proponitur catholica doctrina eeclesiae de Deo rerum omnium creatore, quatenus illa opponitur atheis, naturalistis, pantheistis, deistis et ontologistis etiam. Deistae feriuntur per .illud verbum provi- dissimum id est providentissimum ; ontologistae aeque ferieudi erant, qui nempe docent quod universa per se considerata non differant ab ipso Deo. et quos sacrae Inquisitionis Officium die 4 sep- tembris anni 1861 condemnavit.
Secunda paragraphus huius capitis apponitur contra eosdern nominatim errores, sed etiam contra eos qui catholicam ecclesiam calumniantur, dum
conciliis definiat nisi sit necessarium. Quousque dog- C docet mundi creationem esse propter gloriam Dei,
mata in pacifica possessione sunt, illo usque ecclesia nihil definit; sufficit modus ordinarius credendi, pro- fitendi, custodiendi, conservandi illibate doctrinam catholicam. Ergo ne plus diceretur quam necessa- rium sit. Sed secundo etiam propterea attendendum fuit, ut in canonibus errores sub eo formali conceptu condemnarentur, sub quo formali conceptu in capiti- bus doctrina proponitur. Ebstis enim quod theologi hunc veluti canonem interpretationis doctrinae in conciliis propositae assumpserint ; ubi nempe doc- trina per concilium in capite aliquo proposita dubium vel ambiguum sensum fundit. ibi hunc sensum ex- plicandum et interpretandum esse ex canone, qui respondet huic doctrinae, Caeterum an tanti canones quanti hic in isto schemate occurrunt necessarii sint; an reete necessarium sit ut cuilibet capiti ctiam verbi gratia primo canones subiungantur, hoc
quasi nempe Deum sisteret suae propriae utilitatis et sui proprii commodi studiosum, et quasi nempe ecclesia negaret finem operantis fuisse bonitatem suam, sicut catechismus concilii Tridentini dicit, ut nempe bonitatem suam ereaturis impertiretur : contra hos errores diriguntur canones. Hunc autem poste- riorem errorem nempe illorum, qui ecclesiam catho- licam ealumniantur propter doctrinam suam, qua dicit mundum creatum fuisse propter gloriam Dei, Deum creasse mundum propter gloriam suam, istum errorem habuit etiam schola aliqua, quam noscitis, quae venit nomine scholae Giintherianae.
Canon primus dirigitur contra omnes errores; canon secundus contra materialistas; canon tertius dirigitur contra pantheistas et ontologistas ; canon quartus contra eosdem, nempe materialistas et pantheifijtas; canonis quarti § 2a contra errores
diiudicare dependet a vestro sapientissimo iudicio. D Gfintherianos ; § 3a contra Hermesianos et Giinthe-
Deputatio suae obligationis esse novit canones appo- nere ideo ut vestro desiderio, vestroque postulato satisfiat.
Postulatum deinde fuit, reverendissimi patres, ut modus dicendi in primo schemate quem habui- mus immutetur, ut stylus aliter reformetur, nempe repurgetur a pulveribus scholasticis, ut ecclesia in hocce Vaticano concilio non loquatur in tono discep- tantis cum suis discipulis magistri, sed loquatur cum maiostate et loquatur in tono miserentis super erro- ribus filiorum suorum matris. Essentialis forma omnis conciliaris coustitutionis in primis est, ut doctrina cathoiica sub sua etiam speeiali catholica ratione vere, genuine et sineere proponatur: atque cteputatio eam habet firmissimam convietionern, quod
rianos; monitum autem contra pantheistas. Hic recogitate, sicut etiam dicitur in ipsis adnotationi- bus, in eo patres deputationis videbantur omnes convenire, quod sufficiat principalem errorem pan- theistarum canone aliquo configere, speciales autem species pantheistarum ot speciales pantheistarum errores insuper habere. Ideo etiam isti canones [V. eos pag. 37, adnot. 1] non sunt illati in corpus canonum, sed adiuncti sunt, ut vos iudieetis utrum inferendi sint in eorpus canonum, an vero penitus exmittendi sint.
Caput II, de revelatione. Capitis principium diri- gitur contra traditionalistas, sed etiam dirigitur contra illum errorem. qui late in Germania pro- pagatus est, eorum nempe qui dicunt rationem per
nac parte vestro desiderio vestroque postulato satis- se nihil cognoscore sed tantum percipere. Quomodo iecit. Quod attinet autem ad stylum ipsum, nec autem traditionalistae per caput et correspondentem deputatio credit stylum hune mutari non posse, nec canonem feriantur, repetere nolo, cum ea clare ex-
47
A. SESSIONES PUBLICAE ET CONGREGATIONES GENERALES
48
ponantur in adnotationibus. Pars altera huius primi [l. principii] capitis dirigitur contra naturalistas, quemadmodum etiam paragraphus quae sequitur, in cuius prima parte adstruitur utilitas et necessitas revelationis sic dietae formalis, in parte posteriori autem adstruitur necessitas absoluta revelationis for- malis, quam necessitatem, sicut nostis, naturalistae et rationalistae negant. In paragrapho huius capitis tertia indicantur fontes revelationis, et ad calcem ex- ponitur catholicae ecclesiae doctrina de inspiratione. Quidnam hoc in capite statuatur et quid in canone, ex adnotationibus patet; patet nimirum quod in hoc schemate nihil novi de inspiratione dicatur et quod deputatio plane nihil novi in specie dicere voluerit, sed liberum reliquerit scholis disputare de modo inspirationis, et, ut scholae loquuntur, de extensione inspirationis. In ultima paragrapho proponit schema, quomodonam decretum concilii Tridentini de inter- pretatione sacrarum Scripturarum intelligi debeat.
Canones qui huic secundo capiti apponuntur, primus contra traditionalistas, secundus et tertius contra naturalistas, deinde de sacris Scripturis.
Sequitur caput III, de fide. Paragraphus prima dirigitur contra scholam Hermesianam et contra aliquos recentiores theologos: paragraphus autem secunda dirigitur contra illos, qui reiectis criteriis ad cognoscendum et probandum factum revelationis idoneis, unice provocant ad experientiam, ad sensum internum religiosum, ad testimonium spiritus, ad immediatam certitudinem fidei, qui proinde valorem et necessitatem motivorum credibilitatis, quae mira- cula et prophetiae indicant, negant vel ad summum veluti subsidia aliqua admittunt, si fides iani prae- cesserit. Errorem hunc, prout noscitis, iam Inno- centius XI condemnavit; et iterum condemnatus fuit error iste per sacram Inquisitionem anno 1840 ; errorem esse hanc opinionem declaravit etiam sanc- tissimus dominus noster.
Parapraphus quae sequitur : Licet autem, dirigitur contra Hermesium et Hermesianos, qui dicunt gra- tiam supernaturalem ad fidem non esse necessariam, et dicunt etiam, voluntatem in assentiendo veritati non esse liberam. Quae sequitur paragraphus: Porro fide divina, dirigitur contra illos, qui dicunt illud solum credendum esse quod concilium definivit, et non etiam illud quod ecclesia docens dispersa una- nimi consensu tamquam divinitus revelatum prae- dieat ac docet. Deinde constituitur et docetur necessitas fidei, et indicatur deinde ubi fides vera inveniatur contra illos, qui dicunt catholicos sicut et protestantes, suspenso assensu, in motiva credi- bilitatis fidei suae inquirere posse et debere, ideo- que catholicorum conditionem eamdem esse ac prote- stantium quoad certitudinem et constantiam fidei.
Canon primus capitis III est contra recentiores philosophiae cultores, qui dicunt fidem imperari non posse. Canon secundus contra eosdem, et scholam Hermesianam. Canon tertius contra errorem, quem modo vobis dixi. Canon quartus, ubi agitur de miraculis, contra pantheistas et in specie contra aliquos Germanos, quorum nomina recensere hie nolo. Canon quintus contra scholam Hermesianam: quemadmodum etiam canon sextus contra illam, et contra alios errores, sicuti reverendissimi episcopi Germaniae dixerunt, Iate in Germania propagatos.
Caput IV. In hocce capite proponitur doctrina contra semirationalistas, seu potius contra semi- supernaturalistas, qui dicunt omnia quae per revela- tionem communicantur, per suam rationem ex interna communicatorum necessitate cognoscere, adeoque propria vereque dicta mysteria in catholica ecclesia non dari. Deinde dirigitur contra eos, qui ad podium celeberrimi Germaniae philosophi sedentes dicunt
A inter fidem et scientiam pugnam irreconciliabilem existere, et existere debere: deinde contra eos qni negant ecclesiae catholicae ius esse falsi nominis scientiae oppositiones proscribendi, et licere tenere catholicis etiam veritates fidei non solemniter defini- tae contrarias, etiamsi contrarias esse constet ex ordinario ecclesiae magisterio.
Canones hic occurrentes, primus contra scholam sic dictam GHintherianam, secundus et tertius contra eamdem, quemadmodum etiam quartus.
Haec vobis habui proponenda, reverendissimi patres, et dum finio, hoc operatum, hunc laborem vestro iudicio sapientissimo commendo, quo illud expendere velitis, postea autem statuere quod vobis in Domino nostro Iesu Christo videbitur.
Tunc eminentissimus primus praeses sic patres allocutus est: B „Reverendissimi patres, inchoabitur iam examen propositi schematis de fide catholica. Iuxta numerum YII decreti diei 20 februarii discussio fiet primum de schemate generatim spectato, priusquam ad singulas eius partes deveniatur. Ideo cum nunc haec prima discussio generalis incipiat, reverendissimi patres, qui veniam loquendi petierunt, se cohibeant intra eos limites, qui per discussionem generalem ex rei natura oratoribus praefiguntur, ne evagentur ad particularia sive in prooemio sive in singulis capitibus aut canonibus contenta, de quibus postea locus erit disserendi, cum successive de prooemio seorsim, ac pariter seorsim de capite primo, seorsim de capite secundo et sic deinceps tractabitur.
„Nomina reverendissimorum patrum, qui veniam
Ioquendi petierunt, ut animadversiones suas super
schemate generatim spectato congregationi generali
proponerent, reverendus dominus subsecretarius ex
C ambone recitabit."
Ambonem subsecretarius ascendens sequentem tabellam perlegit:
„Nomina reverendissimorum patrum, qui veniam loquendi petierunt, ut animadversiones suas super schemate generatim spectato congregationi generali proponerent.
„Reverendissimi patres : Paulus Ballerini, patri- archa Alexandrinus, Yincentius Tizzani, archiepis- copus Nisibenus, "Vincentius Spaccapietra, archi- episcopus Smyrnensis, Aloisius Moreno, episcopus Eporediensis, Iacobus Ginoulhiac, episeopus Gratia- nopolitanus, Thomas Michael Salzano, episcopus Tanensis."
Deinde ad ambonem successive vocati sunt'. patriarcha Alexandrinus, archiepiscopus Nisibenus, archiepiscopus Smyrnensis et episcopus Eporediensis.
Patriarcha Alexandrinus ad sedem praesiden-
D tialem accedens declaravit, se nihil animadvertendum
habere super schemate generatim spactato, sed tan-
tummodo super eiusdem particularibus capitibus.
Renuntiavit igitur veniae Ioquendi quam obtinuerat.
OBATIO
reverendi patris domini Vincentii Tizzani
archiepiscopi Nisibeni *.
Nemo vestrum, reverendissimi patres, ignorat me inter primos locutum fuisse pro reformando sche- mate de fide, atque nonnulla adnotasse, quae ma- xima mea consolatione in novo schemate nobis pro- posito reperio adducta. Certe dum primum perie- gerem reformatum schema de fide, gavisus sum et
i Argumentum: „Archiepiscopus Nisibenus se e primis fuisse, ait, qui schema reformandum dixerunt, et opus depu- tationis pro rebus Mei generatim spectatum in omnibus appro- bare, suo loco, cum specialis discussio fiet, nonnullas animadver- siones propositnrum."
49
CONGRECATIO GENERALIS TRIGESIMA 18 martii 1870
50
congratulatus sum iis, qui operam huic reformationi A hodie, ut de schemate in genere loquamur, ita ut
dederunt: et quemadmodum reformandum esse di- xeram, ita et honestas et veritatis amor me impellit, ut dicam bene ac laudem reformatum schema in genere; in specie etiam nonnulla certe suo tempore essent adnotanda. In hoc enim schemate reformato illud adinvenitur, quod maxime desideratur in iis schematibus, quae de fide pertractant.
Stylum enim reperio dignum Romanae sedis, et illa praefulget maiestas sermonis, quae decet aposto- Kcam sedem, et quae constanter refulsit in bullis ac litteris apostolicis sanctissimi et amantissimi nostri pontificis Pii IX. Reperio in hoc schemate ordinem logicum, quem certe desideravi in primo schemate: et cum ordo idearum habeatur, facili ratione a le- gentibus cognoscitur, quid voluerint patres Yaticani concilii dicere, docere et exponere. Adinvenio prae caeteris usum sacrarum Scripturarum, quarum auc-
super lectum Procustis novi martyrii genus dis- cumbere videamur. Timeo non immerito ne mihi a vobis, reverendissimi patres, dicatur: in vanum ergo laboras, si omnia tibi probata apparent quae facta sunt : te requiescere, et nos tecum requiescere satius est. Vere quidem super omnem modum: at omne tulisse punctum, cum ipsorum sapientiorum venia dicam, nulli in rebus humanis est datum. Pro- fecto cum de capitibus peculiaribus dicendum erit, quaedam sunt observanda et notatu digna, non ut grammaticorum ferulis utamur, quas sanctus Augu- stinus spernendas sibi duxit, sed ut ad veritatem (sunt praeter eiusdem patris verba) declaran- dam et defendendam omnia melius conferre pos- sint. Scripsit enim antiquissimus ecclesiae doctor, iis qui veritatis assertores defensoresque sunt, ne- cessarias esse vocabulorum distinctiones et explana-
toritate nituntur, et niti continuo debent una cumBtiones: nam accurata illorum notitia destituti com-
patrum auctoritate dogmata definienda. Quapropter cum ex universo id videam peractum ad rem fuisse, in genere laudo schema, ac pro mea sententia illud accepto. Placuit vero quam maxime prooemium, in quo nonnulla verba sunt inserta, quae satis super- que demonstrant coniunctionem animorum episco- porum cum Romano pontifice, ut videant fideles universi orbis, nos non perfunctorie hic agere, sed una cum pontificis Romani auctoritate et communi omnium consensu pertractare gravissima negotia.
Quare concludo : schema in genere pro mea sen- tentia est retinendum et acceptandum; et precor ut quam citius ad suffragium patrum deveniat.
ORATIO
reverendi patris domini Vincentii Spaccapietra
arckiepiscopi Smyrnensis x.
plures a veritate aberraverunt, et ad absurda quae- dam delapsi sunt, atque a recta in Domino fide ceciderunt.
Quod nunc attinet, schema nostrum finem esse assecutum gaudeo, quem sanctissimus dominus noster et pater in sacrosancto concilio Yaticano oecumenico sibi pro bono ecclesiae, et humanae societatis pros- peritate proposuit, id est ante omnia illorum erro- rum deliramenta convellere, quae ad societatem ipsam convellendam exposita omnes uno ore que- runtur atque lamentantur. Quis autem ignorat om- nium istorum malorum colluviem ab uno confluere fonte falsae scientiae, quae vel naturalismi vel scep- ticismi transcendentalis, vel idealismi aut materia- lismi nomine, vel potius pantheismi qui omnia com- plectitur atque perstringit monstra errorum, uni- versas pene scholas invasit? Eon loquor de atheismo :
Eminentissimi praesides, eminentissimi ac reve- C atheismus enim non est systema, sed destructio
rendissimi patres.
Non ad id adiicere animum meum credatis, ut aliquid de schemate vel contra schema dicere velim, quod censurae speciem praeseferat; immo omnes gra- tulationes deberi arbitror reverendissimis patribus deputatis pro examine rerum ad fidem pertinentium, qui tam solerter atque egregie in primo schemate nobis proposito reformando votis communibus satis- fecisse mihi videntur. Msi enim memoria mea me fallit, observationes in congregationibus generalibus factas a pluribus tum super schematis in genere stylum vel ordinem, tum supra singula capita, vel potius dicerem super singula verba, magni habitas fuisse constat. Nec mihi arridet Aristarchi vel etiam, quod peius foret, Troili nomine propter inoppor- tunas et inscitas censuras condecorari. Post doctam a praestantissimo domino primate Hungariae ex-
omnium systematum. Ad hunc finem assequendum propositum nobis reformatum schema apprime aptum mihi videtur. Cum enim non una sit huius pestis species vel forma, sed veluti Yalentini eones una ab altera gigni videatur, per diversos canones, ac doctrinae catholicae de Deo, de creatione atque revelatione declarationem perlucidam, huiusmodi damnari atque reprobari debent errores.
Ex veteri pantheismi schola, Spinoza suum con- fecit systema, quod recentiorum scholarum opinio- num nucleus haberi potest. Post eum Kant pan- theismi et scepticismi facile princeps errores in unum redigens, nihil reale praeter hominem vel potius hominis cogitandi facultatem agnoscit, et solum multas agens ambages ad materiae realitatem per- tingit. Abysso ab eo deductae complendae diver- simode sive Fichte, sive Schelling, sive Hegel stu-
positionem, pro data sibi eloquentia, elaboratam, D duerunt, nomine absoluti (cum nova apud ipsos
nimis morosum et difficilem esse oporteret, et no- dum in seyrpo quaerere videretur qui adhuc nescio quae reformanda vel corrigenda contenderet. Nec mihi huc illuc in schemate discursanti liceret labe- eulas quasdam colligere, quas semper in rebus hu- manis inter pretiosiora omnino immisceri dolemus, et quibus, ubi plura laudanda habentur, offendi ni- mium foret. Illud enim solummodo nobis relinquitur
1 Argumentum: „Archiepiscopus Smyrnensis schema refor- matum summis laudibus dignum esse dixit, audita praesertim relatione nomine deputationis facta per reverendissimum do- minum Hungariae primatem. Addidit tamen votum se fervi- dissimis precibus exprimere praesertim ex parte eorum qui iu- daica secta relicta ad christianam religionem venerunt, ut aut hic aut in alio quocumcuie schemate Israelitae, ex quibus Ohristus est seeundum earnem, invitentur et exeitentur ad christianam religionem amplectendam."
CONOHi. GHNHBAL. TOMUS LI.
quaerenda sint verba a naturali sensu detorta) nescio quid intelligentes, ut eo ad religionem, publicos mores, et ipsam societatem omni auctoritate spreta susque deque vertendam abuti possent. Quis enim hunc Schelling hiatum ad suos auditores patienter sustinere posset : Deum nobis hac lectione creandum? Huiusmodi vero scholae sectatores facile ab impie- tatis nota evadere autumant negando suas opiniones nos esse assecutos: praeter unum vel duos nullum quid sibi vellet intellexisse effutiebat Hegel, et de ipso Goethe magni apud philosophos nominis viro, quem prius hac scientia donaverat, postea dubitare non renuit. Et certo nebulosam hanc philosophiam posse nunc regnare in scholis, et civilibus institu- tionibus (quod est peius) miraremur, nisi intelli- gentiam hominis corrupti cordis servam, et ignobile pecus fieri in comperto esset, et illas alacriter se-
4
Bl
A. SESSIONES PUBLICAE ET CONGBEGATIONES GENERALES
52
%
X
qui opiniones quae vitiis, et depravatis moribus spatiosam sternunt viam. Yalde igitur interest, ut omnes has pantheismi formas canones prosequantur, ut nullum effugium errori relinquatur. Msi mea me fallit opinio, per schema nostrum hoc factum arbitror, salvis tamen aliquibus observationibus, quas, cum de capitibus peculiaribus dicendum erit, me doctiores et valentiores id est patres omnes sibi credent faciendas esse.
Antequam vero finem faciam, aliquid breviter addere mihi liceat, reverendissimi patres, ut desi- derium animi mei vobis patefaciam, quamvis ali- quantulum me extra Procustis lectulum pedes agere et porrigere timeam. Quod dicam tamen, ad ipsum schema refertur; et potest sive in introductione sive in capitibus, quae nobis discutienda tradita sunt, sive in aliis capitibus defide catholica adiungi. Yos bono animo adsentiatis spero, immo et certus sum. Yos non latet, reverendissimi patres, aliquos esse strenuos ecclesiae Dei ministros, qui Iudaica credulitate abiurata, ad Iesu Christi agnitionem et fidem venientes, zelo Pauli apostoli incensi in id solum incumbere student, ut ii qui sunt Israelitae et cognati eorum secundum carnem, eamdem miseri- cordiam aecipiant, et ad admirabile lumen Dei ac- cedant. Hinc concilii patres deprecari enixis precibus non desistunt, et vos eorum voto, quantum scio, pene omnes adstipulari voluistis ut verbis veritatis et consolationis Israelitae, sicut alii dissidentes, ego adiicerem, omnes ad fidem catholicam excitentur atque alliciantur; idque certe in hoc schemate, quod de fide agit, accommodatissimum videtur. Nonne putamus concilio oecumenico egregie con- sonum fore, fratres nostros, ex quibus est Christus secundum carnem, hortari ut ad domum redeant Patris, qui tota die expandit manus ad populum non credentem et contradicentem; neque cessat revocare eos, ut ipsi sint ei in populum?
Non multa spes nobis affulget, quod corda in- circumcisa statim ad Deum patrum suorum et ee- clesiam primitivorum veniant; sed erit semper semen, quod tempore suo dabit fructum centuplum. In- terim vero et Israelitae laetanter agnoscant, nos qui olim ex naturali exeisi oleastro inserti sumus in bonam olivam, nunquam eorum oblivisci atque incessanter orare, ut iterum ipsi inserantur : potens est enim Deus iterum inserere illos. Et nos, quod caput est, faciamus quae placent Domino nostro Iesu Christo, qui sacerdos est et victima, quod ille super altare per os nostrum, qui suo sacerdotio fungimur, clamare non desinit: Pater, ignosce illis; non enim sciunt quodfaciunt. Et amantissimi patris nostri Pii IX desiderium complebitur, qui omnes in constitutione convocationis huius sanctae oecumeni- cae synodi invitare non omisit,. ut fiat unum ovile et unus pastor. ,k'-'i * . \ ~,
Et sic dicam cum Paulo; me supportate, et sustinete insipientiam meam; confidens in pietate vestra haec locutus sum vobis; vobis quibus notum esse debet, quod in meo archiepiscopatu, et in meo longe lateque patente Asiae minoris vicariatu multa centena millia Israelitarum moranfcur : ita ut tristitia mea magna sit et continuus dolor cordi meo, agnos- cens nihil confici ut corda lapidea in carnea ali- quando convertere quis possit. Verum est Deus in Israel, et potens est e lapidibus istis suscitare filios Abrahae. Paxit postea Deus, ut quamprimum concilii seu ecclesiae suae congregatae vota et desi- deria compleantur.
Parcite interim mihi, eminentissimi et reveren- dissimi patres, et verba mea ex corde dicta, et corde ut spero audita, si vobis molesta fuerint, condonetis obsecro obtestorque.
A OEA.TIO
reverendi patris domini Aloisii Moreno episcopi Eporediensis *. Cum primitus de fide propositum est schema, memineritis, eminentissimi ac excellentissimi prae- sides, eminentissimi ac reverendissimi patres, ser- monem de ipso habere a me petitum fuisse, et tunc praetermisisse. Yeniam nunc expostulo, si de novo nudius tertius distributo schemate pauca dicere aggrediar; et brevitate indulgentiam vestram ob- tinero studebo.
Brevissimo hoc tempore nobis conccsso ad exa- minandum novum opus, dum omnes cogitationes exquirebat aliud schema novissimum et super- eminens a paucis diebus tantummodo distributum, nonnulla adnotanda esse putavi, ac sapientiae vestrae subiicienda, eminentissimi ac reverendissimi patres.
B Gratiarurn actiones in primis sincero animo tri- buo praestantissimis auctoribus et scriptoribus prae- cedentis et novissimi schematis, eorumque studiis ac laboribus perennem gratitudinem debitam esse autumo. Igitur non critiees modo, sed precationis erga ipsos et amplissimum conventum in primis observo, sufficiens criterium de schemate fieri non posse, quod continet unam partem quin altera sub oeulis habeatur. Methodus qua deputatio reveren- dissimorum patrum processit, diserte explicavit ex- cellentissimus primas Hungariae : at nonnulla tamen mihi exurgit difficultas. Quatuor enim enumerantur priora capita de Deo rerum omnium creatore, de revelatione, de fide, ac de fide et ratione; quae profeeto uti congrua et laudabilia generatim pro- bantur. Attamen quaedam in his desiderari viden- tur opportuna saltem vel etiam necessaria, et forsan proponentur in illis schematis capitulis quae nun-
C tiantur pagina 38 fcol. 39 a] ubi legimus: „Agitur postremo de praecipuis quibusdam fidei dogmatibus, et maxime de mysteriis, scilicet de sanctissima Trini- tate, de hominis origine et natura, elevatione et lapsu, de Yerbo incarnato, et de gratia Eedemptoris."
Formam redactionis meliorem, et probandam esse opinor, eaque laudatissimae formae sacrosancti concilii Tridentini proxima videtur. Nec discus- sionem in specie instituere me velle, quod scio prohibitum, nec propositiones exponere protestor. At sicut scripto meum opinamentum, conscientiae obediens patefeci, cum animadversionibus quoad prima decem capita schematis de ecclesia, illud innuere cogor unice pro amplissimis fructibus et bonis, quae tridentinam formam sequens sacrosaneta Yaticana synodus in Spiritu sancto congregata afferre deberet universae humanae societati ac sanctissimae religioni. Observatione generali dicam
I) tertio, nonnulla in canonibus enunciari mihi viden- tur, quae in praemissis capitibus saltem perspicue non videbantur contineri vel ab ipsis non consequi. Quas porro observationes ut aliqua probatione ex- plicem, et ne aerem verberare videar, veniam ex-
1 Argumentum: „Episcopus Ipporegiensis sehematis auc- toribus gratias egit et formam in omnibus laudavit; optasse se tamen ut integrum schenia reformatum proponeretur patribus, quo rectius iudicari de illo posset, et in expendendis canonibus invenisse nonnulla quae in praemissis doctrinae capitibus saltem perspicue non continentur. In capite primo ad probandam Dei existentiam desiderari argumentum illud quod in scholis metaphysicum dicitur. In capite 2° ad adstruendam necessi- tatem revelationis non haberi argumentum desumptum ex ob- nubilato hominis intellectu et misera eius aetuali conditione. In huiusmodi autem observationibus cum nimis insisteret, emi- nentissimus primus praeses signo dato in eo erat ut reveren- dissimum episoopum ad praefinitos discussionis limites revoearet. Ipse tamen illico sermonem snum conelusit declarando sapien- tissimo patrum iudicio ea quae dixerat subiicere se in omni- bns velle."
53
CONGREGATIO GENERALIS TRIGESIMA 18 martii 1870
54
postulo, et imprimis dico illas exempli causa ad A discussio super hoc schemate generatim spectato
ea referri, quae habentur in capite primo. Nobile profecto et praecellens caput illud. At cum ad- versus rationalistas et impios sophistas ecclesia nunc sistat, illud flrmissimum argumentum in eo capite desiderari et innui posse videretur, quo existentia Dei probatur, quodque metaphysicum scholae dice- bant, deductum ab existentia entis contingentis assurgendo ad necessarium. Illud sanctus doctor et pater Augustinus adhibuit, ut probe scitis, re- verendissimi patres, qui in libro I cap. IV de Civi- tate Dei scripsit: „Viderunt quidquid mutabile est non esse summum Deum, et idoo oumem animam mutabilesque omnes spiritus transcenderunt quae- rentes summum Deum. Deinde viderunt omnem speciem in re quacumque mutabili, qua est quid- quid illud est quoquo modo et cuiuscumque naturae est, non esse posse nisi ab illo, qui vere est, quia incommutabiliter est." Et similia certe habet sanc- B 4 primates, 106 archiepiscopi, 420 episcopi, 4 ab-
Si in ea congregatione terminata fuerit discussio generalis, inchoabitur examinatio prooemii eiusdem schematis ; ideoque si quis reverendissimorum patrum sive super schemate generatim spectato, sive super prooemio in specie aliquid observare necessarium iudicaverit, modo praescripto veniam loquendi petet. Finita discussione prooemii, suffragia patrum de eodem exquirentur."
5. Congregatio generalis trigesima prima
1870 martii 22.
Feria tertia die 22 martii 1870 hora nona matu- tina, in conciliari aula Vaticanae patriarchalis ba- silicae, generalis reverendissimorum patrum congre- gatio habita est; cui interfuerunt sexcenti decem et octo patres, nempe 42 cardinales, 7 patriarchae,
tus Thomas Aquinas la lao q. 11 art. 1 ad 1.
Quoad aliam observationem de dependontia ca- nonum a capitibus, animadversionem hanc mihi liceat indicare. Secundum eaput inscriptum est de revelatione, ac perbelle in ipso expositum est argu- mentum illud physicum dictum quo probatur exi- stentia Dei: et deinde additur placuisse eius sa- pientiae et bonitati alia eaque supernaturali via se ipsum et voluntatis suae aeternae decreta hu- mano generi revelare, multifarie multisque modis olim Ioquutus patribus in prophetis etc. Revelatio unice dicitur necessaria, quia Deus ex infinita boni- tate sua ordinavit hominem ad finem supernatu- ralem ; sed de revelationis necessitate ob intellectum hominis obnubilatum et miseram eius conditionem nihil innuitur: et hoc argumentum vulgo adduci audiunt populi; et ex philosophis paganis aliqui
bates nullius dioecesis, 12 abbates generales sive praesides congregationum ordinum monastieorum, usum mitrae habentes, 23 generales et vicarii gene- rales, quorum omnium nomina, quae per assignatores locorum accurate descripta fuerunt, exhibet indi- culus patrum trigesimae primae congregationis generalis, qui inter acta concilii asservatur.
Reverendus pater dominus Getirgius Khayyath archiepiscopus Amadiensis ritus chaldaiei missam lectam celebravit. Qua absoluta, et recitata oratione Adsumus Domine etc, eminentissimus primus praeses in hunc modum patres alloquutus est:
„Reverendissimi patres, quoniam non omnes patres, qui in ultima congregatione Ioquuti sunt, intra materiam propositam se cohibuerunt, idcirco reverendissimi patres, qui loqui voluerint, denuo mo- nentur, ut intra limites propositi argumenti se con-
ipsum quoque edixerunt. Probabiliter praestantis- C tineant, ne quamtumvis grave id nobis accideret, co-
simi auetores schematis argumentum hoc reservarunt pro altera parte, in qua innuunt, notate. pag. 28 [col. 39 a], tractandum iri de hominis elevatione et lapsu. At illo ipso in capite opus esse istud adduci argumentum puto, quia quae in posterioribus capiti- bus et in canonibus qui deducuntur quique statuun- tur, relationem habent cum illis argumentis, quae pendent a revelatione post lapsum hominis.
Hac animadversione in opinamentum adducor quod fortasse consultius esset de hominis origine, elevatione et lapsu tractari statim post primum illud de Deo%creatore; et tunc quae dicuntur in sequentibus . . . (Eminentissimus praeses tintinnabuli sono monet oratorem ne extra vagetuf) ac in canoni- bus perspicuam profecto relationem haberent.
At pro meo munere nunc sufficiant pauca haec, reverendissimi patres, sapientiae vestrae praecellenti subiecisse.
Hic autem disceptatione interrupta, eminentis- simus primus praeses dixit:
„Reverendissimi patres, notum vobis facimus, quod unus ex* patribus concilii reverendissimus dominusHieronymusIoseph Zeidler abbas monasterii Strahoviensis et praeses generalis canonicorum re- gularium Praemonstratensium congregationis Austro- Hungaricae die prima huius mensis martii in hac alma urbe supremum diem obierit, cuius anima piis reverendissimorum patrum suffragiis praesertim in sanctissimo missae sacrificio commendatur."
Dimittens vero patres addidit:
„Cum hodie ex more solemni sanctissimus dominus noster hora meridiana ad visitandam basilicam Sancti Petri descendat, congregatio paulo maturius dimittitur.
„Proxima congregatio generalis habebitur feria tertia sequentis hebdomadae, in qua continuabitur
gamur vagantes extra materiam discussionisubiectam interrumpere, et ad rem de qua agendum est revo- care."
Dein subiunxit:
„Prosequamur nunc discussionem generalem schematis de fide catholica, de quo praeter reveren- dissimos duos patres, quorum nomina iam nuper publicata fuerunt, alii duo veniam loquendi petierunt, nempe eminentissimus ac reverendissimus dominus Fridericus cardinalis Schwarzenberg archiepiscopus Pragensis, et reverendissimus dominus Petrus Ken- rick archiepiscopus Sancti Ludovici."
Successive autem ad ambonem vocati sunt epis- copus Gratianopolitanus, episcopus Tanensis, cardi- nalis Sclrwarzenberg, archiepiscopus Sancti Ludovici, et episcopus Constantiensis, qui durante congre- gatione veniam loquendi petiit.
ORATIO
reverendi patris domini Iacobi Ginoulhiac episcopi Gratianopolitani x.
Eminentissimi praesides, eminentissimi ac reve- rendissimi patres.
Aure attenta et sincero mentis gaudio in ante- cedenti congregatione generali audivi quae tam sapienter tamque diserte ab illustrissimo Hungariae
D
1 Argumentum: „Episcopus Gratianopolitanus schema re- formatum sibi valde probari dixit, tum quoad ordinem, quem logicum, lucidum et vere theologicum esse affirmavit, tum quoad prooemium, in eo praesertim quod concilium Vaticanum cum Tridentino coniunctum est. In genere autem de schemate sermonem faciens tribus capitibus ait se totam rem absolvere, nimirum quaestione, animadversione et quibusdam propositioni- bus. Quoad primum quaerere se quousque se deputationis ius extendat, utrum usque ad novarum quaestionum introductionem ? Novas quaestiones in reformato schemate introduetas esse et definiri, de quibus nulla mentio in priori schemate fiebat;
4*
55
A. SESSIONES PUBLICAE ET CONGKEGATIONES GENERALES
56
primate nobis dicta et relata sunt; modum servatum a delegatis congregationis de fide, cautiones adhi- bitas, ordinem delectum omnino approbo. Ordo enim iste meo iudicio et naturalis et logicus et lucidus, vere theologicus et patrum, ni fallor, senten- tiis consentaneus est. Stylum voluissem simpliciorem et faciliorem praesertim in prooemio, ubi quando- que quadam obscuritate laborare, et sua etiam maie- state impeditus esse videtur. Prooemium equidem primo adspectu videbatur prolixius; sed si adverta- tur quod sit quaedam praefatio non solum istius schematis, sed omnium schematum de fide, tunc nimia prolixitate damnandus non videbitur. Caete- rum haec cogitatio connectendi concilium Vaticanum cum ultimo concilio oecumenico, et seriem rerum, et fata haeresum describendi mihi apprime arridet. His dietis et libenti animo gratiis actis illu- strissimis deputatis, mihi liceat quasdam addubita- tiones meas vobis subiicere, reverendissimi patres, paucis quidem verbis. Tribus rem absolvam, quadam quaestione, quadam animadversione, quibusdam pro- positionibus. Primo quaestione : schema nobis pro- positum tribus constat, nempe primo capitibus, ubi doctrina exponitur, deinde canonibus, quibus adiun- gitur ratio servata in emendaudo priori schemate. Introspiciendo hisce diversis schematis partibus satis- factum fuisse in multis sententiis et votis patrum mibi visum est. Sed etiam apparuerunt quaedam
exempli gratia ontologismus, traditionalismus aliaeque pMlo- sophicae dootrinae, canon quartus additus paragrapho quartae, et canon tertius eiusdem paragraphi magis extensus. Sie etiam proponitur, ut concilium auctoritate sua consecret, non solum omnes constitutiones, sed et decreta quae hisce temporibus a sancta sede lata sunt, quaeque nec nominantur. Si adeo exten- datur facultas deputationum seu commissionum, laeditur (ait) ius quod Eomanus pontifex sibi ipsi reservavit in constitutione Muttiplices inter; laeduntur etiam fortasse iura congregationis seu commissionis pro postulatis, nec satis consultum videtur iuribus totius concilii, siquidem nec eadem media patribus data sunt, neque idem tempus omnibus praeflnitum circa quaestiones has de novo introductas ac circa priores. Se litem non movere, ait, nedum confldere, sed et persuasum esse quod optime peracta sint omnia a congregatione pro rebus fidei; attamen cum non de personis, sed de ipsa institutione agatur, optare se ut eminentissimi praesides hac super re sententiam patribus aperiant, qui licet in propria causa iudicare videantur, ipsorum tamen iudicio ultro se subiecturum declaravit. — Quoad secun- dum caput nempe animadversionem, canones se respicere ait, non enim censehat desiderio patrum satisfactum esse. Lieet enim plures petierint ut in schemate canones adderentur, nullos tamen petiisse ut singulis capitum partibus canones respon- derent; immo eavendum id esse plures patres dixisse, etparce admodum canonibus utendum. Quando agitur de aliqua de- flnitione edenda, spectandam esse deflnibilitatem, necessitatem, congruentiam et opportunitatem, plures autem ex canonibus, qui in reformato schemate occurrunt, nec necessario nec con- gruenter propositos fuisse. Primos tres canones, ubi de exi- stentia Dei, de existentia spirituum, de divisione reali entium agitur, huius generis esse. Dei existentiam numquam ab aliis conciliis sub anathemate fuisse propositam, qui enim eam negat non ut haereticus sed ut insanus haberi debet. Quod si pia- cuerit Dei existentiam etiam sub anathematis poena proponere, dicendum est non anaihema sit sed anathema est; qui enim non credit iam iudicatus est. Addidit, nonnulla occurrere ibi- dem, quae sibi non deflnibilia videntur, de quibus tamen suo loco habebitur ratio. — Quoad tertium caput nempe adpropo- sitiones ait summariam relationem de qua in decreto diei 20 februarii num. V non fuisse rite peractam. Bam non ana- lysim historicam sermonum qui pronuntiantur in congre- gationihus generalihus esse dehere, sed relationem sententiarum cum rationibus quibus eam patres Mciverunt. Eius ohieetum esse ut explicet sensum sive textum ipsius schematis vel emen- dationum, et hoc sub respectu aliquid desiderandum occurrere in ea quae facta est relatione, et praeterea rationes afferri dehuisse, quibus propositiones quae de novo introductae sunt fulciantur, praesertim cum agitur de deflnitionibus fldei et ca- nonibus. Bt hoc ad patrum utilitatem cum de difflcillimis quaestionibus agatur, et eos oporteat personaliter certos esse, ut ex conscientia de veritate quae proponitur ferre iudicium possint. Caeterum quae dixit patrum iudicio in omnibus sub- iecit."
A quaestiones, plnres quaedam quaestiones, inquam, de quibus et super quibus nihil in congregationibus generalibus dictum. Quaestiones hae forsan pro- positae sunt a patribus in scriptis; sed hoc nobis nec compertum, nec satis explicatum est. Hae quae- stiones, seu inter illas quaestiones quaedam sunt graviores, gravissimi momenti. Audiebamus enim praestantissimum praesulem relatorem nobis dicen- tem hic condemnari ontologismum, traditionalismum et alias doctrinas philosophicas; et, quod amplius est, novi canones additi sunt, nempe quartus ni fallor paragrapho quartae, et extensus adhuc canon tertius eiusdem paragraphi